Een goede vitamine D-status helpt kanker voorkomen, suggereert bevolkingsonderzoek. Ook lijkt het remmend te werken op de groei en het overlijden aan diverse soorten kanker. Een preventieve werking werd echter niet bevestigd in een onderzoek waarin vitamine D werd gesuppleerd. Wel bleken de daarbij ontstane tumoren minder agressief.
Agressiviteit blijkt te ontstaan als tumorcellen hun vitamine D-receptor verliezen. Een laboratoriumstudie suggereert dat vrij onbekende metabolieten van vitamine D in zo’n geval wel een effect kunnen hebben.
Onderzoekers van de Universiteit van Alabama (VS) verwijderden de vitamine D-receptor (VDR) van melanoomcellen en stelden vast dat deze daarna sneller gingen groeien, makkelijker koloniseerden en sneller migreerden. In celkweken uit dezelfde lijn mét vitamine D-receptor bleef dit gedrag bij de aanwezigheid van het vitamine D hormoon juist uit. ‘Dit toont aan dat de VDR in melanoma fungeert als een tumor-suppressor’, schrijven de auteurs in vakblad Cancers.
VDR-loze melanoomcellen bleken wél gevoelig voor twee van de vele omzettingsproducten – metabolieten – van vitamine D3. Het kankerremmende effect was minder sterk dan in de melanoomcellen mét VDR, maar toch nog altijd duidelijk waarneembaar. Er moeten dus ook andere receptoren een rol spelen, nemen de auteurs daarom aan. ‘Dit opent nieuwe mogelijkheden in de behandeling van niet alleen melanomen, maar ook van andere kankers.’
Uitzicht met zon
De onderzoekers hebben met deze vitamine D-metabolieten – 20(OH)D3 en 1,20(OH)2D3 – een paar ‘goede kandidaten voor melanoomtherapie’ gevonden om in toekomstig preklinisch onderzoek te testen. Emeritus hoogleraar pathologie en klinische chemie Frits Muskiet zegt: ‘De moraal van dit verhaal is dat we eigenlijk nog zo ontzettend weinig weten. De natuur zit zo complex en subtiel in elkaar.’
In de dubbeldikke uitgave van Uitzicht (56 pagina’s) die komende dinsdag verschijnt, schrijft Muskiet over de fascinerende dubbelrol van de zon bij het ontstaan maar ook bij het voorkomen van huidkanker. De zon als leverancier van ultraviolette straling waarmee in onze huid de voorloper van het essentiële vitamine D hormoon wordt gemaakt. Straling die ‘onmiskenbaar’ een belangrijke risicofactor is voor huidkanker. Maar waarvan, paradoxaal, de gevaarlijkste vorm, melanoom, meestal ontstaat op plaatsen waar de zon niet schijnt.
Word lid van MMV (2,92 per maand) en ontvang deze Uitzicht volgende week direct in de bus. Of bestel het magazine in de losse verkoop.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
