Eet lekker veel groenten uit de Kruisbloemenfamilie en blijft dat doen tijdens een virusinfectie. Dat is de praktische implicatie van experimenteel onderzoek naar het effect van specifieke moleculen uit deze planten op de weerstand van de longen.
Broccoli is misschien wel het bekendste voorbeeld, maar de Kruisbloemenfamilie omvat een rijke variatie aan groenten, waaronder alle koolsoorten. Deze zijn onderverdeeld in het geslacht Brassica en zijn het jaar rond beschikbaar. Van traditionele winterkost als spruitjes en boerenkool, tot de meer zomerse raapstelen en paksoi. Ook de veelzijdige smaakmaker mosterd(zaad) is een Brassica om op voorraad te hebben.
Bevolkingsonderzoek toont al tientallen jaren een sterk verband tussen de consumptie van deze groenten en een lager risico op overlijden aan hart- en vaatziekten, kanker en andere oorzaken. Tal van moleculen uit deze planten zijn inmiddels genoemd of geroemd om hun medicinale werking. Zoals de glucosinolaten, die ontgiftingsmechanismen in cellen activeren. Onderzoekers van het Francis Crick Institute (Groot Brittannië) doen in Nature – samenvatting – verslag van hun experimenten die een geheel nieuwe route in kaart brengen waarlangs de gunstige gezondheidseffecten verlopen.
Grensbewaking
Elke griepgolf – en ook het nieuwe coronavirus – herinnert aan de levensgevaarlijke complicaties die bij een infectie op de loer liggen. Van welke de longontsteking bovenaan de rij staat. De experimenten van de Britse onderzoekers hadden tot doel uit te vinden wat de rol is van een specifieke receptor op de conditie van de longen bij een griepinfectie. En of het dieet daarop van invloed is.
De receptor in kwestie (AHR: aryl hydrocarbonreceptor) is aanwezig in weefsels die een barrièrefunctie bekleden. Zoals in de epitheelcellen die de grensovergang vormen tussen de buitenlucht en de bloedsomloop in de longen. Een virusinfectie zet deze grensovergang open en veroorzaakt zo een toename van cellen en vocht in de luchtruimtes, wat de uitwisseling van zuurstof uit de lucht en CO2 uit het bloed hindert.
In een serie experimenten stelden de onderzoekers vast dat deze AH-receptor in de longen zeer actief is. Het beschermt bij een infectie met een griepvirus tegen lekkage uit bloedvaatjes. Het verlies van de receptor versnelde longschade en bevorderde de infiltratie van rode bloedcellen en leukocyten in ruimtes waar alleen lucht hoort te zijn. Ook de bevattelijkheid van de proefdieren voor een tweede, maar nu bacteriële, infectie was verhoogd.
Darm-long-as
Dankzij het onderzoek van de Britten mag aan de vele vaardigheden die al van de AH-receptor bekend waren nu ook het vermogen worden bijgeschreven om longweefsel te beschermen. In de woorden van de auteurs: ‘AHR engageert weefselbeschermende transcriptionele netwerken in het endotheel, inclusief het vasco-actieve apelin-APJ peptidesysteem.’
Dat zijn leuke feitjes voor ter zake deskundigen, voor de rest van de bevolking zit de waarde hem vooral in de link met voeding die de onderzoekers bloot legden. Want weliswaar dempte het griepvirus de beschermende werking van de AH-receptoren, een dieet dat ‘verrijkt is met van nature voorkomende AHR-liganden’ bleek ‘vereist’ voor het onderhoud en behoud ervan. Een ligand is een molecuul dat je kunt vergelijken met de contactsleutel die vroeger nodig was om een auto te starten. Met dit verschil dat als de AH-receptor een startmotor is, er veel verschillende sleutels op passen.
‘Onze bevindingen’, concluderen de auteurs in Nature, ‘demonstreren het belang van de endotheelfunctie in de longbarrière-immuniteit. We identificeren een darm-long-as die de longschade beïnvloedt die volgt op de confrontatie met virale ziekteverwekkers. Wat de samenstelling van de dagelijkse voeding, verbindt met de fitheid van de gastheer en individuele variaties in ziekte-uitkomsten.’
Kruisbloemigen dus
Het nieuwsartikel op de website van het Francis Crick Institute meldt daarbij enkele verduidelijkende details. Bijvoorbeeld dat de proefdieren op een AHR-ligand verrijkt dieet niet alleen beter beschermd waren dan de controlegroep, maar ook minder gewicht verloren nadat ze met het virus geïnfecteerd waren. En dat de ‘van nature voorkomende AHR-liganden’ specifiek afkomstig waren uit kruisbloemige planten.
Immunoloog Andreas Wack verwoordt de conclusie over het verband tussen de dagelijkse voeding en de ‘ziekte-uitkomsten’ van de gastheer nog wat kernachtiger: ‘Mensen handhaven waarschijnlijk minder gemakkelijk een gezond dieet als ze ziek zijn. Dus dan nemen ze minder van de moleculen in die dit systeem laat werken. Het is sowieso een goed idee om veel van de kruisbloemige groenten te eten, maar dit laat zien dat het zelfs nog belangrijker is om daar mee door te gaan als je ziek bent.’
Eerste auteur Jack Major suggereert dat de resultaten ook op andere virussen van toepassing zouden kunnen zijn. ‘Wij keken in deze studie naar griep, maar ander onderzoek heeft laten zien dat COVID-19 ook de activiteit van de AH-receptor in de long kan verminderen. Het zou interessant zijn de impact van andere luchtwegvirussen op de AR-receptor te onderzoeken. En ook of andere moleculen in onze voeding andere routes gebruiken om via het endotheel de longfunctie te beïnvloeden.’
Darm en darm-brein-as
Zulke onderzoeken gaan er ongetwijfeld van komen. Want de personele bezetting van het ‘Immuunregulatie laboratorium’ van hun instituut is inmiddels uitgebreid met Ben Wiggens. Die is eerste auteur van een gelijktijdig in Nature gepubliceerd artikel [samenvatting] over de rol van de AH-receptor bij het handhaven van de orde in de darm. Ook in dat onderzoek bleken natuurlijke AHR-liganden vereist voor een optimale bescherming tegen darmontsteking. En ook hier spreekt het begeleidende nieuwsbericht over ‘chemicaliën uit groenten zoals broccoli’.
Aangezien de AR-receptor in de binnenbekleding van bloed- en lymfevaten aanwezig is en ook aanwezig is op verschillende immuuncellen, lijkt het geen wilde speculatie te veronderstellen dat de positieve effecten van natuurlijke AHR-liganden overal in het lichaam plaats hebben. Een van de onderzoeksvragen waar dit artikel uit 2021 over AHR en de darm-brein-as mee besluit, is welke darmbacteriën AHR-liganden produceren. Inmiddels is bekend dat melkzuurbacteriën dat doen. Maar planten uit de kruisbloemenfamilie dus ook.
Foto: Björn S. Rondbladige boerenkers, een exotisch familielid van de Kruisbloemen.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
