‘Alles smaakt naar karton’ – bijeenkomst over kanker en ondergewicht

Ondergewicht bij kanker is een probleem dat zich moeilijk laat oplossen. En tijdens een reguliere behandeling met bijvoorbeeld chemotherapie zijn alle goede adviezen praktisch nauwelijks haalbaar. Dat bleek tijdens de tweede MMV-bijeenkomst ‘Ondergewicht en kanker’ op 12 oktober. ‘Maak gebruik van je recht om een regulier diëtist te consulteren.’

‘Door kanker verandert er iets in je stofwisseling, waardoor je lichaam niet meer voldoende gevoed wordt. De tumor trekt voeding aan, die daardoor niet meer beschikbaar is voor je lichaam, en waardoor je af gaat vallen’, vertelde natuurvoedingskundige Marjan Smorenburg tijdens een tweede bijeenkomst over ondergewicht en kanker. Naast de reguliere aanpak is de Niet-Toxische Tumor Therapie een belangrijke aanvulling om de ziekte aan te pakken en de gezondheid zoveel mogelijk te behouden. 

‘Vooral tijdens chemotherapie kan je met voeding veel doen.’ Die kennis deelde Smorenburg vanuit haar professie, maar ook vanuit een persoonlijke ervaring. In 2016 kreeg zij de diagnose borstkanker. ‘Door de chemokuur wordt het lichaamseiwit versneld afgebroken. Met wat je eet, kan je dus continue nieuwe eiwitten aanvoeren.’ Hoewel ze normaalgesproken geen zuivel verdraagt, lukte dit tijdens de chemotherapie wel zonder klachten. ‘Na de chemo kwamen de klachten na zuivelconsumptie weer terug; dat was voor mij een opvallend iets. Misschien zijn daar meer mensen mee geholpen.’

Zoektocht

Ook vertelde Marjan over het ondergewicht van haar partner die in minder dan een jaar tien kilo afviel. Een diagnose ligt er niet aan ten grondslag. Nadat ze in de reguliere zorg alle mogelijkheden afvinkten, volgde een zoektocht. Waarbij het rijstproteïnepoeder als supplement en gerichte oefeningen voor meer spierkracht blijvende oplossingen zijn. Ook de therapie van de Oostenrijkse arts Frans Xavier Mayr hielp. ‘Mayr was een tijdgenoot van Cornelis Moerman. Bij deze therapie gaat het niet zozeer over wat je eet, maar veel meer over de manier waarop je eet. Met rust en aandacht. Dat heeft Albert goed gedaan.’ Ook het emotionele aspect is een punt van aandacht. Ze noemt daarbij het boek ‘Bestaansrecht’ van Maarten Oversier.

Of Marjan Smorenburg ook voedingsadvies had voor hormoontherapie?, vroeg een deelnemer. Die had ze. ‘Toen had ik echter eerder met het tegenovergestelde te maken: na afloop was ik ruim boven mijn normale gewicht.’ 

Daarna was de beurt aan Veronique van Zeeland, natuurvoedingskundige – en vraagbaak tijdens het telefonisch spreekuur – startte vanuit de vraag: hoe zorg ik dat ik op gewicht blijf? Van Zeeland loopt met mensen bondig het dagmenu na. ‘Vaak vind je gewoontes die je kunt veranderen, bijvoorbeeld: volle zuivel in plaats van magere en qua vetten: kies voor roomboter en olijfolie en wees niet te zuinig in het gebruik. Dat blijkt vaak nogal het geval te zijn. Mijn simpele advies is om in eerste instantie van alles vooral meer te eten.’ 

Een completer aminozuurprofiel

Vaak zeggen mensen: ‘Ik neem altijd drie scheppen.’ En dan zeg ik: ‘Neem er voortaan vier.’ De knop moet om. Het is een kwestie van een nieuwe gewoonte eigen maken. ‘Je moet écht meer eten, omdat het lichaam dat nodig heeft. Dat is vaak een aanzet van een verandering van het voedingspatroon waarin je kiest voor meer voedende producten.’  

