Een deel van de mensen die zichzelf als vleeseter bestempelen, blijkt ‘een tamelijk sterke afkeer’ te ervaren bij het zien van foto’s die bereide vleesproducten afbeelden. Ander onderzoek toont aan dat vegetariërs gezonder zijn dan carnivoren. Zelfs als ze roken en drinken.
Tegen de achtergrond van een toenemende consensus dat een lagere vleesconsumptie gunstig is voor mens en milieu, besloot de Universiteit van Exeter te onderzoeken hoe de psychologie aan dat doel kan bijdragen. ‘Vleeswalging’ zou wel eens een veelbelovende factor kunnen zijn, vermoeden de Britse onderzoekers, aangezien veel vegetariërs aangeven dat gevoel te delen.
Uit de bevolking van de Engelse stad Exeter en omgeving selecteerden zij ruim zevenhonderd vrijwilligers; daarvan waren er 402 omnivoor, 203 flexi- en 106 vegetariër. Flexitariërs eten bewust minder en minder vaak vlees. Van de deelnemers werd de zelf gerapporteerde vleesconsumptie gemeten, hun zelfcontrole, gevoeligheid voor afkeer en de mate waarin zij vlees waardeerden.
De afkeer van vlees werd op twee manieren bepaald: door het te vragen en met een ‘impliciete associatietest’. Deelnemers kregen onder meer foto’s voorgeschoteld van allerlei soorten voedsel, waaronder in Groot-Brittannië gebruikelijke gerechten als geroosterde kip en bacon. Ze moesten deze een plek geven op een schaal die varieerde van ‘helemaal niet walgelijk’ tot ‘heel erg walgelijk’.
Gemiddeld zeven procent van de vleeseters – drie procent van de omnivoren en vijftien procent van de flexitariërs – hadden ‘een tamelijk sterke afkeer-reactie’ bij het zien van de foto’s. Onder de vegetariërs lag dit percentage op 73. Over het geheel genomen waardeerden omnivoren vlees gemiddeld twee keer zo ‘walgelijk’ dan de snelle koolhydraten van patat, brood en rijst.
Hoe krijg je gewoonte-eters om?
Waarom mensen ondanks een kennelijke afkeer toch vlees eten, is niet onderzocht. ‘Het is mogelijk dat gewoonten, familie en culturele tradities allemaal een rol spelen’, zegt Elisa Becker, een van de twee auteurs van het artikel dat vorige week verscheen in vakblad Appetite (samenvatting). Afkeer van vlees kan ook een nuttige overgeërfde eigenschap zijn. ‘Want bedorven vlees eten is een stuk gevaarlijker dan een worteltje dat zijn beste tijd gehad heeft.’
Wat Becker en haar collega wel onderzochten, was wat een vermindering van de vleesconsumptie beter voorspelde: zelfcontrole of afkeer van vlees. Dat bleek na zes maanden uit een opvolgstudie onder een subgroep van 197 deelnemers. Onder flexitariërs, de enige groep die de vleesconsumptie wilde matigen, bleek afkeer een betere voorspeller dan zelfcontrole.
Daar moet wat de onderzoekers betreft wat mee gebeuren: ‘Als je probeert minder vlees te eten zou pure wilskracht op zichtzelf onvoldoende kunnen zijn. Dan kan het zin hebben de ‘jakkes-factor’ uit te buiten.’
Gezondere vegetariërs
Daarnaast zal een deel van mensen ook vatbaar zijn voor de belofte van een betere gezondheid. Veel bevolkingsonderzoeken wijzen in die richting en daar kwam er deze week weer een bij. Een observationele studie, dus geen bewijs van een directe relatie tussen oorzaak en gevolg. Maar wel een indrukwekkende. Het betrof gezonde deelnemers van de UK Biobank, daarvan ruim vierduizend vegetarisch en 166duizend vleeseters (omnivoren).
Op veertien van de zeventien gemeten biomarkers scoorde de groep vegetariërs duidelijk beter. Daarbij ging het om stoffen in bloed en urine die verband houden met bepaalde aandoeningen. Zoals verscheidene bloedvetten voor hart- en vaatziekten, IGF-1 voor kanker, enzymen voor de lever, uraat en creatinine voor de nierfunctie, ontstekingseiwit CRP, vitamine D en calcium.
‘Onze bevindingen geven serieus voedsel tot nadenken’, zegt onderzoeksleider Carlos Celis-Morales van de universiteit van Glasgow, op de website van de Europese vereniging voor de studie van obesitas (EASO). Niet alleen zijn rood vlees en vleeswaren gelinkt aan hartziekten en bepaalde kankers, zegt hij. ‘Mensen die een vegetarisch dieet volgen zijn ook geneigd meer groenten, fruit en noten te consumeren en die bevatten meer nutriënten, vezels en andere potentieel voordelige verbingen.’
‘Deze verschillen in voedingswaarde kunnen helpen verklaren waarom vegetariërs lagere niveaus blijken te hebben van biomarkers die kunnen leiden tot celschade en chronische ziekten.’
Foto: Lady Gaga in een jurk van vlees
“lady-gaga-meat-dress-01” by Beth77 is licensed under CC BY-NC-ND 2.0
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
