Vitamine C maakt comeback

In veel drogisterijen is het uitverkocht en ook klinisch onderzoek is gevraagd. Ernstig zieke patiënten liggen met vitamine C korter aan de beademing, concludeert een nieuwe beoordeling van bestaand onderzoek. Verder aandacht voor effecten op kanker, bloeddruk en stemming bij ziekenhuisopname.

Sommige klinische trials laten voordelen zien van intraveneus toegediende vitamine C in intensive care-patiënten, andere patiëntonderzoeken weer niet. Zoals een enkele maanden geleden in het JAMA gepubliceerd onderzoek onder patiënten met sepsis en acuut longfalen (ARDS, acute respiratory distress syndrome).

Een groep van 84 mannen en vrouwen kreeg zeven dagen lang elke zes uur per infuus vijftig milligram vitamine C per kilo lichaamsgewicht. Zij deden het niet beter dan de placebogroep op de scores voor orgaanfalen en biomarkers voor ontsteking (C-reactief proteïne) en vaatbeschadiging (thrombomodulin).

Beademingsduur

Een Fins/Australische meta-analyse gooide de klinische onderzoeken op een hoop die naar de totale duur keken waarin patiënten op intensive care aan de beademing lagen. Bovenstaande studie deed om die reden niet mee. Het artikel verscheen in de Journal of Intensive Care en vermeldt een gemiddelde afname van de beademingsduur in de vitamine C-groep met gemiddeld 14 procent.

De helft van de gebruikte studies waren niet placebo-gecontroleerd. ‘Maar we denken niet dat het ontbreken van een placebo de validiteit van deze onderzoeker ondermijnt’, aldus auteur Harri Hemilä, werkzaam aan de universiteit van Helsinki. ‘Omdat patiënten op de intensive care talrijke behandelingen krijgen. Het is onwaarschijnlijk dat een extra tablet of infuus een substantieel placebo-effect veroorzaakt.’

Deze meta-analyse vond geen verschil in orale en intraveneuze toediening. ‘Maar orale toediening is voor de ziekste patiënten zelden een optie.’ De ziekste patiënten – met een beademingsduur van tien uur en meer – profiteerden het meest: zij hoefden gemiddeld 25 procent minder lang beademd te worden. Het vermoeden van de auteurs is dat ziekte vitamine C kost en de tekorten bij langdurige ziekte het grootst zijn. De gebruikte doseringen lagen tussen één en zes gram per dag.

Kanker stamcellen

Met een ‘one-two punch’ van doxycycline (antibiotica) en vitamine C wisten onderzoekers aan de universiteit van Salford, in het laboratorium kanker stamcellen uit te schakelen. In vakblad Oncotarget doen ze uit de doeken hoe ze de cellen eerst metabool verzwakken en van één brandstof (glucose) afhankelijk maken, om vervolgens met vitamine C het vermogen tot glycolyse (suikerverbranding) te blokkeren.

Kanker stamcellen zijn de overlevers van chemotherapieën. Ze ontwikkelen resistentie en veroorzaken onbehandelbare tumoren en uitzaaiingen. De Britten bedachten een strategie om er achter te komen hoe ze dat doen. ‘We vermoedden het antwoord in de metabole flexibiliteit van bepaalde kankercellen’, zeg professor Michael Lisanti op ScienceDirect.

‘Ze zijn in staat te schakelen tussen verschillende brandstoffen. Dus als een therapie de beschikbaarheid van een bepaald nutriënt vermindert, dan kunnen deze cellen zich voeden met een alternatieve energiebron.’ Of en hoe de truc met antibiotica en vitamine C in mensen vorm kan krijgen, moet vervolgonderzoek uitwijzen.

C en de bloeddruk

Met de huidige controverse rond medicijnen van het type ACE-remmers, past het te wijzen op de bloeddrukverlagende eigenschappen van vitamine C. Wetenschappers van de Amerikaanse Johns Hopkins universiteit kwamen na analyse van 29 gerandomiseerde klinische onderzoeken uit op een daling van gemiddeld bijna 4 punten (mmgh), bij een dagelijkse dosis van 500 milligram.

In patiënten met verhoogde bloeddruk was de daling een punt groter. Gebruikten de proefpersonen diuretica (plaspillen) of ACE-remmers. Ter vergelijking: mensen die ACE-remmers of diuretica gebruiken, kunnen gemiddeld een daling van tien punten verwachten. In Nederland is de dagelijks aanbevolen hoeveelheid vitamine C voor volwassenen zestig milligram, in de VS houdt men het op negentig milligram. Het onderzoek verscheen in Journal of Clinical Nutrition.

C en stemming

Ook al wat langer geleden verscheen in hetzelfde blad een dubbelblind gerandomiseerde studie naar het effect van vitamine C op de emotionele toestand van patiënten die voor acute zorg in het ziekenhuis werden opgenomen. Een helft van de 88 participanten kreeg twee maal daags 500 milligram (een halve gram) vitamine C, de andere helft kreeg 5000 IE vitamine D. Dit over een periode van zeven tot tien dagen.

In de C-groep trad binnen korte tijd een duidelijke verbetering op in de scores voor stemming en psychische stress. In de D-groep bleef dat effect achterwege, wat aangeeft dat de verbeteringen niet door het placebo-effect kwamen. Het onderzoek had plaats in het  Montreal Jewish General Hospital.

