Algemeen wordt aangenomen dat stress negatief op de gezondheid uitwerkt. Hoe dat precies zit, blijft onderwerp van onderzoek. Een internationale groep wetenschappers vond een weg waarlangs stress slapende kankercellen wakker schudt.
Daarvoor gebruikten zij muizen en zij toetsten hun hypothese bij tachtig mensen bij wie longtumoren operatief verwijderd waren.
De terugkeer van tumoren na een aanvankelijk succesvolle behandeling, behoort tot de belangrijkste doodsoorzaken bij kanker. Hoofdverantwoordelijken voor zo’n recidief zijn slapende kankercellen. Deze zijn enigszins te vergelijken met verouderde – senescente – lichaamscellen die hun geprogrammeerde celdood – apoptose – ontlopen en jarenlang een sluimerend bestaan leiden.
Het verschil is dat senescente cellen hun oude bezigheden niet kunnen oppakken en dat slapende kankercellen dat wel kunnen. Niet zelden zelfs sterker dan tevoren. Stress is een van de oorzaken die slapende tumorcellen kan activeren. Een groep onderzoekers uit de VS, Duitsland en Rusland toonde dat aan in muizen en bericht daar over in een gratis toegankelijk onderzoeksartikel in Science Translational Medicine.
Stresshormonen en neutrofielen
Zij ontwikkelden een zogeheten muismodel om dit mechanisme te onderzoeken. In dat model was de activering afhankelijk van stresshormonen, zoals norephidrine en cortisol, en neutrofielen. Neutrofielen zijn kortlevende immuuncellen die de eerste verdediging vormen tegen binnendringende ziektekiemen.
Aangevuurd door stresshormonen scheiden neutrofielen, in dit muismodel, onder meer een bepaald proteïne uit dat op zijn beurt een enzym (myeloperoxidase) activeert. Dat resulteert in een opeenhoping van geoxideerde vetzuren in de slapende kankercellen als gevolg waarvan een groeipad binnen de cellen actief wordt. In stressmuizen konden de onderzoekers via deze route slapende longtumorcellen laten uitgroeien. Werd door middel van bètablokkers de stressreactie uitgeschakeld, bleef ook de tumorvorming achterwege.
In bewaard weefsel van tachtig longkankerpatiënten stelden de onderzoekers vervolgens de aanwezigheid vast van het bewuste proteïne. Bij alle patiënten was de tumor met succes verwijderd en drie maanden na de operatie waren ze allemaal kankervrij. Patiënten bij wie de kanker sneller terugkwam, hadden ook hogere waarden van dit proteïne.
Alternatief voor medicijnen
Het nieuwe inzicht in dit werkingsmechanisme opent de weg naar therapeutische strategieën, schrijven de auteurs. Ze suggereren verschillende bestaande en nog te ontwikkelen medicinale manieren om de door hen ontdekte route te blokkeren. Onder meer het gebruik van bèta-blokkers tegen stress. De ‘corresponding author’ werkt aan de universiteit van Moskou en als researcher voor AstraZeneca.
In Uitzicht verscheen een bijzonder leesbaar interview met Pierre Capel over de (kankerverwekkende) effecten van stress op celniveau. Zijn alternatieve manier van stressbestrijding is een van de vele natuurlijke alternatieven voor bètablokkers.
Lees ook dit interview uit Uitzicht nr. 6 van 2017, waarin Andrea Maier uitlegt wat senescente cellen met kanker te maken hebben.
“stress free zone” by thornypup is licensed under CC BY-NC-ND 2.0
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
