Jos over twintig jaar prostaatkanker: ‘Het is topsport’

‘Eens zien of we vijf jaar verder kunnen komen’, zei de oncoloog tegen Jos Meeus uit Drachten toen hij in 2002 de diagnose agressieve prostaatkanker kreeg. ‘Ik word dit jaar 70 en ik ben nog hartstikke sterk.’

Jos was 50 toen hij steeds vaker de auto aan de kant moest zetten om een plaspauze in te lassen. De uroloog hield het – zonder bloedonderzoek – op een vergrote prostaat en gaf plaspillen mee. Toen het plassen een half jaar later helemaal niet meer lukte, kreeg hij bloedonderzoek.

Zijn psa-waarde (die normaalgesproken tussen de 0 en 5 is) was 272. De Gleason-score, een graadmeter van 0 tot 10 die de agressiviteit van de tumor aangeeft, wees 9 uit. Vanaf 6 is het ‘middel agressief’. Vanaf 8 is er sprake van een ‘hoog agressieve tumor’.

‘Toen de dokter zei: ‘U heeft prostaatkanker’ trok ik wit weg en ben ik een kwartier van de wereld geweest.’ De tumor was zo groot als de prostaat zelf. ‘Ze durfden er niet in te snijden vanwege de kans op uitzaaiingen.’ Jos kreeg radio- en hormoontherapie. In 2008 ondergaat hij een ‘cryo’, waarbij de tumor wordt bevroren. In dat jaar wordt ook een uitzaaiing in de lies ontdekt.

Voeding en leefstijl

Jos begint meteen met de Moermantherapie onder begeleiding van een NTTT-arts. Hij doet ook Simonton- en magneetveldtherapie. Terwijl zijn aandacht uitgaat naar de kankerbehandelingen wordt zijn leven na een val op zijn hoofd in 2003 beheerst door iets anders: tinnitus. Op slechte dagen piept en ruist het voortdurend in zijn hoofd.

Met voeding en leefstijl houdt hij beide chronische ziekten al jaren zoveel mogelijk onder controle. ‘Ik ga de kanker van alle kanten te lijf’, zei hij in een interview in Uitzicht nr. 4 van 2015, nu 5 jaar geleden.

Jos eet vegetarisch en uitsluitend biologische voeding, zoveel mogelijk uit eigen tuin. Iedere ochtend begint met een half uur yoga. Jos doet ook nog aan giqong. Toen hij de diagnose kreeg, liep hij halve marathons. Dat doet hij niet meer, maar wandelen en fietsen is dagelijkse routine. In de zomers maakt hij met zijn vrouw Antje meerdaagse fietstochten. Op een gewoon zadel kan Jos als gevolg van de bestraling niet meer zitten, maar op een ligfiets is het ‘heerlijk’.

Zijn spieren houdt hij verder in conditie met twee keer per week sport bij een fysiotherapeut. ‘Ik ben nog hartstikke sterk.’

Vijf jaar later: ‘Still alive and kicking’

Antje plaatste onlangs een foto van het genoemde Uitzicht- interview op Facebook met de tekst: ‘Vijf jaar na dit interview still alive and kicking. Ook de chemo is mede dankzij een gezonde leefstijl goed te verdragen tot nu toe. 66 kilometer gefietst deze week, straatje gelegd en een kanotocht gemaakt. Overleven is topsport.’

‘Chemo, dat nooit’, zei Jos in het begin. Maar vorig jaar stonden de zaken er anders voor. De psa-waarde steeg, nadat deze al jaren stabiel was. Een ct-scan toonde een uitzaaiing in het bekken tegen de buis die de nier met de blaas verbindt. Jos vroeg een maand bedenktijd bij het UMCG om de voors en tegens op een rijtje te zetten. Hij consulteerde  specialisten op het gebied van kanker en op het gebied van tinnitus.

