De plantstoffen luteïne en zeaxanthine staan bekend als beschermend voor ogen. Met name die laatste komt slechts sporadisch in voedsel voor. Uitgezonderd in bepaalde bessen, zoals Goij bessen. Nieuw onderzoek vond dat zeaxanthine uit bessen de hoeveelheid beschermende pigmenten in de macula verhoogt.
Centraal in het netvlies, achterin het oog bevind zich de macula lutea. Een laag lichtgevoelige cellen waarin zich ook de kegeltjes bevinden die de waarneming van kleuren mogelijk maken. De ooglens projecteert de buitenwereld op deze cellen, die daarop reageren door elektrische signalen over de oogzenuw richting het deel van het brein te sturen dat er een beeld van vormt.
Macula degeneratie
De macula lutea wordt ook wel de gele vlek genoemd. Deze kleur dankt het aan luteïne en zeaxanthine die in de natuur ook verantwoordelijke zijn voor de vrolijke kleur van onder meer wortels, abrikozen en zoete aardappel – alhoewel groene groenten als bleekselderij en spinazie de grootste hoeveelheid luteïne in zich bergen. In de macula beschermen deze bètacarotenen de lichtgevoelige cellen tegen blauw licht en ultra violet en fungeren daarbij als antioxidant.
Met het afsterven van de kegeltjes – macula degeneratie – wordt de blik wazig. Met name ter voorkoming van leeftijdgerelateerde macula degeneratie, zo is het vermoeden, is het nuttig om ruim voldoende maculapigmenten via de voeding binnen te krijgen. Voor luteïne hoeft dat bij een dieet dat rijk is aan groene bladgroenten geen probleem te zijn.
Zeaxanthine is echter veel dunner gezaaid. Eidooier is een bron van dierlijke oorsprong. In oranje fruit zit iets en iets meer in spinazie, spruitjes en boerenkool. Oranje paprika is met 3,3 milligram per ons een knaller te noemen. Maar de winnaar is een bes die in China sinds de oudheid met gezonde ogen in verbinding gebracht wordt: goij bessen bevatten per ons meer dan honderd milligram zeaxanthine.
Mensen met maculadegeneratie krijgen om erger te voorkomen supplementen voorgeschreven. Die bevatten in de regel circa tweehonderd keer meer zeaxanthine dan een ons boerenkool. Zo ook in een studie uitgevoerd door de University of California, onlangs verschenen in vakblad Nutrients, die goij bessen met supplementen vergeleek.
Goij bes versus supplement
De onderzoekers verdeelden 27 gezonde vrijwilligers met een leeftijd tussen 45 en 65 jaar in twee groepen. Veertien deelnemers slikten vijf keer per week een commercieel verkrijgbaar supplement met zes milligram (mg) luteïne en vier milligram zeaxanthine ( 1 mg = 1000 mcg/microgram). De andere dertien aten vijf keer per week een handvol (28 gram) gedroogde goij bessen. Luteïne bevatten deze hoeveelheid bessen nauwelijks, maar zeaxanthine des te meer: op de kop af 29 milligram per portie.
Optische metingen na negentig dagen toonden bij de bessengroep significant meer beschermende pigmenten aan. Zowel in het macula als in de huid. Dat was niet het geval bij de suppletiegroep. Gezien deze scheve verhouding in de aanwezigheid van zeaxanthine – namelijk 4 om 29 milligram – mag dat geen verrassing heten. Maar het toont wel aan dat het recept uit de traditionele Chinese geneeskunde voor het behoud van helder zicht een sterke wetenschappelijke basis heeft.
Foto door Robert Bykowski via Pexels
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
