Vechtersbaas Lisanne (22) schrijft boek over haar ervaringen met botkanker

Zangeres Lisanne Spaander (22) kreeg botkanker toen ze 16^e was. Naast de reguliere behandelingen werd het Moermandieet een pijler onder haar gezondheid. Ook zingen gaf haar kracht. Ze werd landelijk bekend als ‘Vechtersbaas’ en zong met Marco Borsato. Het afgelopen jaar verwerkte ze haar ervaringen vanaf het moment dat ze ziek werd in een boek dat vandaag verschijnt. ‘Ik heb geen kanker meer, maar de impact is blijvend.’

‘Het is wonderbaarlijk dat hoe moe ik ook ben, er altijd nog een voorraadje energie vrijkomt als ik optreed. Alsof er ergens een klein deurtje opengaat en daar nog een oneindig grote ruimte achter blijkt te zitten.Ik zing en schud de emoties in mijn binnenste los. Op mijn adem varen ze door de lucht en trekken op hun weg iedereen aan boord.’ (Uit: Vechtersbaas)

Wie Lisanne hoorde zingen op een ledendag van MMV begrijpt ongetwijfeld precies wat ze hiermee bedoelt. In Uitzicht 1 van 2018 vertelde Lisanne samen met haar moeder Ilona Woestenburg wat er met haar gebeurde nadat in 2014 de diagnose Ewingsarcoom met uitzaaiingen bij haar vastgesteld werd. In 2016 is er opnieuw tumoractiviteit. Naast de reguliere therapieën stelde ze met haar moeder een aanvullend behandelplan op, bestaande uit een anti-kankerdieet, cannabis en andere alternatieven, zoals een Maretak-injectie en onlangs de hyperbare zuurstoftherapie. Lisanne is ‘schoon’ sinds januari 2018. Het telefonisch interview plant ze tegelijkertijd met een wandeling met haar hondje Binkie.

Hoe gaat het met je?

Vriendelijk lachend neemt Lisanne de telefoon op. ‘Goed, ik loop lekker buiten met m’n hondje in Harderwijk. 10.000 stappen is het streven iedere dag om mijn conditie op te bouwen. Ik ben veel bezig met bewegen. Yoga, wandelen en ik heb zelfs voorzichtig hardgelopen, hoewel de arts dat afraadt omdat er een breuk in mijn bekken zit.  Ik let goed op de signalen van mijn lichaam. Dat is een verschil met vroeger. Als ik moe bent, zoals gisteravond, ga ik om 21.30 naar bed. Ik hoef mezelf niet meer te bewijzen. Ik ben veel liever voor mezelf geworden.’

Een boek, wat een mijlpaal, gefeliciteerd! Hoe was het om het boek te schrijven?

‘Het was heel heftig. Schrijven is helend, hoor je wel eens zeggen. Dat heb ik nu zelf ervaren, maar het was wel heftiger dan gedacht. Je wordt gedwongen om in je verleden te duiken en in te zoomen op emotionele gebeurtenissen. Alle herinneringen gaf ik de ruimte, ook de allermoeilijkste. Vanuit een gevoel van  ‘Het is goed, het hoort bij mijn leven’, heb ik alles kunnen accepteren. Mentale heling.”

“Ik ben er een jaar mee bezig geweest, en erg diep gegaan. Daarbij ben ik begeleid door Jasmine Groenendijk, een freelance redacteur. Zij heeft me ontzettend goed geholpen. Zij kroop in mijn huid en hielp mij vooruit door de juiste vragen te stellen.’

‘Door alles op te schrijven, zie ik patronen die ik nooit eerder zag. Schrijven werkt helend, mijn gedachten vloeien op papier, naar een plek waar ik ze voor altijd kan bewaren.’ (Uit: Vechtersbaas)

In het boek beschrijf je niet alleen de onzekerheid en kwetsbaarheid die je ervaarde als gevolg van kanker en alle behandelingen die je moest ondergaan. Ook de stress die de scheiding van je ouders onbedoeld voor jou oplevert komt aan bod. En ook bijvoorbeeld hoe moeilijk het is wanneer vriendschappen veranderen. Heb je daar bewust voor gekozen?