‘Dokter Rick van Prooijen overtuigde me van het nut van de chemo om groei van de uitzaaiing tegen te gaan. Hij is opgeleid als internist en natuurarts. Toen hij de scan zag, legde hij het haarfijn uit: als de uitzaaiing gaat groeien, zal deze de verbinding naar de blaas afsluiten en mijn nier opblazen.’

‘Dokter Dirk de Ridder gaf aan dat de kans op verergering van de tinnitus met deze specifieke chemokuur – Docetaxel – 4 procent was. Dat leek mij niet onoverkomelijk. Vooralsnog lijkt het geen invloed te hebben.’

‘Vasten gaat mij makkelijk af’

Drie maanden geleden, eind februari, startte Jos de chemokuur. Antje vond informatie over de voordelen van vasten bij de chemo. ‘Vasten voorafgaand aan de chemo verhoogt het rendement van de chemo en vermindert het optreden en de intensiteit van bijwerkingen.’

Dat wilde Jos proberen. 36 uur voordat hij de chemo krijgt, begint hij met vasten. ‘Op woensdagavond eet ik mijn laatste maaltijd. Donderdagmiddag neem ik een smoothie van groene bladgroenten en kruiden uit de tuin en een soepje. Na een kop koffie ’s ochtends drink ik verder vooral thee. En dan op vrijdag krijg ik de chemo. Het vasten gaat mij makkelijk af. Ik kan het heel goed. Antje staat ervan te kijken!’ Op zaterdag heeft hij dan nog een vastendag, en op zondag eet hij weer.

‘Ik ben een kind uit de Flower Power-tijd. Zelf groente verbouwen, een geitje in de wei, kaas maken, zelf brood bakken. Dat zit erin. Ook was ik al eerder in mijn leven gewend aan een vastenweek in het voorjaar. Dat zat al in mijn systeem. Ik denk er nu zelfs over om er nog een extra dag vasten aan te plakken om het effect van de chemo te vergroten.’

Jos heeft nu vijf van de tien chemokuren gehad. De psa-waarde zakte na de eerste drie kuren van 48 naar 18. ‘Dat geeft hoop.’ Hij doorstaat de chemo relatief goed. De eerste week na de chemo doet hij het erg rustig aan, de tweede week wordt hij iets actiever en in de derde week voelt hij dat hij weer aansterkt. ‘Dan kan ik ook weer fietsen op een beetje niveau en wat steviger klussen.’

Hij verloor zijn haar, maar dat groeit alweer bij. Misselijk is hij niet.  Wel had hij tintelingen in zijn vingers na de eerste kuur. Een neuropathische pijnklacht. ‘Toen ik dokter van Prooijen hierover belde, zei hij dat ik daarvoor R-alfaliponzuur kon nemen. Sinds ik dat neem, 2 x daags 300 ug, ben ik daar helemaal van af.’

‘Antje en ik doen veel samen: fietsen, wandelen, zeilen. Ik moet nu wel af en toe passen als zij gaat mountainbiken, en dat is jammer, maar die tijd komt wel weer.’

‘Eén uitzaaiing is helemaal verdwenen’

Jos is een positief  mens. Hij houdt van het leven. Hoewel dat ook wel eens anders is geweest. Drie jaar geleden beleefde hij een diepe depressie door de combinatie van de twee ziekten. ‘Ik was bang dat de kanker zou groeien, terwijl ondertussen de tinnitus verslechterde.’

Uiteindelijk kwam hij er dankzij de steun van Antje en een intensieve training in Turnhout, België, weer bovenop: tinnitus retraining therapie. ‘Hierdoor zit ik weer lekker in mijn vel. Ik kan nu weer 90 procent vrij leven. Als het ruisen en suizen de dag beheerst, laat ik mijn dag daar nu ook niet door verpesten. Het is mijn geluid en het kan geen kwaad.’

