Een nieuwe observationele studie in een Brits bevolkingscohort toont een verband tussen de consumptie van ultra-bewerkte voeding en kanker. Zowel het aantal gevallen van kanker als het risico er aan te overlijden nam met de consumptie toe. De eerste auteur van de studie pleit voor waarschuwingen op de verpakkingen.
Elke tien procent verhoging in de consumptie van koekjes, poedersoepen, sauzen, zoutjes, toetjes, frisdranken, vleesproducten, fabrieksbrood, ontbijtproducten, kant-en-klaar maaltijden en waar nog meer de supermarkt voor tachtig procent mee gevuld is, ging samen met een twee procent hoger risico kanker te ontwikkelen. Van de verschillende typen viel vooral de associatie met eierstokkanker op. Daar ging elke tien procent verhoging in de consumptie gepaard met een negentien procent hogere incidentie.
De link was nog sterker als gekeken werd naar de overlijdens door kanker. In dat geval gaf elke tien procent verhoging in de consumptie een zes procent groter risico. Waarbij borstkanker er met een zestien procent en eierstokkanker met een dertig procent groter overlijdensrisico het meest uitsprongen.
Deze uitkomsten zijn gebaseerd op de lotgevallen van bijna 200duizend deelnemers aan de UK Biobank, die tussen 2009 en 2011 instroomden en gevolgd werden tot en met januari 2021. De resultaten zijn statistisch gecorrigeerd voor een reeks andere factoren die risico op kanker beïnvloeden. Dat zijn sociaal-economische factoren (onder meer opleiding en inkomen), gedrag (roken, drinken, beweging) en dieet (BMI, zout, vet, rood vlees, bewerkt vlees, vezels, calcium en totale energieconsumptie), ziekte en medicijngebruik.
Dit de derde cohortstudies naar de link tussen ultra-bewerkte voeding en kanker in korte tijd. Volgens de auteurs van de Britse studie is hun werk omvattender dan een Franse studie – waarover MMV hier bericht – die vorige lente een 22 procent hogere kans op borstkanker vond en een Amerikaanse studie waarvan een 29 procent hoger risico op darmkanker de meest opvallende uitkomst was. Daarover berichtte deze site afgelopen herfst.
Nieuw gevormde gifstoffen
De jongste studie is uitgevoerd door wetenschappers van Imperial College London, in samenwerking met het aan de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gelieerde International Agency for the Research of Cancer (IARC). De auteurs wijzen er op dat de associaties in hun studie sterker zijn dan in sommige andere studies. Als verklaring noemen onder andere het grote aantal deelnemers en het feit dat de consumptie van ultra-bewerkte voeding in het Verenigd Koninkrijk tot de hoogste ter wereld behoort.
Na de gebruikelijk disclaimer dat observationeel studies als deze niet als doorslaggevend bewijs voor de oorzakelijkheid van de associaties mogen gelden, noemen de auteurs een lange rij redenen waarom dit soort eten zou kunnen bijdragen aan het ontstaan van kanker. Daarbij gaan ze verder dan de gebruikelijke boosdoeners zoals de hoge gehalten aan suiker, zout en fout vet in combinatie met de omgekeerd evenredig lage aanwezigheid van micronutriënten.
Steeds meer onderzoek, schrijven ze, wijst op de bijdrage van andere algemene kenmerken van ultra-bewerkte voeding: ‘waaronder het gebruik van controversiële voedingsadditieven, nieuwgevormde vervuilingen die tijdens de bewerkingsprocessen ontstaan en giftige vervuiling die vanuit de verpakkingsmaterialen in het eten terecht komt.‘ Daarbij verwijzen ze naar de kunstmatige zoetstoffen, nitraat en nitriet, acrylamide dat tijdens industriële productieprocessen op hoge temperatuur ontstaat. Bij de verpakkingsmaterialen gaat het om ftalaten en bisfenolen.
Waarschuwingen gewenst
‘Onze lijven zouden niet hetzelfde kunnen reageren op deze sterk bewerkte ingrediënten en additieven, als ze zouden doen op verse, minimaal bewerkte voeding’, zegt eerste auteur van de studie Kiara Chang op de website van Imperial College London. De massale aanwezigheid ervan en marketing er voor, toont volgens haar dat de voedselomgeving ‘urgent hervorming behoeft om de bevolking te beschermen’.
Chang adviseert de in de UK reeds bestaande suikertaks uit te breiden tot meer productgroepen, waaronder fruit- en zuiveldranken. Minimaal bewerkt voedsel en verse bereide maaltijden zouden gesubsidieerd moeten worden ‘om zeker te stellen dat iedereen toegang heeft tot gezonde, voedzame en betaalbare alternatieven’. En voor alle duidelijkheid: ‘We hebben heldere waarschuwingen nodig op voorkant van verpakkingen van ultra-bewerkte producten, die de consument bij hun keuze helpen.’
Foto door Matheus Bertelli
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