Eerder onderzoek aldaar had uitgewezen dat de meerderheid van de acuut opgenomen patiënten te lage bloedwaarden heeft voor vitamine C en D. Bij een op de vijf was het vitamine C-niveau zelfs vergelijkbaar laag als bij scheurbuik.

Sommige klinische trials laten voordelen zien van intraveneus toegediende vitamine C in intensive care-patiënten, andere patiëntonderzoeken weer niet. Zoals een enkele maanden geleden in het JAMA gepubliceerd onderzoek onder patiënten met sepsis en acuut longfalen (ARDS, acute respiratory distress syndrome).

Een groep van 84 mannen en vrouwen kreeg zeven dagen lang elke zes uur per infuus vijftig milligram vitamine C per kilo lichaamsgewicht. Zij deden het niet beter dan de placebogroep op de scores voor orgaanfalen en biomarkers voor ontsteking (C-reactief proteïne) en vaatbeschadiging (thrombomodulin).

Beademingsduur

Een Fins/Australische meta-analyse gooide de klinische onderzoeken op een hoop die naar de totale duur keken waarin patiënten op intensive care aan de beademing lagen. Bovenstaande studie deed om die reden niet mee. Het artikel verscheen in de Journal of Intensive Care en vermeldt een gemiddelde afname van de beademingsduur in de vitamine C-groep met gemiddeld 14 procent.

De helft van de gebruikte studies waren niet placebo-gecontroleerd. ‘Maar we denken niet dat het ontbreken van een placebo de validiteit van deze onderzoeker ondermijnt’, aldus auteur Harri Hemilä, werkzaam aan de universiteit van Helsinki. ‘Omdat patiënten op de intensive care talrijke behandelingen krijgen. Het is onwaarschijnlijk dat een extra tablet of infuus een substantieel placebo-effect veroorzaakt.’

Deze meta-analyse vond geen verschil in orale en intraveneuze toediening. ‘Maar orale toediening is voor de ziekste patiënten zelden een optie.’ De ziekste patiënten – met een beademingsduur van tien uur en meer – profiteerden het meest: zij hoefden gemiddeld 25 procent minder lang beademd te worden. Het vermoeden van de auteurs is dat ziekte vitamine C kost en de tekorten bij langdurige ziekte het grootst zijn. De gebruikte doseringen lagen tussen één en zes gram per dag.

Kanker stamcellen

Met een ‘one-two punch’ van doxycycline (antibiotica) en vitamine C wisten onderzoekers aan de universiteit van Salford, in het laboratorium kanker stamcellen uit te schakelen. In vakblad Oncotarget doen ze uit de doeken hoe ze de cellen eerst metabool verzwakken en van één brandstof (glucose) afhankelijk maken, om vervolgens met vitamine C het vermogen tot glycolyse (suikerverbranding) te blokkeren.

Kanker stamcellen zijn de overlevers van chemotherapieën. Ze ontwikkelen resistentie en veroorzaken onbehandelbare tumoren en uitzaaiingen. De Britten bedachten een strategie om er achter te komen hoe ze dat doen. ‘We vermoedden het antwoord in de metabole flexibiliteit van bepaalde kankercellen’, zeg professor Michael Lisanti op ScienceDirect.

‘Ze zijn in staat te schakelen tussen verschillende brandstoffen. Dus als een therapie de beschikbaarheid van een bepaald nutriënt vermindert, dan kunnen deze cellen zich voeden met een alternatieve energiebron.’ Of en hoe de truc met antibiotica en vitamine C in mensen vorm kan krijgen, moet vervolgonderzoek uitwijzen.

C en de bloeddruk

Met de huidige controverse rond medicijnen van het type ACE-remmers, past het te wijzen op de bloeddrukverlagende eigenschappen van vitamine C. Wetenschappers van de Amerikaanse Johns Hopkins universiteit kwamen na analyse van 29 gerandomiseerde klinische onderzoeken uit op een daling van gemiddeld bijna 4 punten (mmgh), bij een dagelijkse dosis van 500 milligram.

In patiënten met verhoogde bloeddruk was de daling een punt groter. Gebruikten de proefpersonen diuretica (plaspillen) of ACE-remmers. Ter vergelijking: mensen die ACE-remmers of diuretica gebruiken, kunnen gemiddeld een daling van tien punten verwachten. In Nederland is de dagelijks aanbevolen hoeveelheid vitamine C voor volwassenen zestig milligram, in de VS houdt men het op negentig milligram. Het onderzoek verscheen in Journal of Clinical Nutrition.

C en stemming

Ook al wat langer geleden verscheen in hetzelfde blad een dubbelblind gerandomiseerde studie naar het effect van vitamine C op de emotionele toestand van patiënten die voor acute zorg in het ziekenhuis werden opgenomen. Een helft van de 88 participanten kreeg twee maal daags 500 milligram (een halve gram) vitamine C, de andere helft kreeg 5000 IE vitamine D. Dit over een periode van zeven tot tien dagen.

In de C-groep trad binnen korte tijd een duidelijke verbetering op in de scores voor stemming en psychische stress. In de D-groep bleef dat effect achterwege, wat aangeeft dat de verbeteringen niet door het placebo-effect kwamen. Het onderzoek had plaats in het  Montreal Jewish General Hospital.

Eerder onderzoek aldaar had uitgewezen dat de meerderheid van de acuut opgenomen patiënten te lage bloedwaarden heeft voor vitamine C en D. Bij een op de vijf was het vitamine C-niveau zelfs vergelijkbaar laag als bij scheurbuik.

Beeld: RVG