Probiotica beschermt tegen complicaties en verkort de ziekenhuisduur na een darmoperatie. Dat toont een studie onder 78 mensen met darmkanker. Met name verklevingen bleven opvallend vaak achterwege.
Voor ondersteuning van de darm met behulp van gunstige bacteriën is de laatste jaren veel aandacht. Steeds vaker blijken ziekten en aandoeningen zichtbaar van invloed op de samenstelling van het darmleven, of andersom. Een gezond en divers microbioom bevordert en reguleert de darmperistaltiek, produceert essentiële nutriënten, beschermt tegen schadelijke micro-organismen en blijkt zelfs direct met de hersenen te communiceren.
Operatieve verwijdering van een deel van de darm is een zwaar trauma voor het resterende orgaan en ook voor het microbioom. Die hebben extra te lijden van de grote hoeveelheden antibiotica die aan de operatie te pas komen, de narcose, het dagenlange vasten, de pijnstillende opiaten en, in het geval van kanker, de buikspoelingen met chemo en medicatie tegen misselijkheid.
Dat leidde bij onderzoekers van de universiteit van Sarajevo tot de wens na te gaan of suppletie met probiotica nuttig is na darmoperaties. Ze selecteerden 78 patiënten met colorectale kanker in het derde stadium. Dat wil zeggen, met uitzaaiingen in de lymfeklieren in de buurt van de tumor. De deelnemers werden in twee gelijke groepen verdeeld en ondergingen dezelfde operatie, gevolgd door chemotherapie.
De onderzoeksgroep kreeg vanaf de derde dag na de operatie een maand lang twee maal daags een capsule met acht veel voorkomende melkzuurbacteriën, en daarna twee weken per maand elke dag een capsule, tot een jaar na de operatie. De bacteriestammen waren Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casei, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus rhamnosus, Bifidobacterium lactis, Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium breve en Streptococcusthermophilus.
Complicaties
Wondinfecties behoren tot de meest voorkomende complicaties bij de operatieve verwijdering van een deel van de darm. In deze studie ontwikkelden 25 patiënten zo’n infectie. Elf in de onderzoeksgroep en veertien in de controlegroep.
De gevaarlijkste complicatie is het loslaten van de twee aan elkaar bevestigde delen van darm (falende anastomose). Een derde van de sterfgevallen na een darmoperatie is hier aan toe te schrijven, stellen de onderzoekers. In de Bosnische studie kwam het zeven keer voor. Twee keer in de onderzoeksgroep en vijf keer in de controlegroep.
Tijdelijke postoperatieve Ileus, darmverkleving/blokkade, werd lang beschouwd als een onoverkomelijke bijkomstigheid bij darmoperaties. Het verlengt de opnameduur en vergroot de ziektelast. Ileus geldt als verlengd, wanneer het langer dan zes dagen aanhoudt. Dat was in deze studie tien keer het geval. Een keer bij een patiënt uit de onderzoeksgroep en negen keer in de controlegroep.
Bij twaalf patiënten ontwikkelde zich een abces in de buikholte. Bij vijf patiënten in de probioticagroep en bij zeven in de controlegroep. Overigens hadden dezelfde patiënten vaak meer dan één complicatie.
Hoewel de algemene indruk van de onderzoekers is dat probiotica op alle fronten positief bijdragen, waren in dit kleine onderzoek alleen de darmblokkades en kortere opnameduur statistisch significant. Een significante afname van complicaties was in de groep patiënten met tumoren in het rectale gebied (33,3 procent). Gevolgd door operatie van de colon ascending, het deel van de dikke darm dat van rechtsonder naar rechtsboven loopt (16,7 procent minder complicaties).
Overleving
Eveneens niet significant was het verschil in overleving. Binnen zes maanden overleed één patiënt uit de controlegroep en in de zes maanden daarop overleden twee patiënten uit de probioticagroep. Toch vermoeden de auteurs dat over een grotere groep gerekend, suppletie met probiotica het sterfterisico kan verlagen. In deze studie was het aantal darmblokkades namelijk wel significant lager en darmblokkades vormden in andere studies een significant risico voor extra complicaties, inclusief het loslaten van de verbonden darmdelen (falende anastomose).
Na een opsomming van de verschillende positieve effecten van probiotica op de darmwand, het op gang komen van de darmmotiliteit (peristaltiek) en de bijdrage aan de opname van proteïnen, vitamine B en micronutriënten als calcium en ijzer, concluderen de auteurs: ‘Er is bewijs dat een gezond microbioom het herstel stimuleert en de algemene en lokale (op de plaats van de operatie) status van de patiënt verbetert.’
Variëren door te fermenteren
Om de potentie van suppletie volledig te benutten, is nog een berg onderzoek nodig. ‘Welke probiotica, in welke therapeutisch schema, hoe lang en wanneer wel en wanneer niet toe te dienen’, is vooralsnog voornamelijk onderwerp van speculatie.
Met die beperking in het achterhoofd is het raadzaam niet blindelings op probiotische supplementen te vertrouwen. Niet voor niets is rauwe (niet gepasteuriseerde) zuurkool een ‘aanrader’ in de MMV-voedingsmiddelenlijst. Zelf groenten of zuivel (kefir) fermenteren dient de verscheidenheid in het aantal stammen van melkzuurbacteriën.
Zuurkool maken is eenvoudig genoeg. Hoe u op deze manier zelf grote hoeveelheden melkzuurbacteriën kweekt, leest u onder meer in dit Uitzichtartikel. Daarin komt ook een Belgisch onderzoek aan bod onder vrijwilligers die thuis groenten fermenteerden. Gemiddeld troffen de onderzoekers in hun producten maar liefst veertig verschillende stammen aan.
“File:Lactobacillus paracasei.jpg” by Dr. Horst Neve, Max Rubner-Institut is licensed under CC BY-SA 3.0
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
