… het Moermandieet achterhaalt ze wel. Sinds enige tijd is ‘paleo’ als dieettrend afgelost door ‘keto’. Nieuw onderzoek voedt de twijfels over de gezondheidswaarde van deze eetpatronen. Gemeten naar de biologische leeftijd van hun microbioom zijn vegetariërs namelijk vier jaar jonger.
Een geruststelling dan wel een waarschuwing vooraf is op zijn plaats: het begrip ‘biologische leeftijd’ is geen bewezen voorspeller voor hoe oud iemand wordt. Het zegt vooral iets over de actuele stand van zaken. Aan de hand van een grote verzameling biologische kenmerken – biomarkers – wordt een algemeen beeld gecreëerd dat model staat voor een bepaalde leeftijd. Langs deze meetlat kunnen individuen vervolgens jonger of ouder uit de bus komen.
Twee alledaagse voorbeelden die de relativiteit van biologische leeftijden illustreren. Het sporthorloge van een fitte veteraan kan een dertig jaar jongere ‘fitnessleeftijd’ aangeven. Een andere vijftiger kan van de diëtist op basis van gewicht plus een paar bloedwaarden de ‘metabole leeftijd’ van een zeventiger opgeplakt krijgen. De fitte vijftiger kan stoppen met sporten en de vijftiger met overgewicht kan beter gaan eten. Binnen een jaar zitten ze op dezelfde biologische leeftijd.
Wetenschappers die zich specialiseren in veroudering, gebruiken meer geavanceerde biomarkers. Bijvoorbeeld laboratoriumdata uit routinetests. Zoals bepaalde metabolieten in het bloed of aantallen bloedcellen per eenheid afgenomen bloed. Ook ‘DNA-activiteit’ (DNA methylisering), genexpressie en de lengte van de ‘beschermkapjes’ (telomeren) op de chromosomen zijn maten om de biologische klok op af te stemmen.
Darmbacteriën
Aan de lange rij bruikbare biomarkers werd vorig jaar het microbioom toegevoegd. De miljarden bacteriën in het spijsverteringskanaal veranderen door de jaren heen in samenstelling. Moderne DNA-technologie maakt het mogelijk de volledige genetische bacteriële verscheidenheid van ontlastingsmonsters in kaart te brengen.
Onderzoekers van een Amerikaans biotechbedrijfje analyseerden het genoom van 3600 ontlastingsmonsters toebehorend aan een kleine twaalfhonderd gezonde personen. Ze verdeelden de monsters in drie leeftijdscategorieën. Vervolgens voerden ze de genetische data en de bijhorende leeftijden voor het grootste deel aan een zelflerend logoritme. Tien procent hielden ze achter. Het logoritme ging op zoek naar bruikbare overeenkomsten. Getest met de achtergehouden genetische informatie, bleek het logoritme de leeftijden binnen een marge van vier jaar correct te voorspellen.
Sommige bacteriën blijken bij het ouder worden in aantal toe te nemen – zoals Eubacterium hallii – andere nemen juist af – zoals Bacteroïdes vulgatus. Tal van leefstijlfactoren beïnvloeden de samenstelling van het microbioom. Deze ‘microbiologische klok’ beloofde effecten zichtbaar te maken van leefstijlfactoren als dieet, slaappatronen en alcoholconsumptie; maar ook van aandoeningen als darmontsteking en de ziekte van Alzheimer.
Vegetariërs en vleeseters
Het jongste onderzoek brengt de vervulling van die belofte dichterbij. Een ander biotechbedrijf publiceerde vorige maand de bevindingen van eigen analysemethode. Het bedrijf uit Californië gebruikte daarvoor de data van maar liefst negentigduizend ontlastingsmonsters. Het bleek dat het microbioom van zware drinkers ‘ouder’ was dan dat van niet-drinkers. En dat van mensen met darmontsteking (colitis ulcerosa) en diabetes was ouder dan het microbioom van gezonde mensen.
Een opmerkelijke uitkomst was dat het microbioom van vegetariërs op de biologische klok twee jaar jonger aanwees. Net iets jonger dan dat van veganisten. Omnivoren lieten een ouder microbioom zien ‘terwijl degenen die ketogene of paleodiëten volgen biologisch ouder zijn dan omnivoren’. De verschillen tussen deze uitersten liepen op tot bijna vier jaar. Dat is veel groter dan tussen zieke en gezonde mensen en tussen zware drinkers en niet-drinkers.
Toekomstig onderzoek zal uitwijzen of het model van de Californiërs stand houdt. Ook als het klopt is daarmee nog niet per se gezegd dat relatief vlees- en vetrijke voedingswijzen in deze mate ongezonder zijn. Omdat niet bekend is in hoeverre deze modediëten mensen aanspreken die in de eerste plaats van hun overgewicht of ziekte proberen af te komen. Vegetarisme bestaat al sinds de oudheid en kreeg bij ons in 1894 nieuwe schwung met de oprichting van De Nederlandse Vegetariërsbond.
Bron: New Scientist
Lees hier ‘Kijk uit met keto’ een populair-wetenschappelijk artikel over het ketogeen dieet uit Uitzicht nr. 6 van 2018.
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
