Hoe gaat het? O, goed hoor!

Een depressief persoon probeert uit alle macht het hulpeloze gevoel te onderdrukken en weg te duiken voor zichzelf en verkeerde reacties. Een eenzaam leven. Een strijd die je voorbaat denkt te zullen verliezen. Wanneer je dit leest en denkt: ‘Dat taboe moeten we dus snel doorbreken’, dan heb je de diepte en ellende van depressieve gevoelens niet écht begrepen. Het is lastig uit te leggen wat depressie met een mens doet. Allerlei pilletjes en therapieën brengen niet de gewenste uitkomst. Dat maakt het allemaal bijzonder frustrerend voor hen die er in eigen persoon of als omstander onder lijden.

In een put blijf je niet hangen!

Depressiviteit is een ziekte. Een pijnlijke ziekte. Het is in stilte lijden. Dat vraagt om openheid, begrip en meeleven. Het dilemma is echter: ‘Hoe vertel ik mijn partner of kinderen dat het leven voor mij heel zwaar is? Hoe maak ik mijn omgeving duidelijk dat het helemaal niet goed gaat?’ Zelfs aan een huisarts, psycholoog of ervaringsdeskundige is het lastig om het pijnlijke gevoel van depressiviteit duidelijk te maken. Snel gaat de medicijnkast open, het ‘kwaad’ wordt bestreden, de oorzaak of oorzaken worden vaak niet achterhaald en de depressieve persoon blijft hulpeloos en eenzaam.

‘Kop op, het leven is mooi, kijk eens naar alle waardevolle dingen en tel je zegeningen!’ Een depressief persoon ziet echter geen zegeningen alleen verdriet en angst. Omdat zij of hij hierin blijft hangen? Was het maar waar. In een put blijf je niet hangen!

Het is tijd dat we anders naar depressieve mensen gaan kijken. Het zijn geen zwartkijkers of somberaars, ze koesteren hun verdriet niet en het zijn geen aanstellers. We moeten depressieve mensen juist leren eerder aan de bel te trekken. Dat vraagt durf en openheid. Aandacht geven voordat het te laat is. Donkere wolken verduisteren de realiteit. Angst verlamd. Op zo’n moment is er hulp nodig. Hulp van omstanders, geliefden of familie. Net zoals in andere specialismen zijn er echter wachttijden. Tijd om te wachten is er echter niet meer.

In een crisissituatie is kalmte belangrijk. Het kan het verschil maken tussen leven en dood. Ja, zo erg is het. Waarom deze column? Ik ben geraakt door weer een geval van zelfdoding in mijn naaste omgeving. Iemand die ogenschijnlijk helemaal in orde was. ‘Hoe gaat het? O, goed hoor!’. Op het moment dat je beseft dat het allemaal niet zo goed ging, ga je jezelf afvragen: ‘Wat, wanneer en op welke wijze heb ik iets gemist?’. Wel, daar gaat deze column over. Wat heb ik gemist? Heb ik niet als hulpeloze de hulpbehoevende over het hoofd gezien? Ondanks medicijnen, onderzoeken, hulpverlening, allerlei andere goede bedoelingen en pastorale gesprekken blijven depressieve mensen vaak eenzaam. Wees waakzaam en neem geen genoegen met: ‘O, goed hoor!’

Beeld: Alexander Grey