Geheim Blauwe Zones ontrafeld

Het blijft raadselachtig: minimaal vijf gebieden op de wereld waar mensen op hun slofjes 100 en ouder worden. Er is al veel over gesproken en geschreven waar het geheim in gelegen is. Het naadje van de kous weten we nog niet maar het raadsel wordt wel steeds meer ontrafeld, zo blijkt uit de jongste stand van zaken.

Dat de leefstijl van de inwoners van de Blauwe Zones een doorslaggevende rol speelt, ligt voor de hand. Maar toch is daarmee niet alles gezegd. Op het Italiaanse eiland Sardinië is een gebied dat tot genoemde zones wordt gerekend. Het opvallende is dat het percentage honderd plussers daar hoger ligt dan op de rest van Sardinië en de wereld.

Gemeenschappelijke kenmerken

Behalve Sardinië gaat het om het Japanse eiland Okinawa, het schiereiland Nicoya in Costa Rica, het Griekse eiland Ikaria en de locatie van de Zevende Dag adventisten in Loma Linda in California. Deze vijf gebieden werden in 2008 door journalist Dan Buettner de “blue zones ofwel de blauwe zones”genoemd. In verschillende publicaties, waaronder in boeken, schreef hij dat deze woongemeenschappen een aantal interessante gemeenschappelijke kenmerken hebben.

Geen sportschool, wel wandelen en tuinieren

Wetenschappelijk bewijs is er niet voor de kenmerken die Dan Buettner noemt. Maar toch hebben ze gemeenschappelijke kenmerken die wel eens de sleutel zouden kunnen zijn tot gezond oud worden.

• Lichaamsbeweging. In de Blauwe zone gaan mensen niet naar de sportschool. Ze lopen geen marathons en je ziet ze ook niet joggen. Natuurlijke lichaamsbeweging is hun geheim. Wandelen en tuinieren zijn onderdeel van hun dagelijkse routine
• Een doel hebben. In deze gebieden is het essentieel dat iedereen elke dag een reden heeft om uit bed te komen
• Elke dag moet een moment van reflectie, ontspanning en spiritualiteit hebben. Stress komt op de hele wereld voor. In de Blauwe Zones hebben ze echter in hun routine een moment ingebouwd om stoom af te blazen. Bij de Zevende dag adventisten bidden ze, op Okinawa doen ze aan yoga en op Sardinië houden ze een siësta.
• Minder grote borden. De borden en glazen zijn kleiner in de Blauwe Zone dan die in de westerse wereld. Grote maaltijden kennen ze niet en op Okinawa hebben ze zelfs de regel dat je moet stoppen met eten als je voor 80 procent verzadigd bent. Hara Hachi Bu heet dat. Het hongergevoel moet weg zijn, maar in principe zou je nog wel wat kunnen eten.
• Groente en fruit. Groente en fruit zijn de voornaamste bestandsdelen van elke maaltijd. Eten ze vlees dan is het vaak varkensvlees en zo nu en dan eten ze vis. De dierlijke bronnen van eiwitten wordt in kleine hoeveelheden gegeten.
• Geen supplementen. Voedingssupplementen kom je in de Blauwe zone niet tegen. Ze worden ook niet genomen.
• Alcohol. In bijna alle gebieden wordt alcohol gedronken behalve bij de Zevende Dag Adventisten. Meestal drinken ze wijn bij het eten, maar wel met mate. 1 of 2 kleine glaasjes dus.
• Geen overgewicht. De Body Mass Index van de mensen in de Blauwe zone is normaal.
• Roken. In de Blauwe zones wordt niet gerookt
• Gevoel van gemeenschap. De mensen in de Blauwe Zones maken deel uit van een hechte familie. Maar ook de gemeenschap waarin ze wonen, werken en waarin ze sociale contacten onderhouden is hecht. Mensen ervaren dus een sterk gevoel van geborgenheid.
• Geen pensioen. Is er in Nederland al jaren een discussie over het pensioen, in de Blauwe Zones kennen ze dat niet. Het is daar heel normaal dat mensen blijven werken of op hoge leeftijd nog actief zijn. Er is dus geen leeftijd waarop ze met pensioen gaan.

In VS worden leefgewoonten nagebootst

De gewoonten van deze bevolkingsgroepen worden door sommige mensen tot het geheim van gezond blijven en oud worden uitgeroepen. In sommige regio’s in de Verenigde Staten worden ze zelfs nagebootst.

In die gebieden wordt geprobeerd een gezondere levensstijl te bereiken door specifieke en concrete maatregelen. Zo worden er wandelpaden en fietspaden aangelegd, wandelprogramma’s ontwikkeld en winkels en horeca worden gestimuleerd om gezonde en verse voeding te verkopen en bewegen wordt op scholen gestimuleerd net als gezond eten.

Geen bewijs maar wel sterke aanwijzingen

Het klinkt allemaal heel mooi, maar we moeten ons wel realiseren dat de eerder genoemde gemeenschappelijke elementen in de Blauwe Zones nog geen bewijs vormen dat al die elementen ook daadwerkelijk essentieel zijn om gezond en oud te worden.

Toch is het onvermijdelijk dat er door de gemeenschappelijke kenmerken van levensstijlen binnen de Blauwe zones een bepaald beeld ontstaat over wat gezond zou zijn. Het is niet toevallig dat die mensen honderd jaar worden. En een de leefstijl van deze groepen kunnen we voor een groot deel eigen maken, zonder dat we ons leven radicaal hoeven te veranderen.

Beeld: bluezones.com