Kinderkanker is gelukkig een zeldzaamheid. Maar wel een die de laatste decennia steeds iets vaker voorkomt. Op zoek naar verklaringen voor deze stijgende trend vergeleken wetenschappers patiënten en controlegroepen uit Denenmarken en Taiwan. Diabetes van de moeder gaf een verhoogd risico op bepaalde soorten kanker bij hun kinderen.
Leukemie en kankers van het centrale zenuwstelsel – onder meer hersentumoren – behoren tot de meest voorkomende kinderkankers. Omdat de piek van verschillende kankertypes erg vroeg in de kindheid ligt, veronderstellen deskundigen dat gebeurtenissen voorafgaand aan of tijdens de zwangerschap een rol spelen.
In ongeveer tien procent van de gevallen is de oorzaak genetisch, schrijft een internationaal onderzoeksteam in de British Journal of Cancer. Blootstelling aan radioactieve straling en het DES-hormoon verhogen het risico duidelijk, maar dat betreft slechts weinig vrouwen. Deze oorzaken kunnen de stijging dus niet verklaren. Verschillende studies vonden een relatie met diabetes en dat is een omstandigheid die op steeds meer vrouwen van toepassing is.
Denemarken
In Denemarken kregen 6.420 kinderen die tussen 1977 en 2013 geboren zijn de diagnose kanker. Zij werden vergeleken met een gelijkwaardige kankervrije groep die 25 keer groter was. Kinderen met kanker hadden twee keer zo vaak een moeder met diabetes type 1 of 2 dan de kinderen uit de controlegroep. Zwangerschapsdiabetes kwam in beide groepen even vaak (0,6 procent) voor.
Het aantal gevallen van kinderen met kanker die een moeder met diabetes hadden was net groot genoeg om te kunnen onderscheiden naar de meest voorkomende types. Diabetes type 1 en zwangerschapsdiabetes was een risico voor acute lymfatische leukemie. Met name was type 1 een risico (meer dan twee keer zo groot) voor tumoren van het centraal zenuwstelsel en voor hersentumoren – glioma’s – die van deze categorie onderdeel uitmaken. Zwangerschapsdiabetes gaf een licht verhoogde kans op hersentumoren.
Taiwan
De tweede betrouwbare dataset die de onderzoekers statistisch onder handen namen komt uit Taiwan. Ze baseerden zich op 2.160 gevallen van kinderkanker – in de leeftijd van nul tot en met elf jaar, geregistreerd in de tien jaar tot 2014. Daartegenover zetten ze een controlegroep van ruim twee miljoen kinderen zonder kanker, geboren in dezelfde periode. Daaruit komt op belangrijke onderdelen een compleet ander beeld tevoorschijn.
Zo zijn er geen resultaten voor diabetes type 1 omdat deze vorm onder de 24 miljoen inwoners te weinig voorkomt om er statistisch enigszins betrouwbare conclusies uit te kunnen trekken. Diabetes type 2 daarentegen is onder Taiwanese moeders opvallend wijd verbreid. Ter vergelijking: 0,1 procent van de baby’s uit de Deens controlegroep had een moeder met type 2 diabetes, tegen 3,9 procent van de Taiwanese baby’s. Voor zwangerschapsdiabetes liggen de percentages op 0,6 in Denemarken, tegen een gigantische 9,8 in Taiwan.
In tegenstelling tot Denemarken geeft diabetes type 2 in Taiwan geen extra risico op kinderkanker. Sterker nog, de kinderen met kanker hadden in Taiwan juist iets minder vaak een moeder met deze vorm van diabetes dan de baby’s in Denemarken. Wat betreft zwangerschapsdiabetes was de percentage tussen de kinderen met kanker en de controlegroep gelijk.
Tot de weinige overeenkomsten met Denemarken behoort het verhoogde risico op hersentumoren voor kinderen van wie de moeder zwangerschapsdiabetes had. En diabetes type 2 gaf een verhoogd risico op leverkanker, een type kanker dat in Azië veel voorkomt. ‘Diabetes van de moeder verhoogde het risico op bepaalde kinderkankers in Denemarken en Taiwan’, concluderen de auteurs.
Hun studie ondersteunt de potentiële rol voor diabetes bij het ontstaan van kinderkanker, schrijven ze. Dat onderstreept hoe belangrijk het handhaven van ‘normale bloedglucosespiegels’ is om ‘zeldzame doch ernstige ziekten bij het nageslacht te voorkomen’.
Foto: Artem Podrez
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