“Ja. Alles wat me raakte, heb ik willen benoemen. Ik ben erachter gekomen dat alles waar je boos of verdrietig over bent, kan oplossen als je het ruimte geeft. Eerst dacht ik dat de mensen die mij dat gevoel hadden gegeven daar iets mee moesten. Maar dat is niet zo. Het zijn gevoelens in jezelf die je kunt oplossen door er aandacht aan geven. Ik heb ook geleerd mezelf beter te uiten. Ik hoef me niet groot te houden in de hoop dat anderen raden waar ik behoefte aan heb.”

‘Het voelt alsof ik een boekenkast vol boeken in mijn hoofd droeg; nu gooi ik boek voor boek weg. Ik krijg ruimte in mijn hoofd, ik voel me steeds lichter worden.’ (Uit: Vechtersbaas)

Lisanne: “Ik wilde voorheen alles vasthouden van die periode, uit angst dat ik iets zou vergeten. Nu mag ik het loslaten, omdat het opgeschreven staat. Dat geeft ruimte voor nieuwe dingen.”

Zoals wat bijvoorbeeld?

‘Zingen en muziek maken. Zingen doe ik trouwens vaak onbewust. Nu mijn hoofd leger is, en ik meer energie heb, kan ik meer muziek maken, en piano spelen. Gewoon wat er in me opkomt. Ik ben ook bezig met noten lezen en muziekleer. Sinds lange tijd heb ik weer ruimte en energie.’

‘Continu lette ik op wat ik at; ik mocht geen geraffineerde suikers hebben, ik mocht geen snoep eten, geen verzadigde vetten. Het niet-mogen beperkte mij. (…) Nu mag ik mijn eigen patronen gaan ontdekken. Ik kies ervoor om gezond te eten, maar ik mag alles hebben van mezelf.’

Je moeder kookte sinds je diagnose het Moermandieet voor je. Jij woont nu grotendeels op jezelf.  Hoe ga jij nu om voeding?

‘Gezonde voeding was voor mij een houvast. Met groentesmoothies hield ik mijn lichaam zo gezond mogelijk. Toen mijn moeder alles voor me deed, was het gemakkelijker om gezond te eten. Nu probeer ik het wel, maar het lukt niet altijd. Ik heb wel een tijdje geëxperimenteerd door meer vlees te eten. Maar ik merk toch dat ik me veel beter voel als ik geen vlees eet. Dat geldt ook voor de suiker. Ik eet nog steeds zoveel mogelijk suikervrij. Ik merk een duidelijk verschil in fitheid als ik even wat minder aandacht besteed aan mijn voeding. Met goede voeding heb ik meer energie. Een bekend gezegde is: je bent wat je eet, en dat klinkt logisch. Voeding blijft daarom een belangrijke pijler voor mij.”

Wat vinden je ouders van het boek?

‘Mijn moeder en vader vinden het mooi, maar ook heel heftig om te lezen. Ik had aangegeven dat ze aanpassingen mochten doen in de tekst, maar ze wilden niets veranderen. Het is mijn verhaal, en dat respecteren ze. Ook mijn broertje is supertrots! Het heeft ons als gezin hechter gemaakt.’

‘Nu mijn behandelingen klaar zijn, voelt het alsof ik in een zwart gat ben gevallen. Ik zie niet waar boven en onder is. Een jaar lang bepaalden de artsen alles voor mij; hoe laat ik op moest staan, hoe mijn agenda eruitzag, en bij het duidelijke getal van 38 graden koorts moest ik naar het ziekenhuis komen. Nu voelt het alsof in één keer mijn zijwieltjes eraf gehaald zijn en ik recht moet blijven fietsen.’

