Hanno Pijl
Marjan van der Plas ontdekt in 2015 een knobbel in haar borst. “Ik voelde wel iets, maar dacht dat het een cyste was. Maar op een gegeven moment werd hij groter. De uitslag na een onderzoek was niet goed en ik moest behandeld worden. Ik kreeg om de drie weken een chemo, in totaal acht keer.”
In het Leidse UMC krijgt Marjan haar acht chemokuren. Ze wordt gevraagd om daarnaast mee te doen aan het vastenonderzoek. Marjan: “Ik dacht ik moet alles beetpakken. Nu moet ik er tegenaan. Hup, doorgaan.”
Wanneer ze op maandag chemo kreeg, begon ze op vrijdag met vasten. En op dinsdag ging ze geleidelijk weer normaal eten.
Marjan van der Plas is gaan vasten met als doel het gezwel kleiner te maken. Het idee was dat de chemo beter zou werken door het vasten. En dat bleek ook: de tumor werd kleiner. Na acht chemo’s werd Marjan geopereerd en toen zagen de artsen iets heel opmerkelijks. De tumor was helemaal verdwenen.
Onderzoek bij muizen veelbelovend
Marjan is een van de (ex-)kankerpatiënten in de uitzending van Dokters van Morgen over vasten. De programmamakers zoemen in op het LUMC waar wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar de effecten van vasten tijdens een chemokuur bij borstkanker. Aan het onderzoek doen vrouwen mee die voor en tijdens hun chemokuur vasten. Werkt zo’n chemokuur dan beter op de kankercellen?
De arts-onderzoekers die het vastenexperiment bij deze vrouwen leidden zijn endocrinoloog en internist Hanno Pijl en oncoloog Judith Kroep. Ze hebben daarin samengewerkt met de Italiaanse onderzoeker Valter Longo, een wereldautoriteit op het gebied van vasten en de bedenker van intermittent fasting. Omdat Longo’s onderzoek bij muizen zo veelbelovend was, besloten Pijl en Kroep het onderzoek bij mensen te doen.
Tumorcellen hebben voedingsstoffen nodig
Pijl: “Er zijn heel veel studies gedaan bij muizen en iedere keer komt er hetzelfde uit: als je muizen bij periodes laat vasten, leven ze langer. Als je ze daarnaast ook nog chemotherapie geeft voor tumoren, dan blijkt dat ze ook langer overleven en dat de tumor minder hard groeit.” Dit onderzoek was nog nooit bij mensen gedaan.
Kroep: “Kankercellen hebben calorieën en voedingsstoffen nodig om te kunnen groeien. Als je dus niet eet, hebben die meer moeite dan de gewone cellen. Ze gaan dan in een soort rust-/herstelfase. We zagen dan ook bij proefdieren dat als je gedurende de chemotherapie vast, juist die tumorcellen sneller afsterven.”
‘Inzetten bij meer vormen van kanker’
Ruim 130 patiënten hebben meegedaan aan het onderzoek van het LUMC. Dit waren patiënten met borstkanker in stadium 2 of 3, die chemotherapie kregen voorafgaand aan een operatie. De ene helft at normaal, en de andere helft vastte gedurende de chemotherapie. Dat was drie dagen voor de kuur, en de dag van de kuur. Of ze aten niets en dronken alleen koffie, thee en water, of ze aten een minimaal aantal calorieën, tussen de 1000 en 200.
Kroep: “Je ziet dat de mensen die gevast hebben en dat hebben volgehouden het het beste doen, de mensen die deels gevast hebben doen het net wat minder en de mensen die helemaal niet hebben gevast het nog minder. Daar zit een lijn in.”
Volgens Pijl heeft dit potentie om te gebruiken in kankertherapie. “We hebben nog niet aangetoond dat het tot minder bijwerkingen lijdt, maar het lijkt er toch sterk op dat het effect van de chemotherapie groter is op de tumor. We hebben vervolgonderzoek nodig, maar het zou mij niet verbazen als we dit kunnen gebruiken bij veel meer vormen van kanker.”
Voor je het weet, neem je allerlei medicijnen
Ook Valter Longo denkt dat deze kennis de wereld kan veranderen. “Er zal wel veel weerstand komen tegen de verandering. Want we leven in een wereld die afhankelijk is van medicijnen. En elk medicijn heeft weer bijwerkingen, dus het stapelt zich op. En voordat je het weet ben je tachtig en neem je allerlei medicijnen. Dat moet veranderen. Het wordt duidelijk dat het onderbroken-vastendieet een manier is om dingen anders te gaan doen. Er is al een netwerk van zo’n 15.000 artsen die het onderbroken-vastendieet voorschrijven of aanbevelen. Dus dit kan veel groter worden.”
Let op: start nooit zomaar zelf met vasten als je onder behandeling bent, maar overleg altijd met je arts.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
