Een grootscheepse studie naar het microbioom van duizenden mensen versterkt het bewijs dat pleit voor een plantaardig(er) voedingspatroon. Een andere studie analyseerde de eetgewoonten van honderdduizenden mensen. De mate waarin hun voedsel bewerkt was, voorspelde het risico te overlijden aan verschillende ziekten, waaronder Parkinson.
‘Ons werk bevestigt hoe mensen hun eigen microbioom kunnen vormgeven en het in verlengde daarvan hun gezondheid’, vatten de Britse en Italiaanse auteurs de betekenis van hun onderzoek samen in Nature Microbiology. ‘Dat kan op directe wijze via simpele voedselkeuzes, en dat kan op meer indirecte wijze via landbouwkundige methoden en de wijze van voedselbereiding.’
Uit een totaal van bijna 22duizend ontlastingsmonsters haalden de onderzoekers een schat boven water aan ‘microbiële handtekeningen’ behorend bij een veganistisch (656 deelnemers), vegetarisch (1.088 deelnemers) en een omnivoor voedingspatroon (19.817 deelnemers). De leveranciers van ontlastingsmonsters zijn afkomstig uit vijf Amerikaanse en Europese cohortstudies. Bij deelname rapporteerden zij hun voedingsgewoonten. In grote lijnen was dat in de samenstelling van hun darmbacteriën terug te zien. Wat volgens de onderzoekers betekent dat toekomstig ontlastingsonderzoek het een en ander kan zeggen over de voedingsgewoonten van de deelnemers, ook wanneer deze niet gerapporteerd is.
De analyses bevestigen bestaande kennis en vullen deze aan. In de ‘microbiële handtekeningen’ van omnivoren komen bacteriesoorten voor die gelinkt zijn aan de consumptie van met name rood vlees. Eerdere onderzoeken brengen deze soorten in verband darmontsteking, darmkanker, een mindere cardiometabole gezondheid en een mindere productie van korte-keten vetzuren in de dikke darm.
Veganisten kenmerkten zich daarentegen door een darmmicrobioom met bacteriesoorten die gespecialiseerd zijn in de afbraak van vezels en de productie van de ontstekingsremmende korte-keten vetzuren. Tegenstrijdigheden waren er ook. Zo speelde een in dit verband oude bekende (Prevotella copri) in deze analyses geen rol, ook niet bij vegetariërs. Zoals te verwachten zijn de darmen van vegetariërs niet alleen dichter bevolkt met ‘vezeleters’, maar ook met diverse bacteriesoorten die van zuivelproducten leven.
Bodem in de buik
Met name bij de veganisten kwamen bacteriën voor die ze delen met het microbioom van groenten en fruit zelf en de aarde waar deze in groeien. De bacteriën hebben een functie bij het beschikbaar maken van stikstof voor de plant. Waar de onderzoekers ‘een intrigerende en nader te onderzoeken rol van het bodemleven in mensen’ in zien.
Een minder onverwachte, maar niet minder belangrijke waarneming is dat naarmate omnivoren minder vlees eten en meer groenten en fruit, hun microbioom ook meer gaat lijken op dat van vegetariërs en veganisten. Hun advies: ‘Onze data toont dat omnivoren gemiddeld genomen duidelijk minder gezond plantaardig voedsel eten. Daarom kunnen zij door meer diverse planten te eten de kwaliteit van hun dieet optimaliseren wat tot een betere darmgezondheid leidt.’
Onlangs berichtte MMV over een andere publicatie in Nature Microbiology die gunstige effecten toonde van een vezelrijk plantaardig dieet bij het in bedwang houden van bacteriële ziekteverwekkers.
Minimaal versus ultra-bewerkt voedsel volgens de NOVA-classificatie
Een andere manier om de kwaliteit van het dieet te waarderen is met de behulp van de NOVA-classificatie. Een systeem dat voedsel niet indeelt naar plantaardig of dierlijk, maar naar de mate waarin het bewerkt is. Zo staan vlees, vis, noten, zaden, peulvruchten, groenten en fruit gebroederlijk samen in groep 1 als onbewerkt. Direct daaronder in dezelfde groep de minimaal bewerkte producten. Bewerkingen als wassen, schillen, koken, vriezen, drogen, malen, roosteren fermenteren en pasteuriseren.
Gecombineerd met bewerkte ingrediënten uit groep 2 (zout, suiker, olie, boter, zetmeel) levert dat veel van het voedsel uit groep 3 op. Waar verder ook ingeblikte groenten, vis, gezouten/gesuikerde noten, gerookt vlees, kaas, maar ook onverpakt vers brood, bier en wijn in zit. Groep vier is voor de sterk of ultra-bewerkte producten. Vanuit de voedselindustrie komt grote weerstand tegen de NOVA-classificatie omdat de meeste van hun producten in groep 4 horen.
Dat heeft alles te maken met publicaties zoals deze, onlangs in The Lancet Regional Health, die een hogere consumptie uit groep 4 in verband brengen met alle mogelijk ellende. En omgekeerd een hogere consumptie uit groep 1 in verband brengen met een lager risico op deze ellende.
Parkinson
De onderzoekers splitsten de voedingspatronen van 429duizend Europeanen uit het EPIC-cohort uit naar NOVA-groep. Vervolgen brachten ze deze in verband met het algemene overlijdensrisico en het risico te overlijden aan een aantal specifieke ziekten. Procentueel meer geconsumeerd gewicht uit groep 1 leverde een lager algemeen overlijdensrisico op en lagere risico’s te overlijden aan kanker en cardiovasculaire ziekten. Met name het lagere risico op overlijden aan Parkinson (minus negentien procent) en spijsverteringsziekten (minus dertig procent) valt op.
Hogere consumptie van de groepen 3 en 4 gaf hogere risico’s waarbij het hogere overlijdensrisico voor kanker wegviel als de alcohol uit de som verwijderd werd. ‘Het huidige bewijs voor de link tussen kanker en ultra-bewerkte voeding is niet consistent’, schrijven de auteurs. ‘Verder onderzoek is nodig om de associatie met overlijdens aan specifieke kankers te onderzoeken.’
Goede kans dat daar kanker aan de spijsverteringsorganen uitkomt. Enkele jaren geleden berichtte MMV over een Amerikaanse studie die een 29 procent hoger risico op darmkanker toonde bij mannen die het meeste ultra-bewerkte voeding aten ten opzicht van mannen die daar het minste van aten.
Beeld: Kampus Production
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
