In het kader van onderzoek gaat AmsterdamUMC onder meer patiënten met urineweginfecties en bloedvergiftiging puur plantaardige maaltijden voorzetten. Doel van het onderzoek is na te gaan wat dat betekent voor de nutriënteninname en het herstel. Ondertussen wees een studie in drie andere ziekenhuizen uit dat de vegetarische maaltijden wat betreft eiwitten ernstig tekort schoten.
Een hoofdzakelijk plantaardig voedingspatroon is noodzaak. Voor de natuur én de mens. Daarvan is Patrick Deckers, orthopedisch chirurg in het Zuyderlandziekenhuis, zo overtuigd dat hij ‘Caring Doctors’ oprichtte. Een organisatie die in lijn met ‘Caring Vets’ (veeartsen) en ‘Caring Farmers’ tegenwicht wil bieden aan de lobby van de agro-industrie. De zorg gaat gebukt onder de last van een ziekmakend voedselsysteem, redeneert Deckers, dus is het ziekenhuis een logisch plek om mensen met gezonde planaardige voeding te confronteren. ‘Laat mensen beleven dat je op die manier ook lekker, en bovendien gezond, kunt eten’, citeerde MMV hem destijds.
In een vorig bestaan was Deckers scheepsarts bij de milieuorganisatie Sea Shepherd. Deze week haalde de activistische arts de nationale televisie. EenVandaag meldt dat inmiddels 2100 zorgprofessionals Caring Doctors helpen plantaardige voeding bij hun instelling op de (menu)kaart te zetten. Deckers: ‘Wij zitten bij zo’n veertig ziekenhuizen aan tafel en paar zorginstellingen.’ De meeste instellingen polderen naar zijn zin te lang door. Maar: ‘Je hebt een paar koplopers die snel om willen.’
Zoals de ziekenhuizen van de Noordwest groep. In plaats van diepvriesmaaltijden uit plastic te serveren, koken ze daar tegenwoordig zelf. Met zoveel mogelijk ingrediënten die in het seizoen zijn en uit de regio komen. Zeventig procent van de patiënten in deze Noordhollandse ziekenhuizen eet vegetarisch en negentig procent van het aanbod in het bedrijfsrestaurant is vegetarisch. Het vergde heel wat intern polderen om dat voor elkaar krijgen. Teamleider Duurzaamheid Marco Lagrand: ‘Er hangt een beetje een negatieve sfeer rondom het woord vegetarisch.’
Amsterdam UMC onderzoekt veganistisch
Zorgen over de voedingswaarde van meer plantaardige ziekenhuismaaltijden zijn er ook. EenVandaag voert internist Marc Soeters op. De algemene bevolking, en daarmee de zorgsector, zou zeer gebaat zijn bij een gezonder, plantaardiger voedingspatroon. ‘Wij schatten dat zeventig tot tachtig procent van de kosten die worden gemaakt toe te schrijven zijn aan leefstijlgerelateerde ziekten. Dat geldt voor hart- en vaatziekten, dat geldt voor diabetes, dat geldt voor kanker.’
Maar of patiënten gedurende hun verblijf in het ziekenhuis per se gebaat zijn bij plantaardiger voeding, is voor Soeters de vraag. Krijgen ze op die manier wel voldoende voedingsstoffen binnen, met name eiwitten voor het behoud van de spiermassa? ‘Je moet bijvoorbeeld goed kunnen ophoesten. En goed kunnen lopen zonder te vallen.’ Daar komt bij: ‘Het is voor patiënten in een ziekenhuis vaak al ingewikkeld om voldoende energie en voldoende eiwitten binnen te krijgen. Dan zou je misschien liever hebben dat ze iets eten wat ze lekker vinden.’
Of je dat echt moet willen, gaat Amsterdam UMC, dat jaarlijks een miljoen maaltijden serveert, dus onderzoeken. En meteen grondig ook, want Soeters gebruikt de woorden ‘puur plantaardig’. Letterlijk genomen betekent dat veganistisch, dus zonder dierlijke eiwitbronnen als zuivel en eieren. Deze voedingswijze wordt uitgetest op patiënten met urineweginfecties, bloedvergiftiging en mensen die van een operatie herstellen.
Met name interessant is de vraag of en zo ja, welk effect puur plantaardige voeding op het herstel heeft. Want dat het een uitdaging zal zijn om op deze manier extra veel proteïnen binnen te krijgen, toont een recente ziekenhuisstudie, uitgevoerd onder leiding van Wageningen University & Research (WUR).
WUR: Plantaardige ziekenhuismaaltijden duurzamer maar te laag in eiwitten
Onderzoekers verzamelden receptgegevens van de avondmaaltijden waaruit drie niet nader genoemde ziekenhuizen hun patiënten in de vroege zomer van 2023 lieten kiezen. Deze beoordeelden ze op milieubelasting en de hoeveelheid en kwaliteit van de animozuren. Speciale aandacht ging daarbij uit naar de ‘limiterende aminozuren’. Dat zijn de aminozuren die essentieel zijn voor de eiwitsynthese.
In principe bevat plantaardig voedsel al deze aminozuren. Om per maaltijd een compleet aminozuurprofiel aan te kunnen bieden is zorgvuldig combineren echter noodzakelijk. Terwijl vlees en vis van zichzelf alle essentiële aminozuren in voldoende hoeveelheden in zich bergen. Het resultaat van de ‘menu-analyse’ oordeelt voor wat de milieu-impact betreft in voordeel van de vegetarische maaltijden, terwijl de maaltijden met vlees of vis het winnen qua eiwitten.
Hoewel ook niet in alle gevallen: ‘In totaal voldeed 85 procent van de maaltijden op basis van dierlijke eiwitten aan het criterium van 20 gram eiwit per maaltijd.’ Na correctie voor eiwitkwaliteit was dat nog 68 procent, vat het rapport samen. Voor de vegetarische maaltijden lagen deze percentages op respectievelijk 60 en 20 procent.
In de bijlagen van het rapport zijn de geanalyseerde menu’s terug te vinden. Daarbij valt op dat vegetarische maaltijden (met ei en/of kaas) en veganistisch (puur plantaardig) allebei vegetarisch genoemd worden. Het lijkt er op dat de vegetarische maaltijden en de maaltijden met vlees of vis samen zijn afgezet tegenover de veganistische maaltijden. De onderzoekers zijn niet nagegaan welke maaltijdopties de patiënten kozen en of ze hun bord leeg aten.
Foto boven: EenVandaag. Een patiënt in het Noordwest Ziekenhuis, Almaar, gaat voor de vegetarische zuurkool.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
