Het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis gaat de Europese Medicijn Autoriteit (EMA) binnenkort een oordeel vragen over een in eigen huis ontwikkelde immuuntherapie. Een positief oordeel betekent toelating tot de Europese markt, voor een therapie die circa 80 procent minder kost dan het commerciële alternatief. Als deze aanpak school maakt, ‘zou dat enorm schelen in de zorgkosten’.
Dat zegt Lourens Bloem, assistent professor Clinical Therapeutics aan de Universiteit van Utrecht op Follow the Money. Bloem wijst er op dat ook de academische ziekenhuizen in Groningen en Leiden aan eigen immuuntherapieën werken. Het voorbeeld dat het Amsterdamse onderzoeks- en behandelcentrum nu als eerste geeft kan navolging krijgen. ‘Het AVL kan hiermee laten zien dat ziekenhuizen zelfstandig in staat zijn om dit soort middelen te produceren. Dat zou een positieve impuls kunnen zijn voor ander UMC’s om een registratie na te jagen.’
CAR T-celtherapie
De immuuntherapie in kwestie is er een met tumor infiltrerende lymfocyten (TIL). Daarbij worden T-cellen van de patiënt ‘geoogst’ en buiten het lichaam voorzien van een ‘Chimere Antigeen Receptor’ (CAR) en via een infuus weer teruggegeven. Klik hier voor meer informatie en een animatie op de website van het AVL.
Deze gepersonaliseerde vorm van immuuntherapie is bedoeld voor mensen met een bepaald type uitgezaaide melanoom bij wie andere behandelingen niet aansloegen. Van 2015 tot 2022 gaf Zorginstituut Nederland de behandeling een tijdelijke toelating, onder voorwaarde van verder onderzoek naar de effectiviteit. De resultaten daarvan konden het Zorginstituut overtuigen:
‘De effectiviteit is minstens net zo goed als die van ipilimumab. Beide behandelingen remmen de ziekte af. TIL-therapie heeft hierbij wel betere resultaten, maar ook meer ernstige bijwerkingen. Daarnaast is er nog onvoldoende bewijs dat melanoompatiënten met TIL-therapie op termijn langer overleven dan met ipilimumab.’
Omdat de therapie geen marktvergunning heeft, is de toelating en daarmee de vergoeding uit de basisverzekering, geregeld via een sluipweggetje; de ‘ziekenhuisuitzondering’. Voorwaarde: het AVL of de Stichting Sanquin Bloedvoorziening moeten het middel produceren. Dat het AVL nu naar een officiële Europese markttoelating toewerkt, heeft alles te maken met de concurrentie vanuit de farmaceutische sector
Betaalbaarheid van de zorg
In mei leverde het Amerikaanse Iovance Biotherapeutics namelijk het toelatingsdossier bij de EMA aan voor een gelijksoortige behandeling. Als deze wordt goedgekeurd bedreigt dat in principe de Nederlandse variant. De regels schrijven namelijk voor dat een ziekenhuisuitzondering alleen tot de mogelijkheden behoort als er geen alternatief op de markt is.
Tegelijk vormt de Nederlandse non-profit TIL-therapie een bedreiging voor het winstmodel van de farmaceutische sector. De therapie van Iovance Biotherapeutics kost in de VS omgerekend namelijk 490.000 euro, dat van het AVL ‘slechts’ 70.000 euro, meldt Follow the Money. In beide gevallen komen daar nog de ziekenhuiskosten bovenop, circa 50.000 euro. Te verwachten valt dat de sector dit niet zonder slag of stoot zal laten passeren. Aangezien de voor de markttoelating benodigde fase 3-studie bekostigd is uit giften en overheidssubsidies, zouden klagers het bij de rechter op ‘oneerlijke concurrentie’ kunnen gooien.
John Haanen, onderzoeker bij AVL/NKI en mede-ontwikkelaar van de immuunbehandeling schets het belang van de kwestie: ‘Wij willen de zorg betaalbaar houden. Dat is ook deels onze taak, want de farma-industrie gaat het niet doen.’
Eerder berichtte MMV over onderzoek dat toonde hoe magnesium de effectiviteit van immuuncheckpointremmer en CAR T-celtherapie vergroot. In dat artikel ook een link naar een video van het UMC Groningen over CAR T-celtherapie.
Foto Wikimedia
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
