Een duur medicijn tegen uitgezaaide borstkanker komt niet in het basispakket. Dat besloot minister Kuipers op advies van het Zorginstituut. Het middel belooft het leven met een aantal maanden te verlengen. Volgens Borstkankervereniging Nederland zouden ‘relatief jonge’ patiënten van het medicijn profiteren. ‘Het is ongelooflijk dat nu precies deze groep geen toegang krijgt tot een nieuwe behandeling.’
Het gaat om Trodelvy, een medicijn tegen uitgezaaide triple negatieve borstkanker. Na de markttoelating door de EMA in 2021 ging Nederland met de fabrikant in gesprek om tot een voor beide partijen acceptabele prijs te komen. Die onderhandelingen zijn op niets uitgelopen. De leverancier vroeg 69duizend euro per patiënt, Nederland bood een kwart van dat bedrag.
In een verklaring op rijksoverheid.nl noemt minister Ernst Kuipers de afweging een dilemma. Het middel levert wel gezondheidswinst op, maar deze staat niet in verhouding tot de gevraagde prijs en is daarom ondoelmatig. ‘Ondoelmatige uitgaven aan een geneesmiddel betekent dat er minder geld beschikbaar is voor andere belangrijke onderdelen van de zorg. Dat is niet de kant die ik op wil.’
Naar verwachting zouden jaarlijks 139 patiënten voor behandeling met Trodelvy in aanmerking komen. Zij zouden daarmee gemiddeld 5,4 maanden langer leven. Het persbericht meldt verder dat beteugeling van de medicijnkosten noodzakelijk is ‘om de solidariteit in ons vergoedingsstelsel nu en in de toekomst te kunnen waarborgen’.
Opname in het basispakket blijft mogelijk, ‘mocht de leverancier alsnog bereid zijn om tot een aanvaardbare prijsafspraak te komen. Dan is minister Kuipers bereid zijn besluit te heroverwegen.’
Reactie patiëntenverenigingen: ‘Patiënten staan in kou’
De Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) en de Borstkankervereniging Nederland (BVN) ‘dringen er bij beide partijen op aan om zo snel mogelijk het gesprek te hervatten’.
Cristina Guerrero Paez, directeur van de BVN zegt: ‘Het gaat hier om een groep relatief jonge patiënten met een gemiddelde levensverwachting van een jaar, voor wie nu nauwelijks behandeling bestaat. Met dit middel wordt hun leven met circa zes maanden verlengd. Voor moeders van jonge gezinnen is iedere dag winst er een. Het is ongelooflijk dat nu precies deze groep geen toegang krijgt tot een nieuwe behandeling.’
De NFK verklaart bij monde van Pauline Evers, ‘belangenbehartiger innovatieve therapie’, de farmaceutische industrie al vaker te hebben opgeroepen meer ‘maatschappelijk verantwoorde prijzen’ te vragen. ‘De afgelopen jaren zijn er veel nieuwe waardevolle middelen in de oncologie op de markt gekomen en er zit nog veel in de pijplijn.’ Omdat het meestal om kostbare middelen gaat staat ‘de betaalbaarheid van de zorg daarmee op het spel’.
Skipr.nl meldt op gezag van persbureau ANP dat Kuipers zijn beslissing voorafgaand aan de bekendmaking aan patiëntenverenigingen heeft toegelicht. En dat zelfs een prijsverlaging met de aanvankelijk gevraagde 75 procent het ministerie van VWS niet automatisch zal doen besluiten het medicijn alsnog in het basispakket op te nemen:
‘De onderhandelingen zijn afgerond, benadrukt het ministerie.’ VWS wil ‘voorkomen dat farmaceutische bedrijven in de toekomt vaker de onderhandelingen laten klappen, om vervolgens de maatschappelijke druk op te voeren en zo toch nog een hogere prijs te kunnen rekenen.’
Resultaten klinische studies in de praktijk zelden geëvenaard
Opmerkelijk detail in dit verhaal is dat de beslissing van minister Kuipers samenviel met de publicatie van een IKNL-studie die toont dat de overlevingswinst bij uitgezaaide kanker, op een enkele spectaculaire uitzondering na, over de afgelopen dertig jaar gemiddeld genomen zeer pover was. Er was nauwelijks een verband met de ruim tachtig kankermedicijnen die in deze periode voor Nederlandse patiënten beschikbaar kwamen.
Het IKNL schrijft dat de studie ‘algemene trends en ontwikkelingen’ beschrijft en niet de ‘directe relatie tussen geneesmiddelen en uitkomsten’. Mede-onderzoeker Sabina Siesling zegt wel: ‘Deze historische data geven aan dat de resultaten uit klinische trials, in de dagelijkse praktijk niet altijd gehaald worden.’
‘Niet altijd’, is te zwak uitgedrukt voor de observaties van een Nederlands promotieonderzoek waar MMV in 2021 over berichtte. De studie vergeleek de overleving van 1.214 patiënten met uitgezaaide niet-kleincellige longkanker, met de gemiddelde overleving die de klinische studies (op basis waarvan de markttoelating verkregen werd) van de desbetreffende medicijnen rapporteerden.
Voor alle bestudeerde behandelingen met chemotherapie en doelgerichte therapie was de overleving in de praktijk korter. Gemiddeld 23 weken korter dan op basis van de klinische studies verwacht mocht worden. ‘Het constante patroon van een verminderde effectiviteit dat we zagen’, schreef de auteur, ‘draagt bij aan de conclusie dat het bestaan van een kloof een algemeen fenomeen is, ongeacht het behandelprotocol.’
Beeld: uit Blad B, het ledenmagazine van Borstkankervereniging Nederland
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
