Twee maanden na hun pleidooi voor suppletie met vitamina D tegen Covid-19, kritiseren Harry Wichers en Huub Savelkoul de regering om haar afwachtende houding. ‘Ik vind het een soort van arrogantie dat de overheid eerst een metastudie wil afwachten.’
‘Onderzoek laat zien dat lage vitamine D-waarden bijna zeker infecties met Covid-19, ziekenhuisopnames en overlijden bevorderen. Gezien de veiligheid, roepen wij op tot een onmiddellijke wijdverbreide verhoging van de vitamine D-inname.’ Dat stelt een internationale groep van 150 wetenschappers en artsen in een brief aan ‘alle regeringen, gezondheidszorgofficials en zorgwerkers’ wereldwijd.
Preventie en behandeling
Vitamine D moduleert duizenden genen ‘en veel aspecten van de immuunfunctie, zowel aangeboren als verworven’. Naast de preventieve eigenschappen zien de auteurs aanwijzingen uit interventiestudies en rct’s dat vitamine D ook ‘zeer effectief’ kan zijn bij de behandeling van Covid-19.
Wat betreft de na te streven minimale serumwaarden komen de briefschrijvers uit op minstens 75 nmol/L 25(OH)D. Een derde van de wereldbevolking loopt rond met een tekort (minder dan 50 nmol/L) en de helft komt niet aan de 75 nmol/L. Deze percentages liggen in de wintermaanden nog hoger.
Hoeveel vitamine D nodig is om de bovengenoemde serumwaarde te bereiken, hangt van verschillende factoren af. Overgewicht, een donkere huidskleur en een lage blootstelling aan zonlicht zorgen voor een lagere beschikbaarheid van vitamine D. Volwassenen zouden wat de auteurs betreft zonder vastgestelde tekorten dagelijks 4.000 IE (100 mcg) of minstens 2.000 IE mogen slikken.
Dat ligt aanzienlijk hoger dan de 800 IE, of 20 mcg, die de Gezondheidsraad adviseert. Daar staat tegenover dat een dagelijkse inname van honderd microgram algemeen wel als veilig wordt beschouwd.
‘Niet wachten tot het te laat is’
Ook Harry Wichers, hoogleraar ‘immuunmodulatie door voedsel’ aan Wageningen Universiteit Research (WUR) ondertekende de brief. ‘Ik denk dat de aanwijzingen voor vitamine D net zo goed zijn als voor het afstand houden’, noteert het Algemeen Dagblad. ‘Laten we vooral niet wachten tot het te laat is!’
Wichers maande de gezondheidsautoriteiten twee maanden geleden ook al tot actie. Samen met collega immunoloog aan de WUR Huub Savelkoul. Deze laatste is het grondig oneens met het besluit van minister De Jonge van Volksgezondheid om de keuze over te laten aan een adviespanel dat ‘kansrijke, innovatieve behandelingen voor Covid-19’ onderzoekt.
Savelkoul stelt dat in het AD dat steeds meer studies voordeel voor vitamine D tonen. ‘Ik vind het een soort van arrogantie dat de overheid eerst een metastudie wil afwachten. Het lijkt wel alsof het ons niks interesseert dat er ondertussen mensen in het ziekenhuis komen en doodgaan. Met die opmerking moet u voorzichtig zijn, maar dat is wel waar mijn frustratie zit.’
Uit het basispakket
In 2012 kwam de Gezondheidsraad met een nieuw advies over vitamine D. Daarin steeg de dagelijkse aanbevolen inname voor grote groepen Nederlanders. Voor mensen met een donkere huidskleur, vrouwen vanaf vijftig jaar en mannen vanaf zeventig jaar bijvoorbeeld, geldt sindsdien het advies dagelijks 20 microgram (800 IE) bij te slikken.
Deze tabletten werden uit het basispakket vergoed. De 170 miljoen voorgeschreven tabletten kostten de zorgverzekeraars in 2018 BTW 38,4 miljoen euro, berekende informatiecentrum voor de zorg Vektis. Het grootste deel van dit bedrag 28,9 miljoen euro, ging op aan de ‘terhandstelling’ door de apotheken. Per 2019 schrapte de overheid de vergoeding voor deze tabletten.
Een besparing leverde dit uiteindelijk niet op. Weliswaar halveerde het aantal mensen dat via de dokter een recept kreeg, maar de rest stapte over op, duurdere, tabletten van 5.600 IE. Al met al kwam dat in 2019 neer op een kostenstijging van vijf miljoen euro.
Beter dagelijks dan periodiek
Verliezer daarbij zijn ook de gebruikers. Dagelijkse inname van 800 IE is te verkiezen boven een wekelijkse dosis van 5.600 IE. ‘En zeker dan maandelijks of jaarlijks, met een navenant hogere dosis’ stelt Frits Muskiet. ‘Jaarlijkse suppleren met een zeer hoge dosis gaf in ouderen meer vallen in twee onafhankelijke RCT’s. Dagelijks suppleren is daarnaast beter omdat vitamine D een halfwaardetijd heeft van een dag en naar nieuwe inzichten een eigen functie heeft in het endotheel (de ‘binnenbekleding’ van hart, bloed- en lymfevaten, red.)’
‘Bovendien nemen cellen vitamine D gemakkelijker op dan zijn metaboliet 25(OH)D en hebben waarschijnlijk nagenoeg alle cellen de mogelijkheid het om te zetten naar het hormoon voor auto- en paracrine doeleinden.’
“Vitamin D Deficiency: Are you part of the pandemic?” by sweetbeetandgreenbean is licensed under CC BY-NC 2.0
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
