Voor mensen met kanker brengen de crisismaatregelen extra spanning en onzekerheid met zich mee. Gaat mijn behandeling door? Krijg ik de zorg die ik nodig heb? Waarom krijg ik ineens hormonale therapie, terwijl ik eerst chemo zou krijgen? De Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie (NVMO) hield onlangs een webinar waarin veelgestelde vragen werden beantwoord.
‘Ik moet 20 april op controle. Ik twijfel of ik wel of niet moet gaan’, aldus Marijke. ‘Misschien kan ik mijn bloedwaarden beter bij de huisarts laten prikken.’
Bij Joke was eerst niet duidelijk of ze al dan niet een CT-scan kon laten maken. Daarna werd de chemo uitgesteld vanwege een ‘vertraagde levering van chemomedicatie.’
Toen Sandra verkouden was, ging de chemokuur niet door. ‘Met zulke klachten was ik niet welkom op de chemo-afdeling. Maar de week erna kon ik gewoon wel komen.’
Bij Jacques werd de chemokuur geannuleerd, ‘zodat hij minder weerstand zou verliezen’.
Uit de reacties in de besloten Facebookgroep ‘Eten volgens Moerman’ blijkt dat er veel bezorgdheid en onzekerheid leeft.
‘Er zijn zoveel zorgen bijgekomen. Alsof kanker hebben alleen nog niet genoeg is’
Paulien heeft net zes maanden chemobehandeling achter de rug. Een controlebezoek is afgezegd. ‘Nu ben ik in het ongewisse over het effect van al deze kuren. Het zien van een daling in de tumormarkers gaf mij houvast. Het niet weten, maakt onrustig.’
Antje heeft angst om van de radar te verdwijnen als haar situatie verslechtert binnen nu en een paar maanden. ‘Is er dan wel plek in het ziekenhuis?’ En: ‘Als ik dan benauwd word, omdat het vocht achter mijn longen toeneemt, word ik dan wel behandeld?’
En: ‘Wil ik dan überhaupt wel naar het ziekenhuis? Er zijn zoveel zorgen bijgekomen op dat gebied. Alsof kanker hebben alleen nog niet genoeg is.’
Oncologen: ‘Ongerust? Trek aan de bel!’
Om de vragen van zoveel mogelijk patiënten tegelijkertijd te beantwoorden, organiseerde de Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie onlangs een webinar waarbij zes medisch specialisten uitleg gaven bij de keuzes van het ziekenhuis en antwoord op vragen. Ook algemene vragen met betrekking tot infectie met covid-19 kwamen aan bod. Een aantal vragen en antwoorden hebben we voor u op een rij gezet. Wilt u de webinar zelf zien? Klik dan hier.
Sprekers waren:
- Robbert van Alphen, internist-oncoloog ETZ, bestuurslid NVMO
- Prof. dr. Haiko Bloemendal, internist-oncoloog Radboudumc, voorzitter NVMO
- Irene Dingemans, belangenbehartiger kwaliteit van zorg, NFK
- Prof. dr. Annelies Verbon, internist-infectioloog Erasmus MC
- Prof. dr. Egbert Smit, longarts, Antoni van Leeuwenhoek, Amsterdam
- Prof. dr. Marcel Verheij, radiotherapeut-oncoloog Radboudumc, voorzitter SONCOS
- Dr. Arjan Witkamp, chirurg-oncoloog, UMC Utrecht, voorzitter NVC
Irene Dingemans, belangenbehartiger van de Nederlandse Patiënten Federatie, geeft aan dat ze van patiëntenverenigingen twee geluiden hoort. Ten eerst leeft er ongerustheid om het virus op te lopen, en ten tweede zijn mensen bang dat hun tumor ondertussen doorgroeit. ‘De scans en controles krijg je immers niet voor niets.’
Behoren mensen met kanker automatisch tot de risicodoelgroep om de infectie met covid-19 op te lopen?
Annelies Verbon, internist-infectieoloog: “De kans om de infectie te krijgen is niet veel groter. Wel is de mate waarin je ziek wordt afhankelijk van je afweer en behandeling.”
Egbert Smit, longarts: “Wat we weten is dat medicijnen zoals immunotherapie heel lang in het lichaam aanwezig blijven. Het is voorstelbaar dat – wanneer je eind januari je laatste behandeling had – het niet ondenkbaar is dat je een verhoogd risico loopt. Maar in z’n algemeenheid is het bij kankerpatiënten zo dat de kans dat de infectie als een griepje verloopt het grootst.’
‘Dat geldt niet voor mensen met longkanker. Mensen overlijden als gevolg van Covid-19 vaak door een longontsteking. Bij mensen met longkanker is sprake van een verminderde longfunctie die vaak gepaard gaat met cardiale comorbiditeit (hartproblemen, red.). Die lopen dus wat meer risico.’
Bij welke symptomen moet je als kankerpatiënt contact opnemen met de arts?
