Ontstekingen creëren een microklimaat dat de groei van tumoren begunstigt door overlevings- en delingsprogramma’s in kankercellen te activeren. Nieuw onderzoek laat zien hoe een noodzakelijk mechanisme om weefsels te herstellen, bijgevolg gezonde cellen selecteert op een eigenschap die kanker bevordert.
Het was al bekend dat er een verband is tussen ontstekingen en tumoren. Ook over de oorzaken van dat verband is veel bekend. Alvleesklierontsteking is een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van alvleesklierkanker. En in alvleesklierkanker is in bijna alle gevallen sprake van gemuteerde KRAS. Waarom is dat zo? Het KRAS-gen levert instructies om een eiwit te maken: K-RAS. Dit eiwit is onderdeel van een route die signalen van buiten de cel doorgeeft naar de celkern. Die signalen geven instructies voor het delen, groeien, uitrijpen en differentiëren van de cel.
Bij weefselschade is een snel herstel van groot belang. Negatieve bijkomstigheid van deze snelheid is de grotere kans op fouten. KRAS wordt tot de oncogenen gerekend. Een cel met een gemuteerd KRAS-gen kan normale cellen eigenschappen van kankercellen geven. In Science – samenvatting – betogen wetenschappers van twee verschillende onderzoeksgroepen, dat KRAS-mutaties ‘onafhankelijk van hun uiteindelijke bijdrage aan het ontstaan van tumoren, van voordeel kunnen zijn.’
Aanpassingsvermogen
Dat voordeel zit hem in de razendsnelle reactie van epitheelcellen in de alvleesklier op prikkels die ontstekingen veroorzaken. Ze programmeren zich om van cellen die enzymen uitscheiden naar cellen die met behulp van heel andere stoffen zorgen dat de enzymen in het spijsverteringskanaal komen. Dat proces (acinar-to-ductal metaplasia – ADM) ontneemt de ontstekingsreactie haar ‘voeding’. Zodra het brandje geblust is, verandert het weefsel meteen weer terug om de belangrijke taak in de spijsvertering te hervatten.
De onderzoekers toonden in dierexperimenten aan dat weefsels in de alvleesklier dit vermogen verwierven na een acute ontsteking en dit langdurig behielden. Het nadeel van herhaalde ontstekingen toonden ze ook aan: ‘Een sterke positieve selectie van KRAS-mutaties, wat wellicht een bijna universele gebeurtenis is in de ontwikkeling van alvleesklierkanker.’
Het vervolgonderzoek is er op gericht de voordelen van de bescherming door ADM te verkrijgen, zonder het nadeel van de selectiedruk voor gemuteerde KRAS. Dat zou mensen met terugkerende alvleesklierontsteking enorm kunnen helpen. En er zou wel eens ‘een soortgelijk fenomeen kunnen zijn in andere kankers’, zegt I-lin Ho op de website van het MD Anderson Cancer Center van de University of Texas.
Preventie
Galstenen en alcoholgebruik zijn belangrijke oorzaken van alvleesklierontsteking. Risicofactoren voor galstenen zijn onder andere overgewicht, hoog cholesterol, onvolwaardige voeding, snel gewichtsverlies en infectie. Volgens het MD Anderson centrum zijn naar schatting een kwart van alle tumoren KRAS-gemuteerd. Na alvleesklierkanker is dat het vaakst het geval bij colorectale kanker (40procent) en longkanker (32 procent).
Gezien de doorslaggevende rol van ontsteking in de studies waarover Science bericht, ligt het voor de hand te wijzen op de preventieve waarde van een ontstekingsremmend voedingspatroon. Waar het Moerman- en NTTT-dieet sterke voorbeelden van zijn.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
