Kinderen met ADHD die relatief veel groenten fruit aten, konden zich in Amerikaans onderzoek beter concentreren dan kinderen die weinig groenten en fruit aten. Ook nieuw Nederlands onderzoek wijst in de richting van voeding als ADHD-medicijn. Voedselintoleranties lijken minder het probleem te zijn.
Aandachtstekort en hyperactiviteit. Dat zijn de kenmerken die afgekort in de diagnose ADHD terugkeren. Daarbij komen gedragsproblemen die worden samengevat onder de noemer emotionele disregulatie. Recent berichtte MMV over een Amerikaans-Canadese interventiestudie die toonde dat suppletie met vitaminen, mineralen en essentiële aminozuren drie keer effectiever was dan placebo: 54 om 18 procent.
Daarbij groeide de suppletiegroep in de acht weken dat de studie liep ruim een halve centimeter meer dan de placebogroep. In een aparte studie analyseerden wetenschappers van de Ohio State University van dezelfde 134 deelnemende kinderen nu ook de voedingsgewoonten en doen daar in een apart artikel verslag van.
Lage scores voor de inname van fruit en groenten hingen samen met slechtere scores voor concentratie dan het gemiddelde van de groep, ontdekten ze. ‘Deze bevindingen suggereren dat voedsel een impact kan hebben in kinderen met ADHD en emotionele disregulatie’, concluderen ze in Nutritional Neuroscience.
Geraffineerde granen
Het gevonden verband kan niet bewijzen dat de consumptie van meer groenten en fruit het concentratievermogen van kinderen met ADHD verbetert, schrijven de auteurs. Wat bij dit type onderzoek een standaard opmerking is. Problematischer is de gebruikte methode om de kwaliteit van het dieet te scoren.
Een over het algemeen ‘gezonde score’ op deze zogeheten Healthy Eating Index, ging niet samen met verbetering van ADHD-symptomen. Tegenover het te verwachten positieve effect voor groenten en fruit, stond een totaal onverwacht effect: een hogere consumptie van geraffineerde granen ging óók samen met een groter concentratievermogen in de kinderen. ‘Een mogelijke verklaring daarvoor is dat veel geraffineerde granen in de VS en Canada met extra nutriënten versterkt zijn’, opperen de auteurs.
De Amerikanen wijzen op onderzoek uit Spanje, Nederland en Duitsland dat veel duidelijker verbanden laat zien tussen voedselkwaliteit en ADHD-symptomen. Ze pleiten voor het gebruik van een alternatieve methode om de kwaliteit van het dieet berekenen. Bijvoorbeeld de normen van het Mediterrane dieet, die meer dieetfactoren omvatten die van invloed zijn op ADHD. ‘Zoals voedsel uit de zee, noten en zaden. Omdat deze voeding bij uitstek rijk is aan omega 3-vetzuren, ijzer, zink en magnesium.’
Gezonde voeding versus eliminatiedieet
Met jaloezie zullen de Amerikanen binnenkort kennisnemen van een Nederlandse interventiestudie die wél de wetenschappelijke potentie heeft een oorzakelijk verband aan te tonen tussen voeding en ADHD. De TRACE-studie. Oorspronkelijk gedacht om de effectiviteit te toetsen van het door Lidy Pelsser bedachte eliminatiedieet, veranderde het later van opzet door een extra onderzoeksgroep toe te voegen. Een groep die – extra – gezond ging eten. Kern van eliminatiedieet is het vinden van ‘boosdoeners’ in de voeding. Dat gebeurt door een hele serie ‘usual suspects’, zoals koemelk, vis, tarwe, voedingsadditieven en suiker, uit te sluiten. Te elimineren. Door deze later stuk voor stuk weer te introduceren, zo is de bedoeling, kom je er aan de hand van de reactie bij het kind achter waar de voedselgevoeligheden liggen die ADHD aanwakkeren.
Naast de twee onderzoeksgroepen van elk circa tachtig kinderen, was er een controlegroep van veertig kinderen. De deelnemers daarin ontvingen de gebruikelijke zorg: medicatie en ‘psycho-educatie’. In twee aparte artikelen gaan de onderzoekers verslag doen van de resultaten na vijf weken en na een jaar. In een interview op DOQ.nl geeft orthopedagoog Annick Huberts-Bosch, die in 2023 op de TRACE-studie hoopt te promoveren, alvast de belangrijkste bevindingen weg.
Op grond van eerder onderzoek waren de verwachtingen van het eliminatiedieet hooggespannen, vertelt ze. ‘Maar in ons onderzoek bleek dat dit niet superieur was aan het gezonde dieet. Een gedeeltelijk tot volledig gunstige respons werd gevonden bij 51 procent van de kinderen met het gezonde dieet, vergeleken met 35 procent van de kinderen met het eliminatiedieet.’
De betere resultaten met het gezonde dieet strekten zich uit over alle drie de thema’s die bij ADHD een rol spelen: hyperactiviteit/impulsiviteit, emotieregulatieproblemen en aandachtstekort. ‘We keken ook naar de zogehten ‘mixed responders’, waarbij ouders wel vooruitgang zagen en de leerkrachten een verslechtering, of omgekeerd. Bij het eliminatiedieet zagen we significant meer mixed responders dan bij het gezonde dieet.’
Snel resultaat met medicatie, betere gezondheid met dieet
Net als in de Amerikaanse studie waar het begin van dit artikel naar verwijst, hielp medicatie meer tegen de emotionele en ADHD-symptomen dan dieet. Dat kan zijn, zegt Huberts-Bosch omdat medicatie sneller effect heeft dan dieetaanpassingen. En evenals bij de Amerikaanse kinderen het geval was, waren de Nederlandse kinderen als ze geen medicatie kregen wel beter af voor wat betreft hun gezondheid.
Hun bloeddruk en hartslag was beter en ze hadden minder buikpijn, darmklachten en slaapproblemen. Ondanks deze resultaten, zegt Huberts-Bosch het nog te vroeg te vinden om gezonde voeding als aanbeveling op te nemen in de ADHD-richtlijn.
Details over de opzet van het onderzoek zijn 2020 gepubliceerd in BMC Psychiatry. Daarin staan onder meer de details over de verschillende diëten. Het gezonde dieet is een strenge variant van de Richtlijnen Gezonde Voeding, zoals die door het Voedingscentrum zijn uitgewerkt. Met een nadruk op groenten en fruit en een beperking van ongezonde producten.
In het interview noemt Huberts-Bosch alleen de effectiviteit van de interventies zoals ouders en leerkrachten die ervaren. Het zal interessant zijn te ervaren wat de uiteindelijke publicaties straks concluderen. In het onderzoeksprotocol is namelijk ook een objectiever diagnostisch observatiemodel opgenomen. Daarbij interacteren onderzoekers met de kinderen zonder te weten tot welke groep deze behoren. In de Amerikaanse studie waren er grote verschillen tussen de beoordeling van ouders en die van onderzoekers.
Foto door Gustavo Fring: https://www.pexels.com/nl-nl/foto/bord-salade-bureau-meisje-3984729/
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
