Een gezonde nachtrust stimuleert het immuunsysteem, vonden Duitse onderzoekers. Twee andere studies geven aanwijzingen over hoe de slaapkwaliteit te verbeteren valt. Wat je overdag doet, doet er toe. En wat je eet ook.
Het onderdeel van het immuunsysteem dat de onderzoekers, werkzaam aan de Ludwig Maximillians Universität in München, bestudeerden was het gedrag van T-cellen. Deze groep cellen vormen de harde kern van het aangeleerde immuunsysteem. Ze reageren op antigenen die ze gepresenteerd krijgen en kunnen zich deze herinneren, lang nadat ze uit het lichaam zijn verdwenen.
Eerder al had het onderzoeksteam aangetoond dat slaap het aangeleerde immuunsysteem in belangrijke mate reguleert. Slapen na een vaccinatie verdubbelde de immuunrespons ten opzichte van mensen die de nacht na een vaccinatie wakker bleven. Hun nieuwste studie concludeert dat dit effect te danken is aan het feit dat T-cellen tijdens de slaap vanuit het bloed naar de lymfeknopen reizen. Een proces dat bij slapeloosheid stagneert.
In vakblad Brain, Behaviour & Immunity beschrijven de onderzoekers uitgebreid hoe ze te werk gingen. Bij veertien jonge mannelijke en vrouwelijke vrijwilligers werd, terwijl ze sliepen, om het uur bloed afgenomen. Dat gebeurde ook overdag een aantal keer. Dezelfde routine volgde een paar dagen later bij dezelfde proefpersonen, met dit verschil dat ze de hele nacht wakker werden gehouden.
De verschillende soorten T-cellen bleken in het ‘slapende bloed’ duidelijk beter in staat zich aan een bepaald eiwit te binden. Dit eiwit (CCL19) is nodig voor het transport naar en de positionering van T-cellen in de lymfeknopen. Het negatieve effect van een slapeloze nacht op dit ‘migratievermogen’ was na een nacht inhaalslaap nog niet gecompenseerd.
Weliswaar heeft volledige slapeloosheid dramatischer gevolgen dan een te korte nachtrust of een slechte slaapkwaliteit. Maar ook in die gevallen is er alle reden de slaapsituatie te verbeteren. Voeding kan daarbij een rol spelen, suggereert een observationele studie uit Taiwan.
Plantaardige voeding
Daar ging het om een bevolkingscohort van bijna zesduizend mannen en vrouwen die bij aanvang van hun deelname – tussen 2007 en 2008 – geen last van slapeloosheid hadden. Tien jaar later waren er 464 gevallen opgetekend van insomnia, wat gedefinieerd wordt als moeilijkheden met het in slaap vallen, in slaap blijven of te vroeg ontwaken.
Statistische analyse wees uit dat de mannelijke deelnemers met een vegetarisch voedingspatroon een 53 procent lager risico op een verstoorde slaap hadden dan omnivoren. Onder de vrouwelijke vegetariërs lag dat risico 29 procent lager. De onderzoekers rekenden ook uit of een ‘gezond hoofdzakelijk plantaardig dieet’ ook verband hield met slapeloosheid. Dat was er bij vrouwen niet maar bij mannen wel. Het kwart met de hoogste dieetscore had de helft minder kans in vergelijking tot het kwart met laagste dieetscore, zo leert de samenvatting in de European Journal of Clinical Nutrition.
De uitkomst dat ook een gezond voedingspatroon positief op de slaapkwaliteit lijkt uit te werken, is in lijn met een klinische studie waar MMV vorig jaar over berichtte. In dit experiment ondergingen vijftien gezonde mannen afwisselend een slaaponderzoek, nadat ze afwisselend een week ongezond en een week gezond hadden gegeten. De twee voedingspatronen verschilden niet voor wat de hoeveelheid calorieën betrof. De proefpersonen sliepen op beide diëten even lang, de kwaliteit van de slaap was na een week gezond eten echter beter.
Overdag stevig bewegen
Een andere recente studie, in z’n geheel na te lezen in Sleep Health, belicht de ‘integrale relatie tussen dagelijkse activiteiten en slaapdimensies’. Onderzoekers van de Universiteit van Zuid-Australië rustten 1.168 jongens en meisjes van twaalf jaar en 1.360 volwassenen uit (87 procent vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 44 jaar) met een apparaat dat beweging en slaap registreert. Daarnaast beantwoordden de deelnemers vragen over hoe zijzelf de kwaliteit van hun slaap beoordeelden.
Voor kinderen gold in lijnen hetzelfde als voor volwassenen: de mate van activiteit overdag hing samen met de kwaliteit van de slaap ’s nachts. Zowel gemeten naar objectieve (het apparaat) als subjectieve (zelfrapportage) maatstaven. Simpelweg vroeg naar bed gaan, voorspelde slechts een toename van onrustige slaap, vertelt onderzoeker Lisa Matricciani op de website van haar universiteit.
Eten en televisiekijken vlak voor het slapen gaan, is geen stimulans voor een weldadige nachtrust, erkent Matricciani. En tot laat in de avond of zelfs in de nacht gamen is direct van invloed op de slaap. Maar dit onderzoek wijst op het belang van de hele dagindeling. ‘Wij ontdekten dat als kinderen en volwassenen hun gematigde en intensieve fysieke activiteit zouden verhoogden, zij zich minder moe zouden voelen en minder moeilijk zouden slapen.’
Foto: Edoardo Tommasini
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
