Over mondmaskers is veel te doen. Onder meer Duitsland verplicht haar bevolking tot het dragen van medische mondmaskers. Maar de katoenen doe-het-zelfexemplaren die in Nederland zijn toegestaan zouden de drager wel eens beter kunnen beschermen. Amerikaans onderzoek toont aan dat de slijmvliezen met een masker van dubbel-laags katoen het vochtigst blijven. En dat ontlast het immuunsysteem.
Over het algemeen wordt aangenomen dat professionele medische mondneusmaskers beter zijn dan (zelfgemaakte) katoenen maskers. Dit omdat niet-medische mondneusmaskers slecht in staat zijn extreem kleine deeltjes zoals virussen uit de lucht te filteren. Medische maskers doen dat beter. Maar dat wil nog niet zeggen dat het dragen van katoenen maskers geen zin heeft, aldus recent onderzoek.
Natte neus
Welk effect hebben verschillende types maskers op de vochtigheid rond de slijmvliezen van de bovenste luchtwegen, vroegen onderzoekers van het Nationaal Gezondheidsinstituut in de Amerikaanse staat Maryland zich af. Uitgeademde lucht bevat meer waterdamp dan de lucht die we inademen. Bij het uitademen condenseert deze aan de binnenkant van het masker. Dat zal tot gevolg hebben dat de lucht bij het inademen wordt ‘voorbevochtigd’, was de gedachte.
Het instituut onderzocht vier types maskers (zie afbeelding hieronder) onder drie verschillende klimaatomstandigheden. Twee wegwerpmaskers van het type ‘3 M 9205 N95’ en het ‘NIH (National Institute of Health) -chirurgisch masker’ – vergelijkbaar met onze FFP2- en operatiemaskers – een van dubbel-laags polyester-katoen en een van dubbel-laags katoen. De uitkomsten werden onlangs gepubliceerd in vakblad Biophysical Journal.
Bij proefpersonen werd – in een speciale laboratoriumbox – het verschil in vochtigheid gemeten in de bovenste luchtwegen met de verschillende maskers op. Dat gebeurde bij een temperatuur van 37, 22 en 8 graden Celsius. Het dubbellaagse (onderste op het plaatje) katoenen mondmasker kwam hierbij als beste uit te bus. Onder de warmste omstandigheden liet deze de vochtigheid met meer dan vijftig procent stijgen, vergeleken met ademen zonder masker. Onder de koudste omstandigheden steeg de vochtigheid zelfs met 300 procent. De andere maskers veroorzaakten bij deze temperatuur verhogingen tussen 150 en 225 procent.
Immuunvoordeel
De auteurs van het onderzoek suggereren dat – naast het mogelijk tegenhouden van virussen – mondneusmaskers ook infecties zouden kunnen voorkomen door de slijmvliezen van de bovenste luchtwegen in conditie te houden. Dit is de eerste verdedigingslinie van het immuunsysteem tegen ziekteverwekkers uit de lucht.
Het slijm dat de vliezen produceert vormt de eerste barrière voor rondzwevende micro-organismen. Die blijven daar aan plakken. Kleine trilhaartjes in de neus duwen het slijm richting keel en slokdarm, waarna het maagzuur met eventuele indringers afrekent. Dat kan een infectie voorkomen. Of er voor zorgen dat een infectie milder verloopt. Hoe minder virusdeeltjes tot de onderste luchtwegen doordringen hoe kleiner de kans op een longontsteking. En hoe groter de kans op een milder verloop.
Dit opruimingsmechanisme fungeert echter alleen als het vochtig blijft. Hoe kouder het is, hoe moeilijker het wordt vocht vast te houden. Koud weer gaat samen met een lage luchtvochtigheid. Dat doet het op twee manieren: de buitenlucht is droger en binnenshuis is de lucht als gevolg van de centrale verwarming nóg droger. Uitdroging van ademhalingsslijmvliezen zijn een belangrijke oorzaak van het feit dat griepgolven altijd in de winter vallen.
Beeld: Creative Commons CC0 1.0 Universal Public Domain Dedication.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
