De ‘empirische dieetindex voor hyperinsulanemmia’ (EDIH) en het ‘empirische inflammatoire voedingspatroon’ (EDIP) zijn relatief nieuwe maatstaven om de kwaliteit van eetpatronen in kaart te brengen. Deze zetten andere accenten dan de officiële Amerikaanse voedingsrichtlijn. Onderzoekers van de Ohio State University gingen na hoe deze drie scoorden bij het voorkomen van en overlijden aan nierkanker bij vrouwen.
Voor hun berekeningen maakten de onderzoekers gebruik van de voedingsgegevens van bijna 116duizend deelnemers aan het Woman’s Health Initiative. De leeftijd van de vrouwen lag tussen vijftig en tachtig jaar. Een hogere score op de EDIH komt neer op een voedingspatroon dat het lichaam er toe aanzet meer van het hormoon insuline te produceren. Een hogere score op deze index gaf een gemiddeld twaalf procent hoger risico nierkanker te ontwikkelen en een 22 procent hoger risico er aan te overlijden. Het algemene overlijdensrisico lag bij dit eetpatroon vijf procent hoger.
De tweede meetlat waar de data langs gelegd werd was de Healthy Eating Index (HEI). Deze index scoort de voedingsgewoonten aan de hand van het Amerikaanse equivalent van onze Richtlijn gezonde voeding. Een hogere score op deze index betekent dat een deelnemer gezonder eet. Dat vertaalt zich in een gemiddeld vijftien procent lager risico op nierkanker en een zestien procent lager risico aan nierkanker te overlijden. Het algemene overlijdensrisico daalde met een hoge HEI-score drie procent.
Ontstekingsbevorderend voedingspatroon
Hoger of lager scoren op de EDIP – de meetlat die specifiek op ontstekingsmarkers is ontworpen – hield in deze studie met geen van de drie uitkomsten verband. Wat de onderzoekers daarvan vinden is uit de samenvatting van hun artikel in British Journal of Cancer niet op te maken.
Hun bevindingen op dit punt komen evenwel grotendeels overeen met deze recente systematische review en meta-analyse van dertien studies met in totaal bijna 15duizend kankerpatiënten. Ook hier geen statistisch voldoende sterk verband tussen EDIP en het risico op kanker en op sterfte door kanker. Daar overigens wél een groot effect op het algemene overlijdensrisico, maar alleen als na de diagnose ‘ontstekingsbevorderend’ gegeten werd: een 34 procent hoger risico.
De EDIP is nauw verwant aan de DII (Dietary Inflammation index). Beide indices zijn empirisch, wat in dit geval wil zeggen dat ze zijn afgeleid van waarnemingen uit twee bevolkingscohorten. Simpel gezegd werden drie biomarkers voor ontsteking (CRP, Interleukine-6 en TNF-alfa R2) in het bloed van deze deelnemers, aan hun voedingspatroon gekoppeld. Dat resulteerde in een lijst die op details verrast.
Zo is bijvoorbeeld de consumptie van groenten die niet tot de donkergroene bladgroenten of de gele groenten behoorde – zoals aubergine, pompoen, komkommer, bleekselderij en courgette – gelinkt aan een negatief effect op deze biomarkers. Datzelfde gold voor tomaat. Daarentegen was de consumptie van pizza, vruchtensap, bier, en wijn gerelateerd aan een positief effect op een of meer van deze biomarkers.
EDIH: beoordeling op basis van insulineproductie
Uit dezelfde keuken (Harvard) komt de EDIH. Deze dieetindex is op dezelfde manier ontwikkeld als de EDIP/DII, maar dan om voedingspatronen op het spoor te komen die een hoge insulineproductie uitlokken. Daartoe werden hoge waarden van een biomarker (C-peptide) voor insulineproductie door de alvleesklier, gerelateerd aan de voedingsgewoonten van de deelnemers.
Insuline is een hormoon dat er voor zorgt dat de glucose uit het bloed in lichaamscellen wordt opgenomen. Hoge insulinewaarden wijzen daarom op een hoge inname van snelle koolhydraten en/of het onvermogen van lichaamscellen om de glucose uit het bloed op te nemen (insulineresistentie). Een conditie die gemakkelijk tot overgewicht leidt omdat insuline gelijktijdig de lever aanzet tot het produceren van vet uit glucose.
Onafhankelijk van overgewicht versnelt insuline de celdeling terwijl het de celdood remt. Dat kan het hogere risico op en bij nierkanker verklaren die de onderzoekers van de Ohio State University vonden bij een hoge EDIH-score. Ook andere onderzoeken tonen een link tussen specifieke kankers. Zoals deze recente (maar in een blad met lage impactfactor verschenen) meta-analyse concludeert.
De betreffende studie komt op basis van veertien observationele onderzoeken tot een gemiddeld dertien procent hoger kankerrisico bij een hoge EDIH, met een iets hoger (vijftien procent) risico voor vrouwen. Kankers in de spijsverteringsstelsel waren in deze studie 27 procent waarschijnlijker bij een ‘hoog insuline dieet’. Wat betreft het risico aan kanker te overlijden lagen de percentages hoger: negentien procent, waarbij mannen weer een groter risico (23 procent) hadden dan vrouwen (twintig procent).
Tot slot een referentie naar een recente publicatie in Cancers (samenvatting). Deze vond in een cohort van 112duizend vrouwen voor zowel de EDIH, als de EDIP en de HEI een relatie met het algemene kankerrisico van respectievelijk tien, acht en zeven procent.
Foto boven: tomatensoep volgens de EDIP een afrader en volgens de EDIH een aanrader. AI gegenereerd
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
