Jonge hersenen hadden in een voedselexperiment met proefdieren weinig te lijden van geraffineerde koolhydraten. Oude hersenen daarentegen liet het geheugen in de steek. ‘Het feit dat deze effecten zich zo snel voordoen, is enigszins verontrustend.’
Vier weken waren ervoor nodig om de oude proefdieren enkel met behulp van voeding dementie-achtige symptomen te bezorgen. Dat bleek uit gedragsexperimenten. De met 24 maanden tamelijk bejaarde ratten vergaten de weg in een ruimte die ze een paar dagen eerder al hadden verkend. Daarbij vertoonden ze geen angst in situaties die gevaar voorspelden.
Samen met deze gedragskenmerken namen de onderzoekers verhoogde activiteit waar van genen die betrokken zijn bij de productie van een ontstekingsbevorderend eiwit. In combinatie met andere biomarkers die ontsteking verraden. En dat precies op de plaatsen in de hersenen die cruciaal zijn voor het vormen van ‘contextuele herinneringen’ (hippocampus) en het ‘angstcentrum’ (amygdala).
Bij de jeugdige proefdieren werden deze effecten niet waargenomen. Maar het ongezonde dieet leidde bij de jonkies, net als bij de ouderen, wel tot een abnormale toename van het gewicht.
Hoog-bewerkte voeding
Met het voedsel probeerden de onderzoekers de belangrijkste kenmerken van het westerse gemaksvoedsel na te bootsen. Het normale voedsel van de knaagdiertjes bestaat voor 32 procent uit proteïnen, veertien procent vet en 54 procent complexe koolhydraten uit tarwe. Het ‘hoog-bewerkte’ dieet bevatte minder proteïnen (twintig procent) en iets meer vet en koolhydraten.
Dit laatste macronutriënt maakte het verschil. In plaats van complexe koolhydraten, kregen de ratten een combinatie van maiszetmeel, maltodextrine en sucrose (tafelsuiker). Gedurende vier weken hadden de diertjes onbeperkt toegang tot dit voer. Een korte tijdspanne voor dergelijk ingrijpende veranderingen, zegt onderzoeker Ruth Barrientos van de Ohio State University, VS.
‘Deze bevindingen zijn een indicatie dat een voedingspatroon van hoog-bewerkt voedsel plotseling duidelijke geheugenproblemen kan veroorzaken. En in een verouderende bevolking, heeft een snelle teruggang van het geheugen een grotere waarschijnlijkheid te ontaarden in degeneratieve hersenziekten als Alzheimer.’
Omega-3
De experimenten wezen ook uit dat met toevoeging van het omega-3 vetzuur DHA de cognitieve problemen achterwege bleven. Daarbij verminderde het vetzuur ook de mate waarin de ‘ontstekingsgenen’ actiever werden. Maar DHA beschermde noch de jonge, noch de oude ratten tegen dik worden. Barrientos waarschuwt dan ook de resultaten van dit onderzoek op te vatten als een aansporing DHA-supplementen te slikken. Daarvoor zijn de nadelige gezondheidseffecten van hoog-bewerkt voedsel te divers.
De magnetronmaaltijden, diepvriespizza’s, koekjes, chips, ijsjes, sauzen en vleeswaren behoren tot ‘het type voedsel dat vermarkt wordt als laag in vet, maar het is hoog-bewerkt. Mensen die gewend zijn etiketten te checken op de voedingswaarde, moeten letten op de hoeveelheid voedingsvezel en op de kwaliteit van koolhydraten. Dat soort dingen zijn echt belangrijk toont deze studie.’
Plantaardige bronnen van het omega-3 vetzuur ALA zijn onder meer lijnzaad, noten, broccoli en spruitjes. Het omega-3 vetzuur EPA zit in walnoten, kaas, boter en eidooier. Maar vooral in vette vis. Samen met het omega-3 vetzuur DHA. Omzetting in het lichaam van ALA naar EPA is in kleine hoeveelheden mogelijk. Naar schatting maximaal tien procent. Omzetting van ALA naar DHA gaat nog veel moeilijker; waarschijnlijk slechts een milligram uit elke gram ALA.
Het onderzoek verschijnt in het novembernummer van vakblad Brain, Behavior, and Immunity en is alleen als samenvatting vrij beschikbaar.
“The BIG Maze” by vpickering is licensed under CC BY-NC-ND 2.0
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