Haiko Bloemendal, internist-oncoloog: ‘Daarvoor geldt hetzelfde als bij anderen: bij keelpijn, consisterende hoest en koortssymptomen. Is er twijfel of angst? Trek dan aan de bel en kom naar het ziekenhuis. Doe jezelf niet te kort.’
Annelies Verbon, internist-infectieoloog: ‘Ook de RIVM-maatregelen zijn hetzelfde voor mensen met kanker als voor andere mensen. Je hoeft niet omdat je kanker hebt een mondmasker te dragen. Je hoeft ook niet binnen te blijven zitten. Ga vooral wel naar buiten, maar houd 1,5 meter afstand.’
Welke afspraken zegt het ziekenhuis af en kan dat kwaad voor mijn behandeling?
“Het hangt af van de ziekte die je hebt, en in welk stadium van de ziekte je bent. Als de laatste behandeling al even geleden is, was de frequentie van de controles al afgenomen. Bij mensen bij wie de ziekte nu op de loop is, blijft de controlefrequentie zoals die was”, zegt Egbert Smit. “We bekijken het per individu.”
Een hypothetisch geval: ‘Ik ben ooit voor kanker behandeld en heb nu het gevoel dat er iets niet goed is. Kom ik dan wel in aanmerking voor een scan?’
Robbert van Alphen, internist-oncoloog: “De scan krijg je nu juist gemakkelijker. Omdat er veel zorgafspraken geannuleerd zijn, is er ruimte voor een mammografie of een echo. Als je iets hebt met angst voor kwaadaardigheid, ga dan naar de dokter.’
Waarom zijn sommige oncologische behandelingen gewijzigd of uitgesteld?
Operaties
Arjan Witkamp, chirurg-oncoloog: “Als beroepsgroep hebben we criteria opgesteld over hoe we veiligheid in de volgorde van behandelingen kunnen organiseren. Soms is uitstellen verstandiger. In sommige gevallen van borstkanker is het verstandig om de chemo uit te stellen. In sommige gevallen kan je een operatie eerder doen om te voorkomen dat je iemand nu chemo moet geven. De richtlijnen zijn landelijk, de uitvoering ervan wordt per patiënt bekeken. Met vragen over eigen behandelingen kunnen mensen terecht bij de eigen hoofdbehandelaar.”
Chemotherapie
Robert van Alphen, internist-oncoloog : ‘Sommige mensen die ingepland stonden voor een chemokuur krijgen nu hormonale therapie. Voordeel van hormonale therapie ten opzichte van chemo is dat het de afweer niet beïnvloedt. Ook een iets lagere dosering van de chemo is mogelijk om de kans op een verminderde afweer te verkleinen of te voorkomen dat iemand een koortsepisode krijgt. Als je nu als kankerpatiënt koorts zou krijgen, kom je namelijk via het corona-traject het ziekenhuis binnen. Dan moeten we eerst bepalen of het corona is of koorts als gevolg van verminderde afweer.’
Robbert van Alphen: Het is uit verschillende studies bekend dat patiënten die een verlaagde dosis chemo krijgen niet slechter af zijn dan patiënten die de reguliere dosis kregen. Als het kan verlagen we bij sommige patiënten. Later kan het eventueel weer omhoog.’
Radiotherapie
Marcel Verheij, radiotherapeut-oncoloog: ‘De soort radiotherapie en de hoeveelheid kan veranderd zijn. Bij radiotherapie is vaak sprake van veel contactmomenten met de patiënt. Er zijn patiënten bij wie je de behandeling kan geven in minder fracties, je brengt dan de contactmomenten in het ziekenhuis sterk naar beneden. Dit is geen oplossing voor alle patiënten; we wegen het individueel af.’
Targeted therapie/doelgerichte therapie
Egbert Smit, longarts: “Dat is zo divers. Daar worden de keuzes individueel gemaakt.”
Immunotherapie:
Egbert Smit, longarts: ‘In ons ziekenhuis zijn we gestopt met immunotherapiebehandelingen. Vanuit Chinese data zijn er aanwijzingen dat mensen die behandeld zijn met immunotherapie vaker een fatale afloop van een infectie met Covid-19 hebben.’
‘Steeds maak je de afweging: wat is het risico van de ziekte? En wat is het risico van de behandeling als je een Covid-19-besmetting hebt? Die dingen moet je tegen elkaar afwegen.’
Haiko Bloemendal, internist-oncoloog: ‘De speling die er in de protocollen zit, is gebaseerd op aanwijzingen uit onderzoek. Sommige middelen kunnen met grotere tussenpozen – bijvoorbeeld om de vier weken in plaats van om de twee weken – gegeven worden met hetzelfde effect. Maar nogmaals: Het is afhankelijk van het stadium van de ziekte van de patiënt.’
Wat alle medisch specialisten benadrukken is dat je bij onrust vooral contact op moet nemen met de huisarts of oncoloog: ‘Bang zijn voor corona is schadelijker dan een keer te vaak bellen’, aldus Haiko Bloemendal.
NTTT-artsen
Ook de artsen voor Niet-Toxische Tumor Therapie zijn bereikbaar voor een consult. Dat kan ook via Skype of Facetime.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
