Vandaag kwam de Gezondheidsraad met het door staatssecretaris Paul Blokhuis gevraagde advies over vitamine D-suppletie ter preventie van Covid-19 en andere luchtweginfecties. Dat is ‘niet te beoordelen’, stelt de raad, omdat ‘daarover nog te weinig onderzoek beschikbaar’ is.
Wat betreft de preventie van andere acute luchtweginfectie is wel voldoende onderzoek beschikbaar. Maar daarin ziet de raad ‘geen aanleiding om het bestaande suppletieadvies voor vitamine D aan te passen’. Het advies, dat via deze link beschikbaar is, relativeert de kracht van het indirecte bewijs door te stellen dat het nog onduidelijk is ‘in hoeverre COVID-19 vergelijkbaar is met andere luchtweginfecties’.
Het feit dat acute luchtweginfecties veel vaker voorkomen als de vitamine D-spiegels in de bevolking laag zijn, erkent de raad. Maar: ‘Dit betekent niet noodzakelijkerwijs dat het hier om een oorzakelijk verband gaat.’
De onderzoeken die lagere vitamine D-spiegels koppelen aan een hoger risico op luchtweginfecties en een ernstiger beloop kunnen de Gezondheidsraad ook niet overtuigen. De meta-analyse van Pham et al bijvoorbeeld beoordeelt 24 observationele studies. De uitkomsten zouden statistisch te heterogeen – verschillend – zijn om betrouwbaar gemiddelden af te kunnen leiden. ‘Ook was er mogelijk sprake van publicatiebias.’
Een andere meta-analyse (Zhan et al) wekt bij de raad minder het vermoeden van publicatiebias, maar ook hier wordt de statistische heterogeniteit als probleem genoemd. En net als de seizoensinvloeden bewijst het verband nog niet dat het vitamine D-gebrek de oorzaak is. ‘Hiervoor is goed uitgevoerd gerandomiseerd en gecontroleerd interventieonderzoek (RCT) nodig.’
De RCT’s
Ook meta-analyses van RCT’s spreken in het voordeel van vitamine D. Daar ‘is gevonden dat vitamine D-suppletie het risico op acute luchtweginfecties verlaagde, hoewel niet alle meta-analyses een gunstig effect lieten zien’. De raad wijst er op dat vooral de twee publicaties uit 2017 en 2020 van dezelfde onderzoeksgroep ‘sinds het begin van de pandemie veel aandacht kregen’.
Op basis daarvan concludeert de raad ‘dat vitamine D-supplementen het relatieve risico op acute luchtweginfecties kunnen verlagen met gemiddeld ongeveer tien procent. (..) Het (absolute) effect is over het geheel genomen niet zo groot, en verder lijkt het effect wat betreft leeftijdsgroepen vooral aanwezig te zijn bij kinderen tussen één en zestien jaar, en bij dagelijkse doseringen van tien tot 25 microgram.’
Advies beperkt tot botgezondheid
Ondanks deze aanwijzingen blijft Gezondheidsraad bij het oude standpunt en hanteert geen voorzorgsprincipe met betrekking tot de preventie van Covid-19. Wat de raad betreft volstaan de huidige suppletieadviezen. Ze merkt op dat het ‘wél voor iedereen belangrijk is om de voedingsnorm voor vitamine D te halen.’ Maar dat alleen met het oog op ‘botgezondheid’.
Daar is onder de risicogroepen nog veel te winnen. Onderzoek door het RIVM wijst namelijk uit ‘dat de helft van de vrouwen vanaf vijftig jaar en slechts een vijfde van de mannen boven de zeventig jaar het huidige advies opvolgt.’ Ook mensen met een donkere huid en mensen die weinig buiten komen volgen het suppletieadvies ‘niet altijd’ op.
Het advies zet de deur op kier voor ruimere suppletie door te stellen dat met de coronabeperking ‘mogelijk’ nu ‘veel meer mensen te weinig worden blootgesteld aan zonlicht’. Waarmee ze ‘zonder dat ze het zich realiseren’ ook in de suppletiegroep vallen. ‘In geval van twijfel is het gebruik van een vitamine D-supplement van 10 microgram een veilige en gemakkelijke manier om de norm te halen.’
Savelkoul: suppleer bij obesitas
Huub Savelkoul betoont zich op nos.nl teleurgesteld over het spoedadvies. Hij noemt het een gemist kans. Wachten op de resultaten van de klinische onderzoeken die nu lopen, is wat de Wageningse immunoloog betreft geen goed idee. ‘Ik onderschrijf volledig het belang van adequaat wetenschappelijk bewijs, maar je loop geen schade op als je een beetje vitamine D slikt.’
Savelkoul die sinds november voor vitamine D pleit, vind dat de Gezondheidsraad een nieuwe risicocategorie moet definiëren: mensen met obesitas. Daarvan is bekend dat ze minder vitamine D – die vet-oplosbaar is – in hun bloed beschikbaar hebben én een hogere risico hebben op ernstig beloop van luchtweginfecties. ‘Sla dan in ieder geval in die groep twee vliegen in een klap raad extra vitamine D aan.’
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
