Drie jaar na de presentatie van het Nationaal Preventieakkoord is de overheid nog niet in staat gemaakte afspraken over gezonde marketing te monitoren. Wel liet ze onderzoeken hoe zo’n monitor er uit moet zien.
De afspraak in het november 2018 gepresenteerde akkoord was duidelijk: ‘Vanaf 2019 gaan de Rijksoverheid, supermarkten en horecabedrijven de Schijf van Vijf bekender maken in Nederland. Zodat mensen zelf nog beter voor gezonde voeding kunnen kiezen.’ Bekend was op dat moment dat zowel het productaanbod als de promoties zich concentreren op voedselcategorieën die buiten de Schijf van Vijf vallen.
Om de uitwerking van deze voornemens te kunnen evalueren is een meetmethode nodig, vergelijkbaar met de Voedselconsumptiepeiling. Die peiling geeft per leeftijdsgroep weer in hoeverre mensen eten volgens de Richtlijnen Gezonde Voeding van de Gezondheidsraad. Op deze richtlijnen baseert het Voedingscentrum de Schijf van Vijf.
Uit de periodiek uitgevoerde consumptiepeilingen blijkt dat de voedingsrichtlijnen alleen in zeldzame gevallen gehaald worden. Volgens de filosofie van het Nationaal Preventieakkoord gaan supermarkten en horeca via hun marketingmiddelen bijdragen aan verbetering van deze situatie. Samen met twee andere universiteiten onderzocht Wageningen Universiteit en Research (WUR) hoe de overheid deze inspanningen het beste in kaart kan brengen.
Momentopame
Daarbij maakten de onderzoekers een momentopname van de huidige stand van zaken. Die laat zien dat rond de tachtig procent van het aanbod, de aanbiedingen en de instore promoties van supermarkten’ niet in de Schijf van Vijf vallen, meldt de website van de WUR. Snoep, (niet)alcoholische dranken, koek, vlees en gevogelte worden het meest aangeboden.
Snoep en suikerwaren, dranken, zuivel en samengestelde maaltijden waren het meest in de aanbieding. ‘Via de kopschappen en impulsmeubels’ werden de klanten het meest geconfronteerd met snoep en suikerwaren, dranken, gebak, koek en hartige snacks. ‘Kindermarketing werd vooral gebruikt voor producten die niet in de Schijf van Vijf stonden.’
Sowieso beslaat de top-5 productgroepen met het hoogste aandeel producten die wel in de Schijf vallen (eieren, peulvruchten, vis, fruit en groente) ‘slechts dertien procent van het gehele assortiment’.
Bij de horecaketens viel 91 procent van het aanbod buiten de Schijf van Vijf. Voor de promoties via Instagram lag dat aandeel op 73 procent. In zes procent van de gevallen maakten menukaarten ‘duidelijk melding’ van de voedingswaarde en bij 65 procent van de bezochte vestigingen kon je gratis een glas water krijgen. ‘Al werd dit zelden helder gecommuniceerd.’
Niets nieuws
Voor onderzoeker Maartje Poelman, universitair docent Consumptie en gezonde levensstijl aan de WUR is brengt de momentopname niets nieuws aan het licht. Het bevestigt dat de voedselomgeving nog niet bedraagt aan de preventie van chronische ziekten. ‘Daar moet echt iets veranderen. Hoe kun je consumenten blijven aanmoedigen om gezonde keuze te maken als onze omgeving vooral het tegenovergestelde aanmoedigt?’
Meer Maartje Poelman in: ‘Suikermaxdag’, waarom het niet lukt met de gezonde voedselomgeving
“Vegetables at Kandy supermarket” by Inklaar is licensed under CC BY-NC-SA 2.0
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
