Spelt

Het oergraan spelt is gezond, zorgt ervoor dat we fit blijven, en is van nature een ecograan, vooropgesteld dat men wel de oude, echte soorten spelt kiest.
Spelt is een eenjarige plant uit de grassenfamilie (Poaceae) uit het geslacht tarwe (Triticum). Spelt wordt beschouwd als een primitieve tarwesoort. Het is een graansoort die al vóór 7000 v.Chr. verbouwd werd.

Verdrongen
Na de middeleeuwen werd spelt verdrongen door gewone tarwe omdat die een hogere opbrengst heeft en niet gepeld hoeft te worden. Spelt is namelijk een bedekte graansoort. In tegenstelling tot gerst en rijst zijn de kafjes niet met de korrel vergroeid. Bij deze twee graansoorten worden de korrels tijdens het ‘pellen’ geraspt. Spelt moet na de oogst gepeld worden om het kaf van het koren te scheiden.

Dit pellen gebeurt tussen twee, van zandsteen gemaakte molenstenen, de ligger en de loper. De stenen mogen niet te dicht over elkaar lopen, omdat anders de korrels stuk gemalen worden. Spelt kan ook gepeld worden met een pelmachine.

Veredeld
Spelt bevat, net zoals tarwe, gluten maar deze zijn niet te vergelijken. Anders dan bij tarwe zitten de belangrijke voedingsstoffen in spelt, ook in het meel(bloem)lichaam. De voedingswaarde van tarwe bevindt zich hoofdzakelijk in de kiem en de zemel die bij het malen voor het grootste gedeelte uitgemalen en uitgezeefd worden. Het bloemlichaam van tarwe bestaat voor het grootste gedeelte uit gluten en koolhydraten.

De vitamines en mineralen zijn door het veredelen bijna volledig verdwenen uit tarwebloem. Daarom is het ook noodzakelijk wanneer men tarwe eet, volkoren tarweproducten te kiezen, hoewel de grove delen in volkorenmeel niet altijd even gezond en zelfs beschadigend kunnen zijn voor de darmwand.

Behouden
Bij spelt, helemaal bij biologische spelt, blijven de voedingsstoffen tijdens het maalproces wel behouden. Omdat het bloemlichaam van spelt niet alleen maar gluten bevat, zijn spelt en producten gemaakt van speltbloem of speltmeel, veel gemakkelijker te verteren. Deeg van speltmeel is veel lichter met de hand te kneden dan tarwe.
Een ander belangrijk aspect is dat spelt geen schadelijke lectinen bevat die in andere graansoorten, met name tarwe, wel aanwezig zijn.

Migraine
Spelt is een goede bron van vezels, mangaan, koper, niacine en proteïne.
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat spelt het cholesterolniveau doet verlagen en migraine-aanvallen helpt voorkomen.
De kans op astma in de jeugdjaren en de kans op hartfalen verminderen door het eten van spelt en andere ongeraffineerde volkorengranen.

Latijnse naam: 
Triticum spelta

Wanneer te verkrijgen: 
Het gehele jaar (oogst in augustus).

Vitamines en mineralen:

Bevat ook mangaan en koper.

Literatuur:

• Djouss L, Gaziano JM. Breakfast cereals and risk of heart failure in the physicians’ health study I. Arch Intern Med. 2007 Oct 22;167(19):2080-5. 2007. PMID:17954802.
• Tabak C, Wijga AH, de Meer G, Janssen NA, Brunekreef B, Smit HA. Diet and asthma in Dutch school children (ISAAC-2). Thorax. 2006 Dec;61(12):1048-53. Epub 2005 Oct 21. 2006. PMID:16244092.