Een nutriënt uit rood vlees, vis en eigeel zorgt via darmbacteriën voor een verhoogd risico op ernstiger beroertes. Dat demonstreert nieuw onderzoek in proefdieren. Daarnaast aandacht voor een andere route waarlangs rood vlees gevaarlijk kan worden. Deze verloopt over het immuunsysteem.
De publicatie, vorige week in Cell Host & Microbe, komt niet uit de lucht vallen. De onderzoeksgroep is al langer in de weer met de relatie tussen het darmmicrobioom, cardiovasculaire gezondheid en de negatieve rol daarin van een amineoxide met de naam TMAO (Trimethylamine N-oxide). TMAO wordt onder invloed van darmbacteriën gevormd uit choline, betaïne en carnitine. Choline zit in kleine hoeveelheden in granen, groenten en fruit; en het meest in eidooier en rood vlees.
Het onderzoekteam uit de Cleveland Clinic (Ohio, VS) toonde in 2016 in vakblad Cell dat verhoogde waarden van TMAO in het bloed, bloedplaatjes hyperreactief maakt en het tromboserisico verhoogt. In patiënten voorspelt dat een hogere hoger kans op hartaanvallen, beroertes en overlijden; zagen ze bij de patiënten in hun kliniek. Andere onderzoeksteams kwamen tot dezelfde conclusies. Deze meta analyse van elf cohortstudies met bijna achtduizend deelnemers, berekent een gemiddeld 23 hoger risico op hartaanvallen en beroertes en een 55 hoger risico op overlijden bij mensen met verhoogde TMAO-niveaus.
‘Overschakelen op plantaardige eiwitbronnen’
Hun nieuwste studie, zegt Steven Hazen – onder meer chef van het Centrum voor microbioom & humane gezondheid van de Cleveland Clinic – ‘levert bewijs dat darmbacteriën in het algemeen en door TMAO in het bijzonder, direct invloed kunnen hebben op de ernst van een beroerte en op de ernst van beperkingen die daarop volgen.’
Dat toonden de onderzoekers aan door muizen met steriele darmen een choline-rijk dieet te voeren. Pas na transplantatie van microben die choline in TMAO omzetten, verscheen dit metaboliet in de bloedbaan. Hoe hoger de niveaus daarvan, hoe ernstiger herseninfarcten bij de diertjes uitpakten en hoe slechter ze naderhand presteerden bij het uitvoeren van motorische en cognitieve taken.
Van de studie is alleen de samenvatting vrij beschikbaar. Die concludeert onder meer dat het experiment bewijst dat de ernst van een beroerte een ‘overdraagbare eigenschap’ is. En dat uitschakeling van een specifiek genetische pad in de microben dat er voor zorgt dat de TMAO-niveaus dalen. De samenvatting laat echter onvermeld wat het persbericht wel meldt. Namelijk dat de studie ‘ook uitwees dat dieetaanpassingen die het TMAO-niveau veranderen, zoals minder rood vlees en eieren, invloed hadden op de ernst van de beroertes.’
Onderzoeksleider Weifei Zhu gaat eerst in op de farmacologische kansen. Ze merkt op dat blokkeren van het voor de TMAO verantwoordelijke microbiële enzym een ‘veelbelovende benadering’ is om beroertes te voorkomen. ‘Lopend onderzoek verkent de mogelijkheden van een dergelijke behandeling.’
Onderzoek zou ook gaande zijn ‘naar dieetinterventies die helpen TMAO-niveaus en beroerterisico’s naar beneden te krijgen. Aangezien bekend is dat zowel een Westers dieet en een voedingswijze die rijk is aan rood vlees, TMAO-niveau’s verhogen. Overschakelen op plantaardige eiwitbronnen helpt TMAO te verlagen.’
Neu5Gc: rood vlees en kanker
Waar de ene onderzoeksgroep zich vastbijt in een door buikbacteriën gevormde amineoxide als verklaring voor de negatieve gezondheidseffecten van rood vlees, daar wijzen anderen op de slechte eigenschappen van een siaalzuur met de afgekorte naam Neu5Gc. De meeste zoogdieren en sommige bacteriën produceren dit suikermolecuul, maar mensen niet.
En dat is meteen het probleem. Want omdat het zo weinig verschilt van een siaalzuur dat mensen wél produceren – Neu5Ac om precies te zijn – kan het gebeuren dat de dierlijke variant aan het oppervlak verschijnt van menselijke cellen, suggereert onderzoek. Dat kan vervolgens reacties van het immuunsysteem uitlokken.
Dit artikel van Rhonda Patrick bespreekt een aantal studies die Neu5Gc associëren met vaatziekten en kanker. Compleet met referentie naar literatuur en een duidelijk voorbehoud met betrekking tot de zeggingskracht van de bewijzen tot nu toe. Van stelliger over de negatieve gezondheidseffecten is Roger Seheult van de Loma Linda Universty in deze recente, informatieve videopresentie. Daarin ruim aandacht voor de resultaten van nieuw cohortonderzoek (UK Biobank, 2021) dat duidelijker negatieve verbanden toont over vlees dan eerder bevolkingsonderzoek.
Beeld: “Clostridium difficile” by AJC1 is licensed under CC BY-NC-SA 2.0
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
