Vis beschermt tegen hartvaatziektes, neuro-psychiatrische ziektes en veel meer (1).
Waarom is de aanbeveling in Spanje 482 gram vis per week (2-4) maar in Nederland slechts 100 gram vis per week (5,6)? Deze extreme verschillen zijn verwarrend en niet uit te leggen.
Met 100 gram vis per week (2), ofwel 200 mg EPA+DHA/dag (5,6), zijn Nederland en Bosnië-Herzegovina de zuinigste stumpers van de Europese klas. Dat blijkt uit een vergelijkend onderzoek naar de aanbevelingen van 31 Europese landen. Spanje heeft met 482 gram vis (1 gram EPA+DHA/dag) de hoogste Europese aanbeveling (2,3,4). Deze is zelfs tweemaal hoger dan het advies van twee gezaghebbende organisaties van visolie-experts: ISSFAL (International Society for the Study of Fatty Acids and Lipids) en GOED (Global Organisation for EPA & DHA omega-3s). Die houden het op 500 mg EPA+DHA/dag (7,8), net als Frankrijk en Noorwegen (450 mg/dag). Israël pleit voor 500-1.000 mg/dag, Japan houdt het op meer dan 1.000 mg/dag en Rusland noemt zelfs 1.300 mg/dag (3,4).
Hoe is het mogelijk dat wetenschappers op basis van dezelfde literatuur concluderen dat je meer vis moet eten zodra je de grens overgaat?
In Nederland werd de aanbeveling van 200 mg EPA+DHA per dag in 2006 verhoogd naar tweemaal vis per week, waarvan éénmaal vette vis. Dit komt overeen met 450 mg EPA+DHA/dag (9). In 2015 werd dit advies teruggedraaid (5). ‘Meer dan 1 keer per week vette vis eten is niet nodig en in 100 gram vette vis zit meer EPA dan DHA dan zeven keer de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid (6). Aldus het Voedingscentrum dat de aanbevelingen van de Nederlandse Gezondheidsraad naar het publiek vertaalt. Kunt u het nog volgen?
Zodra je de grens overgaat, is het advies om meer vis te eten
De Gezondheidsraad commissie van 2015 bestond uit veertien hoogleraren, onder wie acht adviseurs, één niet-hoogleraar voedingsdeskundige, één waarnemer van het ministerie van VWS en drie secretarissen van de Gezondheidsraad (10). Ze baseerden hun overwegingen bij voorkeur op placebo-gecontroleerde en gerandomiseerde onderzoeken (10-12). Hoe visolie werkt en andere moeilijke dingen kwamen niet aan de orde. Twee bevindingen vormen de kern van hun advies, namelijk dat ‘visconsumptie van minimaal één keer per week ten opzichte van minder dan eens per maand samenhangt met een ongeveer 15 procent lager risico op overlijden aan hartziekten (11).’ En dat ‘het gebruik van 1 gram per dag EPA+DHA het risico op fatale hartziekten met 10 procent verlaagt bij personen met een hoog risico hierop (12)’.
De richtlijn die hier uiteindelijk uit voortkwam (5) adviseert 100 gram vis/week, bij voorkeur vette vis, ofwel 200 mg EPA+DHA/dag. Die is daarmee dus vijf keer lager dan de genoemde 1 gram EPA+DHA/dag bij personen met een hoog risico. Waarom die 1 gram (12) van tafel is geveegd? Joost weet het waarschijnlijk ook niet. Persoonlijk ga ik liever mee in het advies van de echte visexperts, de International Society for the Study of Fatty Lipids: 500 mg EPA+DHA/dag voor de algemene gezonde volwassen populatie en 700 mg/dag voor zwangere en lacterende vrouwen, waarvan tenminste 300 mg DHA. En 1.000 mg EPA+DHA/dag (7,8), of hoger, voor mensen die reeds een vorm van hart en vaatziekte of een verhoogd metabool risico hebben (8,13). Laatstgenoemde uiteraard in overleg met de behandelend arts.
