Als je eet volgens de Schijf van Vijf krijg je alle voedingsstoffen binnen die je nodig hebt. Dat is wat het Voedingscentrum ons sinds jaar en dag vertelt. Maar voor die uitspraak is geen bewijs. Dat blijkt uit een gesprek tussen Frits Muskiet en Ellen Kampman in de gouden Uitzicht, de uitgave die verscheen ter ere van het 50-jarig bestaan van MMV. ‘Waarom zeg je niet tegen het publiek dat je het eigenlijk niet weet?’
In de Uitzicht gaan de twee wetenschappers met elkaar in gesprek over de waarde en beperkingen van het kankeronderzoek waar ze beiden jarenlang aan werkten.
Kampman is sinds 2015 leerstoelhouder ‘Voeding en Ziekte’ aan de Universiteit van Wageningen. In het begin van haar carrière deed ze vooral epidemiologisch en observationeel onderzoek naar de rol van voeding op het ontstaan van kanker. Muskiet wijdde zich als klinisch chemicus de eerste twintig jaar bij het UMC Groningen aan onderzoek naar tumormarkers en een nieuwe kankertherapie. Zijn promotieonderzoek deed hij in de kinderoncologie: neuroblastomen en leukemie. Na twintig jaar onderzoek naar tumormarkers, zoals catecholaminen en polyaminen, zette een laboratoriumhoofd in San Francisco de gevierde wetenschapper met beide benen op de grond: ‘Leuk al die publicaties, maar wanneer ga je iets doen dat bijdraagt aan de oplossing van het probleem?’
‘Veel behandelmogelijkheden, maar helpt het de patiënt?’
‘Dat was niet wat ik graag wilde horen’, geeft Muskiet toe. ‘Maar het zette me aan het denken. Ik moest hem gelijk geven. Het onderzoek waaraan ik werkte, was een academische goudmijn, maar het was niet haalbaar om onze resultaten van een nieuwe cytostatische therapie bij proefdieren te vertalen naar een behandeling voor de patiënt. Ik ben er prompt mee gestopt.’
‘Inmiddels zijn er veel behandelmogelijkheden, maar helpt het de patiënt? Op Denemarken na telt Nederland de meeste doden, terwijl we twee keer zoveel uitgeven aan kanker dan Finland dat tot de landen met de minste doden aan kanker behoort.’ Kampman erkent dat ‘alles wat we zeker weten over de preventie van kanker gaat’. Roken, alcoholconsumptie en overgewicht kunnen leiden tot kanker.
‘Als iedereen zich aan de Schijf van Vijf zou houden, komen we een heel eind qua preventie’, zegt Kampman in het gesprek. Helaas houdt slechts ‘tien procent van de Nederlanders zich eraan’. Muskiet is het daarmee eens. ‘Maar waarom hoor ik constant zonder enige onderbouwing dat je voldoende binnenkrijgt als je eet volgens de Schijf van Vijf? Waar is het bewijs?’ Kampman: ‘Dat bewijs is er niet. Het onderzoek is lastig: we kunnen mensen niet volgens de Schijf laten eten en dan kijken of ze minder kanker krijgen of niet. Dat soort studies zijn onmogelijk.’ Muskiet: “Ja, het is lastig, maar waarom zeg je dan niet tegen het publiek dat je het eigenlijk ook niet weet?’
Eten volgens Moerman kan Kampman iedereen aanbevelen
Het gesprek gaat verder over voedingsnormen en hoe die bepaald worden, over jodium, selenium, vis en zeewier, de stand der voedingswetenschap en voedingsgeneeskunde en de beperkingen van de manier waarop het onderzoek gedaan wordt: evidence based medicine.
Kampman was in 2002 betrokken bij een onderzoeksvoorstel in samenwerking met artsen voor Niet Toxische Tumor Therapie naar het effect van het Houtsmullerdieet bij mensen met darmkanker. In het artikel legt ze uit waarom het niet van de grond kwam.
Eten volgens de MMV-voedingsrichtlijnen – een dieet met verse, onbewerkte voeding, volkoren producten, groenten, fruit, zuivel en noten – kan ze overigens iedereen aanbevelen. ‘Dat klinkt goed. En als dat niet lukt, laat je dan vooral prikken op tekorten.’
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
