In een groot opgezette studie toonden wetenschappers van Harvard spectaculaire preventieve effecten voor flavonoïden uit chocola. Het slikken van multivitaminen daarentegen voorkwam nauwelijks gezondheidsproblemen. Voedingswetenschapper Marion Nestlé serveert de uitkomsten af omdat de industrie het onderzoek meefinancierde.
Chocola heeft tegenwoordig de naam gezond te zijn. Dat zou dan niet komen door de overdadige hoeveelheden suiker en inferieure vetten die de gemiddelde chocoladereep of candybar bevat, maar door de cacao en de plantstoffen daarin. Sinds Kris Verburgh, auteur van de bestseller De Voedselzandloper, deze boodschap begon te propageren, is de dagelijkse consumptie van een stukje pure (85%) chocolade een officieus voedingsadvies.
Officieel klinkt erkenning voor ‘een klein positief effect’ van pure chocola voor hart en bloedvaten. Desondanks, stelt het Voedingscentrum, ‘kun je toch beter niet te veel eten van chocola’. Dat is ook het advies van de MMV Voedingsmiddelenlijst. Daar is de cacao binnen de NTTT ‘incidenteel toegestaan’, maar niet binnen het Moermandieet.
De mogelijke gezondheidsvoordelen van cacao zijn gebaseerd op niet al te stevige bewijzen. Daar komt bij dat cacao gezonde stoffen bevat en minder gezonde. De flavanolen (een belangrijke subgroep van de flavonoïden) zijn een voorbeeld van het eerste, en het calcium bindende oxaalzuur is een voorbeeld van het tweede. In chocola wordt dat probleem alleen maar groter door de toevoeging van suikers, foute vetten en vaak ook talrijke additieven.
Een volgens de regels der kunst opgezette, grote gerandomiseerde placebogecontroleerde studie, met alleen de gezond geachte stoffen, zou veel vragen kunnen beantwoorden. Zoals de COcoa Supplement and Multivitamin Outcomes Study (COSMOS), uitgevoerd door een team onder leiding van Howard Sesso die onder meer verbonden is aan Harvard Medical School.
Wat vonden de onderzoekers?
Meer dan 21duizend deelnemers van zestig jaar en ouder werden verdeeld in twee keer twee groepen. Over de resultaten met de flavanolen uit cacao en over de resultaten met de multivitaminen werd apart gepubliceerd in The American Journal of Clinical Nutrition. Eerst de cacao. Daar kregen de deelnemers dagelijks een extract met 500 milligram flavanolen uit cacao inclusief tachtig milligram epicatechine, of een placebo.
Na een gemiddelde opvolgtijd van drieënhalf jaar telden de onderzoekers in de onderzoeksgroep 410 cardiovasculaire gebeurtenissen – zoals hartaanvallen, beroertes, ritmestoornissen en medische ingrepen – tegen 456 in de placebogroep. Deze tien procent reductie was statistisch niet significant. Maar daar stond tegenover het risico op overlijden als gevolg van een falend hart of bloedvaten in de onderzoekgroep 27 procent lager lag. En dat was wel significant. Wat daarbij opvalt is dat de onderzoeksgroepen dan weer niet verschilden in het totale overlijdensrisico.
Over dezelfde periode werden onder de deelnemers meer dan duizend kankerdiagnoses gesteld. Iets, maar niet significant, vaker in de cacaogroep. Dat zegt volgens de auteurs niet al te veel. De auteurs wijzen op literatuur en onderzoek dat in de richting wijst van een anti-kankereffect voor flavanolen. Maar ‘gezien de lange studieduur die voedingsinterventie nodig hebben om het kankerrisico te verminderen, beperkte de korte opvolgtijd van deze studie onze mogelijkheden om het effect op kanker te evalueren’.
Wat vindt Marion Nestlé?
Marion Nestlé (1936), een mede door haar boeken en website bekend geworden Amerikaanse voedingswetenschapper, is verklaard tegenstander van industrieel bewerkte voeding. Over voedingssupplementen is ze bijzonder sceptisch, met name als het onderzoek ernaar (mede-) gefinancierd is door de industrie.
Haar rubriek ‘industrie-gesponsorde studie van week’ gaat er vanuit dat de resultaten van deze studies door belangenconflicten per definitie niet te vertrouwen zijn. Inhoudelijk gaat ze nauwelijks op de studies in, maar verwijst steevast naar haar boek ‘Onsmakelijke waarheid’.
In haar posting naar aanleiding van de cacao-studie noemt Nestlé behalve de in de samenvatting vermelde 27 procent risicoreductie, ook een veel moeilijker vindbaar cijfer (voor de liefhebber: in figuur 4 van het hierboven gelinkte onderzoek): ’Een 39 procent reductie in die sterfgevallen wanneer ze deelnemers niet meetelden die hun pillen niet naar behoren hadden genomen.’ Om daar aan toe te voegen: ‘Wie heeft hier voor betaald?’
Dat is voor een flink deel Mars Edge, onderdeel van Mars, producent van de gelijknamige snoepreep en andere ongezonde lekkernijen. ‘Déjà vu alom’, schrijft Nestlé en geeft uit haar boek een uittreksel van Mars’ pogingen chocola wetenschappelijk gezond te verklaren. Die geschiedenis voert terug tot 1982 en resulteerde in meer dan 150 peer reviewed wetenschappelijke publicaties, honderd patenten en verschillende tikken op de vingers van gezondheidsautoriteiten wegens misleidende gezondheidsclaims.
Met CocoaVia richtte Mars een dochteronderneming op die aanvankelijk chocoladerepen verkocht die ‘goed voor het hart’ waren. Uiteindelijk ging het cacaosupplementen verkopen, voor welks gezondheidsclaims Mars met medewerking van verschillende instituten een grote klinische studie optuigde.
Nestlé: ‘We hebben nu het resultaat van deze trial. Ook al verlaagden cacaosupplementen niet het aantal cardiovasculaire gebeurtenissen, Mars kreeg waar voor zijn geld in wat een hele dure studie moet zijn geweest.’
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
