Proefdieren op een dieet dat rijk was aan omega-3, kregen jongen die beter beschermd bleken tegen borstkanker dan proefdieren die veel omega-6 gevoerd kregen. Dat was waarschijnlijk het gevolg van omvangrijke verschillen in de manier waarop hun genen tot uitdrukking kwamen.
Dat proefdieren bescherming tegen kanker aan hun nageslacht doorgeven, had het onderzoeksteam van de Marshall universiteit – Huntington, West Virginia, VS – eerder ook al gerapporteerd. Dit keer gebruikten ze muizen met andere genetische kenmerken, om die toevalsfactor uit te sluiten. Het nieuws zit hem vooral in het gebruik van de nieuwe technologie. Daarmee konden ze zichtbaar maken wat er op epigenetische gebied gebeurde.
Aansturing van genen
Epigenetica is het vakgebied dat bestudeert wanneer en hoe bepaalde genen uit het DNA tot uitdrukking komen. Eenvoudig gesteld is het DNA te vergelijken met een ouderwetse datumstempel: alle mogelijkheden zijn in principe aanwezig, maar de gebruiker bepaalt welke datum verschijnt. Ook de circa 25duizend genen in het menselijke DNA worden biochemisch in- en uitgeschakeld.
Sommige schakelingen brengen mensen, bewust of onbewust, zelf tot stand. Door wel of geen stress te ervaren bijvoorbeeld, zoals experimenteel immunoloog Pierre Capel in dit interview in Uitzicht uitlegt. Andere schakelingen zijn zo vastgeroest dat ze over generaties heen hun stempel drukken. Een negatief voorbeeld daarvan zijn de hongerwinterbaby’s. Leids promotieonderzoek toonde al in 2013 dat de hongerende moeders baby’s ter wereld brachten waarvan diverse genen 58 jaar later nog altijd waren ‘afgeplakt’.
Deze ontdekking zette de deir verder open naar de wetenschappelijke erkenning van het belang van voeding, voorafgaand en tijdens de zwangerschap. Niet alleen voldoende calorieën, maar vooral ook aandacht voor de noodzakelijk micronutriënten. Zo zette de Gezondheidsraad, met de publicatie van voedingsrichtlijnen bij (gewenste) zwangerschap, vorige week een stap in die richting.
Omega-3 versus omega-6
Ondertussen stonden experimentele wetenschappers zoals de groep in Huntington niet stil. In Frontiers in Cell and Development Biologie stellen ze dat er ‘een grote hoeveelheid bewijs is voor de beschermende eigenschappen van omega-3 vetzuren tegen borstkanker en de ontwikkeling van andere typen kanker’. In hun nieuwste onderzoek gebruikten ze twee groepen muizen om uit te vinden wat de gevolgen zijn van een dieet dat rijk is aan omege-3 of -6 vetzuren.
In dit geval door ofwel een groot aandeel in de calorieën van koolzaadolie of van maisolie. Koolzaadolie bevat circa tien keer zoveel omega-3 (in de vorm van ALA) als maisolie dat voor meer dan vijftig procent uit Omega-6 (Linolzuur) bestaat. De verhouding omega-3/omgega-6 is bij koolzaadolie 1:2 wat als over het algemeen als gunstig wordt gezien. In maisolie is dat met een verhouding van 1:10 niet het geval.
De borstkankergevoelige proefdieren kregen jongen en deze kregen borstkanker die werd uitgelokt door toediening van een kankerverwekkende stof. Als groep kreeg het nageslacht van de ‘omega-3 muizen’ later kanker, de tumoren groeiden minder snel en ze overleefden langer. Onderzoek naar specifieke eiwitten (histonen) rond het DNA bevestigden de vermoedens dat epigenetische mechanismen hier verantwoordelijk voor waren.
‘Anti-kankergenen’
‘Opmerkelijk is dat de veranderingen in potentie betrekking hadden op de expressie van ongeveer 3.500 genen. Die sterk et name in meerdere moleculaire paden die geassocieerd zijn met het voorkomen, onderdrukken van kankerincidentie en –groei.’ De veranderingen droegen bij aan de regulatie van genen die verband houden met bekende biochemische mechanismen die kanker helpen voorkomen. ‘Inclusief het P53 pad, G2M checkpoint, DNA reparatie, ontstekingsreacties en apoptose.’
Uiteraard zijn de resultaten van proefdieren niet zonder meer overdraagbaar om mensen. Wat betreft de overleving is dat misschien maar goed ook, want alle muizen stierven. De gemiddeld drie weken die de omega-3 groep langer leefde, betekent omgerekend naar de menselijke maat een paar maanden. De resultaten bergen echter wel een belofte in zich, zegt mede-auteur Philippe Georgel:
‘Het ontwerp van simpele veranderingen in eetgewoonten die het mogelijk maken dat verschillende types kanker minder optreden. Niet alleen voor de personen die dat dieet volgen, maar ook voor hun nageslacht.’
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
