Kurkuma

Wie wel eens Indiase gerechten eet, moet kurkuma zijn tegengekomen. Deze specerij is in India razend populair, niet alleen vanwege zijn smaak, maar ook vanwege zijn medicinale eigenschappen. Het wordt in de oosterse geneeskunde al eeuwen ingezet tegen een waaier van klachten. Dat is nog niet zo gek, blijkt uit steeds meer onderzoeken.

In de wortel
De stof die kurkuma zijn veelgeroemde reputatie bezorgd, is curcumine. Die komt voor in de wortel. Kurkuma is dan ook gemaakt van de wortel van deze plant. Wetenschappelijk onderzoek in laboratoria naar de werkzaamheid van curcumine heeft aangetoond dat de stof een gunstig effect heeft op tientallen werkingsmechanismen in de cel. De stof blijkt zowel de cellen te beschermen als de cellen en de celkern gezond te maken en te houden.

Curcumine is actief op DNA-niveau, zo wees recent onderzoek van het Anderson Cancer Centre van de Universiteit van Texas uit. Ook knijpt ze de toevoer van brandstof naar tumorcellen af. Daarbij moet wel aangetekend worden dat het gaat om onderzoek in het lab dat niet zomaar kan worden vertaald naar het menselijk lichaam.

Hoge dosering
Maar er is meer. Er is ook volop onderzoek gedaan met curcumine op dieren. Uit vrijwel alle onderzoeken komt naar voren dat de stof bij proefdieren een aanzienlijke bescherming biedt tegen het krijgen van kanker. Ook was ze bij proefdieren in staat de tumor in sommige gevallen zelfs helemaal te laten verdwijnen. Wel werden daarbij hoge doseringen gebruikt, die vertaald naar de mens neerkomen op 6 tot 10 gram kurkumapoeder per dag.

Op bescheiden schaal is curcumine getest op mensen met kanker en de resultaten zijn redelijk positief. Niet dat de stof zal leiden tot een doorbraak bij de behandeling van deze ziekte, maar ze biedt zeker ondersteuning bij de reguliere en complementaire therapieën. Zo lijkt curcumine een veelbelovend middel bij hyperthermie en fotodynamische therapie. Hiernaar is nog onderzoek gaande.

Geprobeerd wordt met behulp van curcumine de dendritische celtherapie te verbeteren bij patiënten met slokdarmkanker. Deze betrekkelijk nieuwe methode is erop gericht het immuunsysteem van een kankerpatiënt zodanig te stimuleren dat het kankercellen weer herkent en opruimt.

Giftige verbindingen
Vrij overtuigend is ook het onderzoek aan de Rhodes universiteit in Zuid-Afrika waarbij uitkwam dat curcumine de hersens van ratten beschermd tegen beschadiging door cyanide, lood en cadmium. Het stofje bindt zich aan deze giftige verbindingen voordat die schade kunnen toebrengen in de hersenen.

Onderzoeker Sheril Daniel denkt dat door het veelvuldige gebruik van kurkuma in Indiase gerechten de ziekte van Alzheimer in India nauwelijks voorkomt.Vast staat in ieder geval dat kurkuma een nuttige bijdrage levert bij het beperken van de kans op kanker.

Uit recent onderzoek is ook gebleken dat kurkuma in combinatie met groenten uit de brassicae familie (zoals bloemkool) niet alleen prostaatkanker kan voorkomen maar ook de verspreiding van prostaatkankercellen.

Veelvuldig gebruik van grote hoeveelheden kurkuma kan de werking van geneesmiddelen sterk beïnvloeden. Dat valt af te leiden uit het onderzoek van Regina Apiah-Opong, die op dit onderwerp is gepromoveerd aan de VU in Amsterdam. Op welke geneesmiddelen kurkuma precies negatief werkt, is nog niet duidelijk. Afgezien van deze kanttekening is kurkuma volgens een groot aantal onderzoeken een veilige stof.

Geadviseerd wordt om kurkuma te gebruiken in combinatie met zwarte peper. Dat houdt verband met de opneembaarheid. Ons lichaam neemt de werkzame stof curcumine maar beperkt op. Een kleine hoeveelheid zwarte peper doet in dat opzicht wonderen. Het verhoogt de opneembaarheid spectaculair. Wie niet van peper houdt, kan kurkuma oplossen in lijnzaad- of olijfolie.

Latijnse naam: 
Curcuma longa

Wanneer te verkrijgen: 
Het gehele jaar.

Literatuur:

• Balasubramanian K. Molecular Orbital Basis for Yellow Curry Spice Curcumin’s Prevention of Alzheimer’s Disease. J. Agric. Food Chem., 54 (10), 3512 -3520, 2006. 10.1021/jf0603533 S0021-8561(06)00353-0, Web Release Date: April 20, 2006.
• Dorai T, Cao YC, Dorai B, et al. Therapeutic potential of curcumin in human prostate cancer. III. Curcumin inhibits proliferation, induces apoptosis, and inhibits angiogenesis of LNCaP prostate cancer cells in vivo. Prostate 2001 Jun 1;47(4):293-303. 2001. PMID:16280.