Taai gevecht tegen buikvet

Je denkt dat je goed zit want je BMI bevindt zich keurig binnen de lijntjes. Neem een rolmaat en meet je taille. Wat een teleurstelling. Je blijkt toch te dik te zijn. Buikvet is bij menigeen een geduchte tegenstanders. We zijn het allemaal liever kwijt dan rijk. Wie sport, weet dat de buik een van de lastigste zones is om te trainen. Wat is wijsheid?

Sla jij vet op rond de heupen en billen? Dan heb je een zogeheten peerfiguur en mag je jezelf gelukwensen. Wie kampt met een speklaag op de buik, heeft een appelfiguur en dan is er minder reden tot juichen. Vet dat zich ophoopt in de buik is wel een stuk schadelijker: omdat het in de buikholte en rondom de organen zit, beïnvloedt het daarmee de verterings- en andere lichamelijke processen.

Cijfers zijn persoonsgebonden

,,Te veel buikvet verhoogt het risico op diabetes, een hartinfarct, beroerte, hoge bloeddruk en zelfs kanker”, waarschuwt voedingsdeskundige Julie Turelinckx in het AD. ,,Daarom is het belangrijk om het goed bij te houden. Je kan een normaal BMI hebben en toch te veel buikvet. Wij nemen de buikomtrek als maatstaf om uit te maken of er werk aan de winkel is. Bij vrouwen is er een beperkt verhoogd gezondheidsrisico tussen 80 en 88 cm, bij mannen tussen 94 en 102 cm. En zelfs dat blijft een indicatie, want die cijfers zijn persoonsgebonden. Het is belangrijk te kijken naar de persoon die voor je zit.”

Vet dat met blote oog niet is te zien

Vet kan onderhuids zitten, maar ook ‘visceraal’, rond de organen,  zegt professor Samyah Shadid, kliniekhoofd endocrinologie en stofwisselingsziekten aan het Universitair Ziekenhuis Gent. ,,Een klein onderhuids vetlaagje kan geen kwaad en is zelfs heel belangrijk. Als je er te weinig van hebt, word je ziek. Maar heb je er te veel van, dan stijgt het risico op onder meer hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Visceraal vet is op het blote oog niet te zien, maar hoopt zich op in de buik. En dat heeft nog meer nadelige effecten op de stofwisseling dan onderhuids vet.”

Slank aan de buitenkant, vet van binnen

Voedingswetenschapper en diëtiste Hella van Laer beaamt dat. ,,Zelfs met een gezond gewicht, een BMI tussen 18 en 25, kan je te veel schadelijk vet hebben. Dat fenomeen heet TOFI, oftewel: thin outside, fat inside. Denk aan de mensen die beweren dat ze werkelijk alles kunnen eten zonder een grammetje bij te komen. Zij zien er misschien gezond uit, maar het kan alsnog dat ze veel vet tussen hun organen hebben”, vertelt Van Laer. 

Het gevolg: zij lopen meer risico op diabetes type 2 en cardiovasculaire aandoeningen. ,,Zelfs sumoworstelaars zijn gezonder. Zij lijken misschien heel zwaar, maar hebben vooral vet vlak onder de huid. Dit noemen we dan FOTI: fat outside, thin inside.”

Bierbuikje vooral gevaarlijk voor mannen

Voor mannen blijkt het typische bierbuikje gevaarlijker dan voor vrouwen. ,,Vrouwen maken van nature meer oestrogeen aan en dat hormoon zorgt ervoor dat je meer vet opslaat rond de buik”, aldus Julie Turelinckx. ,,Bij vrouwen is een buikje hebben dus iets ‘gezonder’ dan bij mannen.”

Iedereen weet dat alcohol een hoop calorieën bevat, maar een bierbuik krijg je niet alleen door te veel pilsjes te drinken. Turelinckx spreekt van een mix van factoren: ,,Hoe meer oestrogeen in je lichaam, hoe makkelijker het vet zich rond je buik zal opslaan. Naast alcohol spelen ook te weinig bewegen en een suikerrijke voeding mee, want door dat laatste stijgt het insulinepeil heel snel. Insuline zorgt ervoor dat je cellen suiker kunnen opnemen, maar als je te veel suiker eet, zitten je cellen vol en stapelt het zich onderhuids op als vetweefsel.”

Vrouwen in de menopauze moeten jammer genoeg nóg meer moeite doen om buikvet kwijt te spelen. ,,Ze maken dan wel minder oestrogeen aan, maar het lichaam wil het hormoon dat er nog is zo goed mogelijk bijhouden”, meent Turelinckx. ,,Na verloop van tijd past je lichaam zich wel aan aan dat lagere oestrogeengehalte en zal je vlotter afvallen. Gooi dus niet meteen de handdoek in de ring.”

Wat je zelf kunt doen

1 Neem je eetpatroon onder de loep

Voedingkundige Julie Turelinckx heeft belangwekkende tips. ,,70 procent van de aanpak van buikvet is voeding, 30 procent is training. Beperk dus alcohol en snelle suikers die in koekjes of frisdrank zitten. Die extraatjes kunnen zeker een keer, maar overdrijf niet.”

,,Schrap daarnaast alcohol”, benadrukt Turelinckx. ,,Vooral sterke drank bevat massa’s calorieën. Eiwitrijke, gezonde snacks helpen tegen het hongergevoel. Zorg voor (minimaal) een half uur per dag aan beweging. Kies daarnaast voor een sport met een lage intensiteit. Rustig joggen of snelwandelen zijn ideaal. Als je té intensief gaat bewegen, schakel je over op koolhydraatverbranding en worden de vetten minder aangesproken.”

2 Slaap voldoende

Diëtiste Van Laer: ,,Het is aangetoond dat een slaaptekort je metabolisme kan verslappen en ervoor kan zorgen dat je lichaam minder gevoelig wordt voor insuline. Een mogelijk gevolg hiervan is gewichtstoename. Tel daar nog eens bij op dat je hongerhormonen kunnen toenemen door een slechte nachtrust – waardoor je snakt naar ongezonde voeding en suikerbommetjes – en je weet hoe laat het is.”