Wat heb jij aan herstel gedaan?

‘Een traject waarin ik met acupunctuur, yoga en ademhalingsoefeningen mijn lichaam kon ondersteunen bij het ‘ontgiften’ van de chemoresten. Iedere dag deed ik drie kwartier acupunctuur en drie kwartier ademhalingsoefeningen. Daar was mijn dag aardig gevuld mee in die periode. Ook heb ik begin dit jaar gedurende twaalf weken hyperbare zuurstoftherapie gedaan bij het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem, een reguliere therapie die ervoor zorgt dat het zuurstoftekort in beschadigd weefsel wordt opgeheven, nieuwe bloedvaatjes worden aangemaakt en de cellen die van belang zijn voor het herstel verbeteren.’

Van de laatste ‘preventieve’ chemokuur ziet Lisanne af.

‘Niemand zegt dat deze chemo gaat werken, niemand kan mij zekerheid geven, terwijl ik wel de zekerheid heb dat ik van deze behandelingen weer ziek ga worden. Ik wil die preventieve chemokuren niet meer. Er is één zekerheid die ik heb en dat is dat ik nu leef. Ik heb geen grip op de toekomst, zelfs niet wanneer ik nu nog behandelingen zou ondergaan. Het voelt gewoon alsof ik weer beter ben. Ik wil niet meer vanuit angst leven, ik wil kunnen genieten van wat er op mijn pad komt. En ik ben niet van plan om stil te gaan zitten; ik blijf me inzetten voor meer en betere onderzoeken, wie weet komt er in de toekomst een goede behandeling voor mij, voor het geval mijn tumor terugkomt.’

In het boek beschrijf je dat je zo normaal mogelijk verder wilde leven. Je begon aan een opleiding social work, en daarna aan de vooropleiding van het conservatorium. Daar ben je mee gestopt Waarom? En…. waar richt jij nu je aandacht op?

‘Eerst wilde ik gaan studeren, omdat ik hetzelfde soort leven wilde als leeftijdgenoten, maar met al mijn optredens had ik het al best druk. Het was teveel. Ik heb nu geen kanker meer, maar de impact in de vorm van letsel en vermoeidheid is er nog wel.’

‘Bij de vooropleiding van het conservatorium kreeg ik kritiek op de overgangen tussen mijn akkoorden en mijn stem. Ik vond het demotiverend dat ze iedereen in precies hetzelfde keurslijf willen stoppen. Niet breder kijken. Wie bepaalt dat wat je recht vanuit je hart maakt en waarbij mensen hun tranen droog moeten deppen niet genoeg is? Ook werd ik in die periode voor de tweede keer ziek; alles was bij elkaar was dat een reden om te stoppen. Nu kan ik lekker muziek maken, zoals ik dat wil. Muziek waarmee ik een connectie kan maken van hart tot hart, in mijn ogen is dat perfectie. Overal waar ik optreed – op benefietconcerten, congressen en evenementen van goede doelen – laat ik mijn kralenketting zien, vertel mijn verhaal en zing. De impact van kanker is blijvend, maar het is ook een kracht waar ik uit kan putten. Ik wil mijn ervaringsdeskundigheid inzetten om anderen tot steun en hulp te zijn. Ook wil ik graag herstelprograma’s helpen opzetten voor mensen die kanker hebben gehad. Daar is nu weinig aandacht voor. Als je schoon verklaard bent, houdt de zorg vanuit het ziekenhuis op.’

‘Ik verheug me enorm op de presentatie van mijn boek. Het is megaspannend om mijn verhaal met de wereld te delen. Ik hoop dat ik er veel mensen mee kan helpen.’

Dinsdag 20 oktober om 19.30 is de online presentatie van Vechtersbaas. Je kunt erbij zijn door je aan te melden via deze link. Vechtersbaas is vanaf vandaag te koop en kost € 17,50.

Beeld: Margreet van der Sande