Waterstofsulfide is een gas dat we herkennen aan de geur van rotte eieren. Teveel is schadelijk, maar in kleine hoeveelheden is het nuttig. In ontlasting van vegetariërs ontdekten onderzoekers een samenwerking tussen darmbacteriën die een onverteerbare verbinding uit groene bladgroenten omzetten in onder andere waterstofsulfide.
Het gas heeft ‘een Januskop’, schrijven wetenschappers van de Universiteiten van Wenen, Konstanz en Trento in ISME Journal – het officiële orgaan van de internationale vereniging voor microbiële ecologie. Waterstofsulfide ontstaat in onze lichaamscellen en is een van de vele energiebronnen van de mitochondriën; de energiecentrales van de cel. Het fungeert tevens als een signaalmolecuul in de fysiologie van mens en zoogdier en het werkt ontstekingsremmend op het darmepitheel.
Wikipedia meldt beschermende eigenschappen voor de hartfunctie; daarbij verwijzend naar een publicatie waaraan een deel van dezelfde onderzoekers meewerkte. De Nederlandse pagina over waterstofsulfide noemt, onder verwijzing naar Nederlands onderzoek, onder meer de rol bij het reguleren van de bloeddruk.
Colitis ulcerosa en darmkanker
In hogere concentraties toont waterstofsulfide een heel andere gezicht. Inademen is al bij lage concentraties dodelijk. Maar ook het gas dat buikbacteriën produceren, wordt de darm al snel teveel. Het tast het slijmbarrière van de darm aan, blokkeert de energieproductie door de mitochondriën en leidt zo tot de dood van cellen. Een hoge productie van waterstofsulfide is gelinkt aan darmontsteking en darmkanker.
Een dieet met veel vlees en verzadigd vet bleek in eerder onderzoek bij patiënten met darmontsteking het lichaam aan te zetten tot de productie van galzuren, die op hun beurt de groei bevorderden van een bacteriestam die waterstofsulfide produceert. Het is deze stam, Bilophila wadsworthia, die ook in het Weense onderzoek een van de hoofdrollen speelt.
Sulfoquinovose als nieuw voedingssupplement?
Onder meer met behulp van ongeveer duizend ontlastingsmonsters van vier groepen mensen met en zonder darmziekten, identificeerde het onderzoeksteam welke darmbacteriën zich voeden met het ‘sulfosuiker’ sulfoquinovose. Dat is een verbinding van glucose en zwavel die in alle planten voorkomt maar vooral in groene bladgroenten en zeewier.
Uit een serie proeven in combinatie met her-analyse van bestaande data stelde het team vast dat deze plantaardige verbinding exclusief voedsel is voor slechts een paar bacteriestammen. Met name Eubacterium rectale en Feacalibacterium prausnitzii. Deze zetten het om in een verbinding die op haar beurt weer door de eerder genoemde B. wadsworthia wordt omgezet in onder andere waterstofsulfide.
Deze microbiële samenwerking was nog niet bekend, zoals de meeste interacties tussen voedsel en het leven in de darm nog een raadsel zijn. ‘Door dit onderzoek hebben we wat licht in deze zwarte doos laten schijnen’, zegt hoofdauteur Buck Hanson op de website van de universiteit van Wenen. De opgedane kennis zien de onderzoekers als een opstap naar een therapeutische inzet van dieet en microbioom.
Microbioloog David Schleheck ontdekte in een voorgaande studie dat buikbacteriën het plantaardige sulfosuiker afbreken. Nu is dus bekend welke dat zijn, maar dat ze via een andere bacteriestam de productie van waterstofsulfide tot gevolg hebben, kwam als een verrassing. De ontlastingsmonsters van de gezonde mensen en die van mensen met een darmziekte toonden geen opzienbarende verschillen in de aanwezigheid van de genoemde darmbacteriën.
Dat weerhoudt de wetenschapper er niet van in toekomstig onderzoek op te helderen of, en zo ja hoe, deze plantaardige bouwsteen de gezondheid kan bevorderen. Schleheck: ‘Het is ook mogelijk dat sulfoquinovose als een zogheten pre-bioticum kan worden toegepast.’
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
