Een niet divers, ontstekingsbevorderend darmmicrobioom stimuleert uitzaaiingen bij hormoongevoelige borstkanker. Dierproeven tonen hoe mestcellen daar een rol bij spelen. De onderzoekers hopen dat hun ontdekking er toe bijdraagt risicopatiënten vroegtijdig te identificeren en hun kansen te verbeteren.
Gemiddeld genomen heeft borstkanker een goede prognose. De 5-jaarsoverleving loopt tegen de negentig procent. Dat is vooral te danken aan de goede behandelbaarheid van hormoongevoelige borstkankers. Deze maken ruim tachtig procent van het totaal uit. Heel anders zijn de vooruitzichten als hormoongevoelige tumoren zich uitzaaien. In dat geval daalt de kans om vijf na de diagnose nog te leven richting dertig procent. Onderzoek uitgevoerd aan de universiteit van Virginia, Verenigde Staten, laat zien hoe een ongezond darmmilieu veranderingen in borstweefsel teweegbrengt die het ontstaan van uitzaaiingen zouden kunnen voorspellen.
De samenvatting van de resultaten in het blad Cancer Immunology Research zet de stappen van de onderzoekers op een rijtje. Ontregeling van de gunstige darmbacteriën vergrootte de aanwezigheid van mestcellen in gezond borstweefsel van muizen. Mestcellen maken onderdeel uit van het immuunsysteem en zijn onder meer bekend om hun aanwakkerende gedrag bij allergieën. In het borstweefsel van de muizen bevorderden ze de vorming van fibroblasten. Dat zijn cellen die in het bindweefsel onder meer verantwoordelijk zijn voor de vorming van collageen; een eiwit dat in het muizenborstweefsel inderdaad toenam.
Deze veranderingen bleven bestaan nadat er tumoren in de muizen geïmplanteerd waren. Op verschillende manieren toonden de onderzoekers aan dat de aanwezigheid van de mestcellen uit het borstweefsel van de bacterieel ontregelde muizen, op zichzelf genomen voldoende was om de verspreiding van de tumorcellen te bevorderen. Daarnaast wisten de wetenschappers uitzaaiingen naar de longen te beperken door de opeenhoping van mestcellen op farmacologische wijze te blokkeren.
Ook in mensen
Analyse van bewaarde monsters van patiënten, wees uit dat de hoeveelheden collageen in weefsels die aan hormoongevoelige borsttumoren grensden, positief te correleren met de hoeveelheid mestcellen en met recidief. Met andere woorden, in deze patiënten ging veel collageen samen met veel mestcellen en een grotere kans dat de kanker terugkeerde. ‘Bij elkaar demonstreren deze data’, concluderen de auteurs, ‘dat mestcellen die geprogrammeerd zijn door een ontregeld darmbioom, fibroblasten in borstweefsel activeren en vroegtijdige uitzaaiingen orkestreren van hormoongevoelige tumoren.’
Op de website van hun universiteit stellen de onderzoekers dat hun bevindingen zouden kunnen bijdragen aan het identificeren van risicopatiënten en uiteindelijk tot gerichte maatregelen om de relatie tussen de darm en de mestcellen te beïnvloeden. ‘Ons onderzoek naar de darm-mestcel-as geeft mogelijke aanknopingspunten voor gepersonaliseerde therapieën’, zegt Tzu-Yu Feng die eerste auteur van het artikel is.
Darmgezondheid door voeding en leefstijl
Welke deze aanknopingspunten precies zijn laat het nieuwsbericht in het midden. De relatie tussen voeding, leefstijl en darmgezondheid blijft onbenoemd. Naar de redenen daarvoor blijft het gissen. Twee jaar geleden kwam de Universiteit van Virginia naar buiten met onderzoek dat eveneens veranderingen toonde in het borstweefsel van muizen met een verstoord microbioom: meer collageen en immuuncellen, toen van het type marcofaag. Ook daar gingen de veranderingen samen met met meer en ernstiger uitzaaiingen nadat kanker ontstond. Melanie Rutkowski, werkzaam op het departement Microbiologie, immunologie en kankerbiologie van de universiteit, leidde beide onderzoeken.
Destijds koppelde ze een niet mis te verstaan advies aan de resultaten van haar research, berichtte MMV: zorg voor een gezond buikleven want ‘het hangt sterk samen, denken we, met een gunstige uitkomst van borstkanker op de lange termijn’. Hoe? ‘Een gezond dieet, met veel vezels, samen met lichamelijke oefening, slaap; al het soort zaken die aan een algemene goede gezondheid bijdragen. Als je al die dingen doet, zou je in theorie een gezond microbioom moeten hebben.’
Mestcellen en collageen
In haar nieuwste studie onderzocht Rutkowski het effect van een verstoord microbioom op het gedrag van mestcellen in borstweefsel. ‘De rol van mestcellen bij borstkanker is tegenstrijdig’, merkt Rutkowski op. Om beter zicht te krijgen op de relatie tussen mestcellen en het risico van uitzaaiingen, ‘suggereert ons onderzoek dat we de functionele kenmerken van de mestcellen in overweging moeten nemen, de dichtheid van het collageen in het weefsel en de plaats van de mestcellen ten opzichte van de tumor.’
Mestcellen en collageen zijn onmisbaar voor tal van functies in het lichaam. Collageen is een flexibel eiwit dat in bindweefsels overal in het lichaam voorkomt: huid, botten, pezen, bloedvaten en zo verder. In geval van kwaadaardige fibrose hindert het de functie van organen, zoals bij long- of leverfibrose. In het onderzoek bovengenoemde onderzoek was dat niet de kwestie. Maar de collageenniveaus in de weefsels van muis en mens bleek wel samen te gaan met de grotere aantallen mestcellen en de kans op uitzaaiingen van hormoongevoelige borstkanker.
Foto: Kindel Media
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
