‘Zijn synthetische vitamines (gemaakt in een fabriek) identiek aan natuurlijke vitamines? Het antwoord is onthutsend: nee! Sterker nog; ze kunnen zelfs schadelijk zijn.’ Deze tekst in een advertorial over vitamine C is in strijd met de Code Aanprijzing Gezondheidsproducten, oordeelt de Reclame Code Commissie na een klacht van MMV.
Op 29 oktober 2022 plaatste INNR B.V. in het Reformatorisch Dagblad een paginagrote advertentie waarin mr. Bram Muilwijk onder de kop ‘Vitaminebedrog’ volgens eigen zeggen uitlegt ‘wat het verschil is tussen echte vitamine C en nepvitamine C (= ascorbinezuur)’. De adverteerder suggereert dat ‘het bijna onmogelijk is nog voldoende vitamines en mineralen binnen te krijgen met alleen voeding’. En promoot het product van het door hem in 2002 opgerichte bedrijf INNR: ‘Als je vitamine C wilt slikken, koop dan een supplement met extracten van vitamine C uit voeding zoals Vitalon-C van INNR. Die vitamine C komt uit acerolakersen (…..), qua prijs is echte vitamine C niet te vergelijken met het spotgoedkope ascorbinezuur.’
Bij de redactie van MMV kwam een aantal verontruste mails binnen naar aanleiding van de advertorial: ‘Is er bij MMV iemand die het verschil tussen natuurlijke vitamine C en ascorbinezuur uit wil leggen? En of het verhaal van deze man klopt?’
De redactie legde het verhaal voor aan Roland Lugten, arts voor Niet Toxische Tumor Therapie die in Uitzicht in de rubriek ‘Uit de spreekkamer’ tekst en uitleg gaf over het vermeende verschil tussen natuurlijk en synthetisch vitamine C. ‘Ik kan heel kort zijn: er bestaat geen natuurlijk vitamine C.’ Wat leden van Uitzicht zorgen baarde, was het feit dat de adverteerder het slikken van ascorbinezuur koppelt aan gezondheidsschade, zoals een dikke vaatwand en kanker. ‘Die informatie is onjuist’, aldus Lugten. Kijk hier voor het volledige antwoord van dokter Lugten.
‘In de advertorial wordt twijfel en angst gezaaid’
De aan Uitzicht verbonden emeritus hoogleraren Frits Muskiet (Klinische chemie & Pathofysiologie) en Gertjan Schaafsma (Voeding & Levensmiddelen) reageerden verbolgen op de inhoud in de advertorial. ‘Dit is een misleidende gezondheidsclaim.’ Muskiet diende, mede namens Schaafsma, Lugten en de redactie van Uitzicht begin dit jaar een klacht in bij de Reclame Code Commissie (RCC). In de advertorial wordt onjuiste informatie gegeven over voeding, meer in het bijzonder over vitamine C, vindt Muskiet. ‘De uiting is mogelijk schadelijk voor de volksgezondheid en er wordt twijfel en angst gezaaid.’
In een paar pagina’s motiveerde Muskiet de bezwaren met literatuur en uitleg. Veel informatie in de advertorial is inhoudelijk niet correct. Zoals bijvoorbeeld de eerste zinnen: ‘Zijn synthetische vitamines identiek aan natuurlijke vitamines? Het antwoord is onthutsend: nee!’ Muskiet: ‘Sommige synthetische vitamines zijn chemisch identiek aan vitamines in de natuur, en sommige niet. De natuurlijke vitamine C is gelijk aan de synthetische die wordt verkocht als supplement’. De zinsnede dat ‘ze zelfs schadelijk kunnen zijn’ geldt volgens Muskiet voor alle stoffen, ook water. Dit is manipulatief, want zo’n statement ‘boezemt angst in’.
De tekst is een lange aaneenrijging van informatie die – door de ogen van een leek – correct lijkt, en suggereert dat je met de vitamines van de producent het best af bent. Dit wordt versterkt door een viertal referenties naar de medische literatuur onderaan de advertorial.
‘De uiting is in strijd met de Code’
In april kwam de Reclame Code Commissie met een uitspraak. Daarbij baseert de commissie zich op de klacht, de informatie van de Keuringsraad KOAG/KAG en het verweer van de adverteerder. De RCC concludeert dat de reclame-uiting van INNR BV is in strijd met de Code Aanprijzing Gezondheidsproducten (CAG) en met de Nederlandse Reclame Code (NRC). Reclame mag niet suggereren dat voeding in het algemeen geen toereikende hoeveelheid nutriënten kan bieden en dat doet de adverteerder wel. Ook wordt in de advertorial een toespeling gemaakt op een geneeskundige inhoud van het product; ook strijdig met de code. Het suggereren dat de veiligheid/werkzaamheid van het gezondheidsproduct te danken is aan het feit dat het ‘natuurlijk’ is, is ook niet toegestaan.
Tot slot: de reclame van INNR appelleert met de zinsnede ‘Men heeft zelfs ontdekt dat kankercellen een hoge concentratie (geoxideerd) ascorbinezuur bevatten’ aan gevoelens van angst. En dat is in strijd met artikel 6 van de NRC: ‘Zonder te rechtvaardigen redenen mag reclame niet appelleren aan gevoelens van angst of bijgelovigheid.’
‘Er is blijkbaar geen enkele sanctie mogelijk’
Een en al misleiding en onrechtmatigheid dus. Het inhoudelijke verweer van de adverteerder legde de commissie op alle punten naast zich neer.
Toch leidt dit tot niet meer dan een ‘aanbeveling’ van de RCC om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. Daar blijft het bij. Muskiet nam met genoegen kennis van het zorgvuldig tot stand gekomen oordeel, zegt hij. Maar dat er geen enkele sanctie volgt, stelt teleur. ‘Er is blijkbaar geen enkele sanctie mogelijk. Hieruit komt geen enkele garantie voort dat de in het ongelijk gestelde partij het niet nogmaals zal doen. Jammer. Mensen kunnen dus hun gang gaan om het publiek te misleiden en daar is zonder gang naar de rechter blijkbaar niets aan te doen.’
In Uitzicht nr. 3 van 2023 bevestigt Nicole van Gemert, directeur van Foodwatch dat de consument ‘altijd aan het kortste eind trekt’. ‘Gedegen Nederlandse wetgeving op het gebied van misleiding ontbreekt, waardoor er in ons land niet duidelijk is wat misleiding precies betekent en er dus ook niet op gehandhaafd wordt. Daarom komen fabrikanten voortdurend weg met lokingrediënten op de verpakking en onterechte gezondheidsclaims.’
Telkens wanneer Foodwatch met een klacht aanklopt bij de Reclame Code Commissie wordt de ‘voedselwaakhond’ in het gelijk gesteld. ‘Maar er verandert niks, omdat er geen wet voor is. En ook omdat de Reclame Code Commissie een slager is die zijn eigen vlees keurt: het zijn de bedrijven die zichzelf en elkaar controleren, de consumentenstem ontbreekt’, aldus Van Gemert.
Klik hier om het complete dossier van de RCC zelf na te lezen.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
