Overgewicht is een risicofactor voor de ontwikkeling van darmkanker. Dat blijkt onder meer uit de samenhang die langlopende onderzoeken tonen. Een nieuwe analyse van zo’n bevolkingscohort koos een ander vertrekpunt en kwam uit bij een bijna twee keer zo hoog risico. Wat is dat andere vertrekpunt en waarom vinden de onderzoekers deze verandering van belang?
De gangbare methode om het aandeel van overgewicht op het darmkankerrisico te bepalen, maakt gebruik van alle diagnoses die onder de deelnemers aan een cohortstudies zijn gesteld. Na een bepaalde opvolgtijd en statistische correcties voor andere risicofactoren rolt er dan een cijfer uit dat het effect van overwicht zo goed mogelijk benadert. Dat lijkt een logische gang van zaken, maar deze handelwijze houdt geen rekening met een belangrijk kenmerk van darmkanker, verklaren onderzoekers van de afdeling Klinische Epidemiologie en Verouderingsonderzoek, van het Duitse kankeronderzoekscentrum (DKFZ) in Heidelberg.
Drie tot zes jaar voor de diagnose
‘Gewichtsverlies is een normaal symptoom onder darmkankerpatiënten’, schrijven ze in de British Journal of Cancer. ‘Dat is in elk stadium van de ziekte het geval, inclusief de preklinische verblijfstijd, waarvan de gemiddelde duur wordt geschat op drie tot zes jaar.’ Met de preklinische verblijfstijd bedoelen de auteurs de tijd dat de tumor al wel bestaat, maar nog niet gediagnosticeerd is.
In deze periode die gemiddeld dus drie tot zes jaar duurt, kan de tumor dezelfde uitwerking hebben als in de periode waarin het bestaan wel klinisch bewezen is. De onderliggende mechanismen die gewichtsverlies tot gevolg hebben, zijn onder meer: ‘Verhoogde catabolisatie en systemische ontsteking, die tot een negatieve energiebalans en tot cachexie kunnen leiden.’ Het probleem daarbij voor de epidemiologen is dat patiënten hierdoor in een lagere Body Mass Index (BMI)-categorie terecht komen. ‘Wat op zijn beurt kan resulteren in een zwakkere of zelfs omgekeerde associatie van overgewicht en obesitas met het risico op darmkanker.’
Recente meta-analyses rapporteren een extra darmkankerrisico van achttien procent voor mensen met overgewicht (een BMI tussen 25 en 30) en dertig procent voor mensen met obesitas (een BMI groter dan 30). De Duitse onderzoekers testten hun hypothese op bijna een half miljoen deelnemers aan de UK Biobank.
Een kleine vijfduizend van hen waren na een gemiddelde follow up van tien jaar gediagnosticeerd met darmkanker. Na een opvolgduur van zeven jaar was het extra risico voor de deelnemers met overgewicht slechts zes procent en gemiddeld veertien procent voor deelnemers met obesitas. Na de volledige opvolgduur was dat extra risico opgelopen naar respectievelijk dertien en 23 procent. En werden de eerste zeven jaar buiten beschouwing gelaten dan liep het extra risico op naar gemiddeld 26 procent bij overgewicht en 42 procent bij obesitas.
Beeld: National Cancer Institute
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
