Nederland heeft de uitgaven aan zogeheten weesgeneesmiddelen in vier jaar tijd met bijna de helft zien stijgen. In 2019 ging het om een bedrag van 340 miljoen euro. Tendens stijgend. Het Zorginstituut Nederland spreekt van ‘ingewikkelde afwegingen’, want het ‘is vaak onduidelijk wat het effect van zo’n geneesmiddel is op het genezen of stoppen van de ziekte’. Ondertussen gaf België een inkijkje in de vaccinkosten: 300 miljoen euro voor 2020.
Weesgeneesmiddelen zijn medicijnen voor zeldzame, meestal ernstige, ziekten. Omdat ze in theorie slechts tegen één zeldzame ziekte werken, zou de ontwikkeling ervan economisch niet of nauwelijks rendabel zijn. Een monopolie door middel van patenten en een hoge prijs per patiënt, moet farmaceutische ondernemingen in staat stellen de ontwikkelingskosten terug te verdienen. Prijzen van 80.000 euro per patiënt zijn geen uitzondering.
Zorginstituut Nederland (ZN) bepaalt welke middelen vanuit het basispakket vergoed worden. Kankermedicatie uitgezonderd nam het instituut in de periode 2012 – 2017 tweederde van de middelen op in het basispakket. Vaak na langdurige onderhandelingen door de verantwoordelijke minister, noteert ZN bij de presentatie van de Monitor Weesgeneesmiddelen in de praktijk 2020 en de Horizonscan Geneesmiddelen 2020:
‘Onderhandelingen zijn noodzakelijk omdat de gevraagde prijzen vaak niet in verhouding staan tot de beperkte en vaak onduidelijke effecten van een middel.’ Weliswaar zijn de prijzen per patiënt over de gerapporteerde periode gemiddeld iets gezakt, daar staat tegenover dat het aantal patiënten stijgt dat deze middelen slikt. Om precies te zijn met 52 procent.
Verdringing van ‘goede zorg’
ZN rechtvaardigt de ‘ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes’, die leiden tot de afwijzing van een deel van de medicijnen, vanuit haar taak de zorg betaalbaar te houden. ‘Dit alles om ons geld voor de zorg alleen te besteden aan waardevolle behandelingen waarvan vaststaat dat die echt werken.’ De hoge medicijnprijzen kunnen ‘leiden tot verdringing van andere goede zorg.’
Alleen al in Nederland, berekende het Zorginstituut, kostten vier weesgeneesmiddelen in tien jaar de verzekerden een miljard euro. De helft daarvan komt voor rekening van Myozyme, voor de ziekte van Pompe. Een ‘blockbuster’ voor de producent ervan. ‘De productiekosten van weesgeneesmiddelen als deze, die langer dan tien jaar op de markt zijn, moeten inmiddels grotendeels zijn terugverdiend. Toch dalen de prijzen van deze middelen nauwelijks.’
Soliris staat ook in de top-vier van het Zorginstituut. Het middel wordt voorgeschreven bij zeldzame nierziektes. De producent ervan ontving eerder deze maand een overnamebod dat meer licht werpt op de geldmachine die weesgeneesmiddelen in toenemende mate zijn.
39 miljard dollar
De Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca maakte een bod van 39 miljard dollar bekend in aandelen en contanten op Alexion. Deze in Boston gevestigde firma is volgens de berichtgeving ‘gespecialiseerd in immuuntherapieën en (kandidaat)-geneesmiddelen voor weesziektes’. Opvallend is echter dat het middel Soliris goed is voor vier van de zes miljard dollar omzet die Alexion dit jaar naar verwachting boekt.
Vorig jaar bedroeg de omzet vijf miljard dollar, waarvan 2,4 als winst in de boeken verscheen, meld het ANP. Door kosten te schrappen, verwacht AstraZeneca deze winst nog eens met een jaarlijkse half miljard op te pompen.
De Vlaamse krant De Tijd herinnert aan een affaire die rond de marktintroductie van Soliris in België grote ophef veroorzaakte. Inzet was een zevenjarig jongetje met een zeldzame nierziekte. De Belgische tegenhanger van het ZN wilde de kosten van het middel niet vergoedden, maar kwam onder publieke druk op die beslissing terug. Later werd bekend dat Alexion het verhaal zelf naar buiten had gebracht, zonder medeweten van de ouders.
Soliris kost 20.000 euro per dosis. De kosten per jaar kunnen oplopen tot een half miljoen euro per patiënt.
Vaccinmiljarden
De ontwikkeling van coronavaccins garandeert de farmaceutische sector de komende jaren recordomzetten. Via Twitter maakte Eva de Bleeker, Belgisch staatssecretaris voor Begrotingszaken, de geheime prijsafspraken voor zes vaccins openbaar. De Tweet werd snel ingetrokken, maar was toen al door de media opgepikt.
Voor een bedrag van 279 miljoen euro krijgt België 33,5 miljoen vaccins. ‘Ook in de coronaprovisie 2021 is nog 500 miljoen beschikbaar voor o.a. vaccins.’ Per hoofd van de Belgische bevolking (11,5 inwoners) komt dat neer op 24 euro. Uitgaande van vergelijkbare deals voor de overige Europese landen (ruim 500 miljoen inwoners) komt dat neer op twaalf miljard euro om te beginnen.
“Arzneimittelausgaben” by TK_Presse is licensed under CC BY-NC-ND 2.0
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