Van Zeeland vraagt standaard naar het gebruik van peulvruchten. ‘De groene erwt staat in mijn voedingsadviezen bovenaan en vooral in combinatie met de zilvervliesrijst.’ De combinatie zorgt voor een completer aminozuurprofiel, legt ze uit. Rijst bevat lysine in een lage hoeveelheid, en rijst bevat methionine en cysteïne in een hoge hoeveelheid. Bij de erwten is dat precies andersom, en dat maakt een betere voedingswaarde.’

Ook Van Zeeland deelde een persoonlijke ervaring. Haar dochter kreeg drie maanden geleden helaas de diagnose borstkanker. Ze ondergaat chemotherapie en moeder ziet nu waarom de goede adviezen in de praktijk niet altijd werken. Geen eetlust, aangedane slijmvliezen en geen smaak. ‘Mam, alles smaakt naar karton’, zei te zegen haar moeder. Van Zeeland: ‘Je maakt ook minder speeksel aan tijdens het kauwen wat het verder bemoeilijkt.’ Boodschappen doen is lastig, want ze weet niet tevoren of ze zin heeft in eten. Veel voeding is te hard, zoals amandelen. Wat wel lukte: walnoten, amandelpasta, een zachtgekookt ei. ‘Hoe smeuïger de voeding is, hoe beter het te verdragen is.’ 

‘Het is vast voor velen herkenbaar, dat het ondanks goede adviezen een uitdaging is om voldoende te eten. Mijn dochter wil het liefst een lijstje van heel simpele gerechten met niet meer dan vier ingrediënten en twintig minuten bereidingstijd, omdat het denkvermogen en de energie dat niet toelaat, zelf koken is nu ook heel lastig,’

Meten is weten

Manon van Lit, opgeleid als diëtist, legde in de eerste bijeenkomst al uit waarom eiwitten zo belangrijk zijn. In het kort: ‘Eiwitten zijn bouwstoffen voor spieren. Spiermassa behoud je door gebruik van spieren. Spierkracht verkrijg je door gericht te trainen.’ Het juiste dieet – met voldoende hoogwaardige eiwitten – in combinatie met beweging is de sleutel naar behoud van gewicht en spiermassa. ‘Als je te weinig energie eet, om de spieren op te bouwen, neemt je lichaam de eiwitten als brandstof. En dat is niet de bedoeling.’

Net als Van Zeeland pleit Van Lit voor scheutigheid – vooral als het je gewoonte is om zuinig op te scheppen. ‘En neem extra vet. Roer bijvoorbeeld een lepel olijfolie extra door een groentesap.’ Gebruik je recht op drie uur vergoeding van een reguliere diëtist om te berekenen wat jouw energie- en eiwitbehoefte is. Zij kunnen ook meedenken met vegetarische producten. ‘Dan heb je een op maat geschreven advies. Ook kunnen zij je spierkracht meten. Met verschillende metingen weet je meteen of je spierkracht toeneemt.’

Onderzoeker Peter Voshol, opgeleid als fysioloog met twintig jaar onderzoekservaring met betrekking tot ons metabolisme, legde uit dat zelfonderzoek een waardevolle aanvulling kan zijn op laboratoriumonderzoek. Hoe meer mensen hun ervaringen delen, hoe beter. ‘Laat het ons dus weten: Wat vinden jullie belangrijk bij een behandeling? Welke voeding helpt jou?’

Het platform is gericht op interventies die de kwaliteit van leven kunnen verbeteren voor jezelf, en ook voor anderen door experts die meedenken over een vertaling naar de klinische praktijk. Onderzoekcoordinator Estelle Smits nodigde iedereen uit deel te nemen aan het (gratis) onderzoeksplatform van MMV. 

Vragen over het zelfonderzoek? Stel ze aan Estelle Smits, onderzoekcoordinator@mmv.nl Meedoen aan het onderzoek?

Rode linzen bevatten per 100 gram iets meer eiwitten dan een stuk gerookte zalm. Speciaal voor MMV maakte Manon van Lit dit handige overzicht waarin ze de hoeveelheid eiwitten per voedingsmiddel – noten, zaden, zuivel, vis, peulvruchten, granen – naast elkaar zette. Ter informatie en inspiratie; hang op aan de keukenkast!

Beeld: Screenshot