Mensen met tinnitus waarschuwt hij voor het gebruik van cannabisolie en boswelia. ‘Bij mij sloeg de tinnitus door het gebruik van deze middelen op hol. Een neurochirurg bevestigde dat het waarschijnlijk op mijn hogere hersendelen had ingewerkt.’

Jos is ervan overtuigd dat hij al jaren relatief fit blijft dankzij zijn gezonde leefstijl. ‘De uitzaaiing die ik in het begin had in de lies is zelfs verdwenen. Dat komt dankzij de uitgebalanceerde voeding en de actieve leefstijl. Dat kan niet anders.’

‘Geen vitamine C en kurkuma tijdens chemo’

In de statistieken geldt Jos als een ‘kankeroverlever’. ‘Laten we eens kijken of we vijf jaar verder kunnen komen”, zei de oncoloog achttien jaar geleden. De artsen stonden iedere keer paf dat mijn bloedwaardes goed bleven. Kijk, dit is ‘m nou, zei de professor tegen zijn co-assistent: ‘De kankerpatiënt die ieder jaar duizenden kilometers fietst.’

Nog altijd vertelt Jos aan de verschillende artsen en specialisten wat hij allemaal doet om gezond te blijven. Af en toe wekt zijn verhaal interesse.  ‘Een vrouwelijke oncoloog noteerde onlangs alle supplementen die ik gebruikte.’

Maar meestal wekt het onbegrip. ‘Een arts in opleiding adviseerde me te stoppen met alles wat ik nam, want dat zou de chemo tegenwerken. Ik ga geen discussies aan met zo’n jonge gast, dus ik zei: ‘Dat is goed.’ Maar dat meende ik natuurlijk niet. Dokter van Prooijen zei dat ik twee dagen voorafgaand aan en 2 dagen na de chemo geen vitamine C en kurkuma moet nemen. Dat advies volg ik wel op.’

Waar hij ook veel baat bij heeft zijn visualisatie-oefeningen. Speciaal voor hem ontwikkelde Antje een visualisatie-oefening die helpt verbinding te maken met je immuunsysteem. De oefening is gebaseerd op het boekje ‘de immuuncel als bondgenoot’ van Henk Fransen. ‘Als ik chemo krijg, doe ik ook een visualisatie’, zegt Jos. ‘Ik stel me de chemokuur voor als pacmannetjes die de tumorcellen vernietigen. Ik heb goede hoop dat de uitzaaiing kleiner wordt of verdwijnt.’

‘Leven is loslaten’

Of Jos boos is geweest op de uroloog die hem twintig jaar geleden met plaspillen naar huis stuurde?

‘Er zijn natuurlijk wel wat gedachtes door mij heen gegaan’, zegt hij berustend. ‘Tussen het eerste bezoek aan de huisarts en de diagnose kanker zat een half jaar. En dat kan precies de groei opgeleverd hebben die ervoor zorgde dat men een operatie niet aandurfde. Zowel de huisarts als de uroloog hebben zich op mijn diagnose verkeken. Ze zagen een jonge sportieve vent die halve marathons liep. Prostaatkanker was toen, 19 jaar geleden, bovendien veel minder onder de aandacht als nu.’

Met de diagnose raakte Jos in één keer de grip op zijn leven kwijt. Hij voelde machteloosheid en teleurstelling. Maar dankzij meditatie en mindfulness leerde hij die negatieve emoties uiteindelijk weer los te laten. ‘Het enige wat ik kon doen was: doorstarten met alles wat ik in me had. Ik ben sinds de diagnose achttien jaar verder. Ik leef niet met kanker in die zin dat ik er mee opsta of er van wakker lig. Ik leef met gezond eten en richt me op de dingen die wél mogelijk zijn. Samen met Antje heb ik een heel mooi leven. Qua toekomstperspectief heb ik mijn horizon al verlegd. Ik word 70 dit jaar! Als het op deze manier door mag gaan, wil ik ook graag 80 worden.’

Beeld: Gijs Versteeg