Ondertussen halen de meeste Nederlanders zelfs de huidige schamele aanbeveling niet. 58,6 procent van de Nederlanders (19-79 jaar) eet eens per week vis, waarvan 42 procent ‘vette vis’. Een inname van gemiddeld 177 EPA+DHA mg/dag (14-16). Wat te doen? Volg uw eigen verstand of verhuis naar een land met betere richtlijnen en een heleboel vis, zoals Noorwegen.
1. Shahidi F, Ambigaipalan P. Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids and Their Health Benefits. Annu Rev Food Sci Technol. 2018 Mar 25;9:345-381. doi: 10.1146/annurev-food-111317-095850. PMID: 29350557.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29350557/
2. Lofstedt A, de Roos B, Fernandes PG. Less than half of the European dietary recommendations for fish consumption are satisfied by national seafood supplies. Eur J Nutr. 2021 Dec;60(8):4219-4228. doi: 10.1007/s00394-021-02580-6. Epub 2021 May 17. PMID: 33999272; PMCID: PMC8572203.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33999272/
3. The Global Organization for EPA and DHA Omega-3 (GOED). Global Recommendations for EPA and DHA Intake (Rev 16 April 2014) accessed 13 May 2022
https://blogit.ts.fi/wp-content/uploads/2018/04/Global-Omega-3-Intake-Recommendations.pdf
4. The Global Organization for EPA and DHA Omega-3 (GOED). Global Recommendations for EPA and DHA Intake (Rev 17 December 2019)
5. Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad, 2015; publicatienr. 2015/24.
https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2015/11/04/richtlijnen-goede-voeding-2015
6. Voedingscentrum. De goede stoffen in vis. Accessed 23 May 2022
7. International Society for the Study of Fatty Acids and Lipids’ (ISSFAL). Intake of PUFA in Healthy Adults. Accessed 23 May 2022
https://www.issfal.org/statement-3
8. The Global Organization for EPA and DHA Omega-3 (GOED). EPA+DHA Daily Intake Recommendations. Accessed 23 May 2022
https://goedomega3.com/storage/app/media/pdf/GOED%20Intake%20Recommendations.pdf
9. Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2006. Den Haag: Gezondheidsraad, 2006; publicatie nr 2006/21. Accessed 23 May 2022
https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2006/12/18/richtlijnen-goede-voeding-2006
10. Gezondheidsraad. Werkwijze van de Commissie Richtlijnen goede voeding 2015 – Achtergronddocument bij Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad, 2015; publicatienr. A15/03.
11. Gezondheidsraad. Vis – Achtergronddocument bij Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad, 2015; publicatienr. A15/25.
12. Gezondheidsraad. Eicosapentaeenzuur en docosahexaeenzuur – Achtergronddocument bij Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad, 2015; publicatienr. A15/17.
13. Skulas-Ray AC, Wilson PWF, Harris WS, Brinton EA, Kris-Etherton PM, Richter CK, Jacobson TA, Engler MB, Miller M, Robinson JG, Blum CB, Rodriguez-Leyva D, de Ferranti SD, Welty FK; American Heart Association Council on Arteriosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology; Council on Lifestyle and Cardiometabolic Health; Council on Cardiovascular Disease in the Young; Council on Cardiovascular and Stroke Nursing; and Council on Clinical Cardiology. Omega-3 Fatty Acids for the Management of Hypertriglyceridemia: A Science Advisory From the American Heart Association. Circulation. 2019 Sep 17;140(12):e673-e691. doi: 10.1161/CIR.0000000000000709. Epub 2019 Aug 19. PMID: 31422671.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31422671/
14. C.T.M. van Rossum et al. The diet of the Dutch. Results of the Dutch National Food Consumption Survey 2012-2016. National Institute for Public Health and the Environment, RIVM. RIVM report 2020-0083
https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2020-0083.pdf
15. RIVM. Inname onverzadigde vetzuren. Accessed 23 May 2022
https://www.wateetnederland.nl/resultaten/energie-en-macronutrienten/inname/onverzadigde%20vetzuren
16. RIVM. Vis en visvetzuren
https://www.wateetnederland.nl/resultaten/voedingsmiddelen/richtlijnen/vis-en-visvetzuren
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
