Wereldwijd is 44 procent van de kankersterfte tussen 2010 tot 2020 toe te schrijven aan gedrag, milieu, werk en metabole risicofactoren. Vergeleken met de tien jaar daarvoor betekent dat een stijging van twintig procent. Dat concludeert een door de Bill en Melinda Gates-stichting gesponsorde studie in de Lancet. ‘Deze bevindingen belichten het potentieel van preventie voor een substantieel deel van de lasten door kanker.’
Tegelijk benadrukken de auteurs dat een groot deel van de gevolgen van kanker ‘wellicht niet te voorkomen is door het controleren van deze risicofactoren’ en dat preventie ‘gekoppeld moet zijn aan omvattende strategieën om kanker te controleren, inclusief inspanningen die vroege diagnose en effectieve behandelingen ondersteunen’.
Naast overlijden door kanker hanteert de studie het begrip DALY’s: disability-adjusted life-years, ofwel het totale aantal levensjaren dat mensen met een beperking leven die het gevolg is van kanker. Zowel voor wat betreft kankersterfte en DALY’s maken roken, alcoholgebruik en overgewicht globaal de top-3 uit van risicofactoren. In de arme(re) landen neemt onveilige seks de plaats in van overgewicht.
De grootste risicofactoren
Ten opzichte van de voorgaande 10-jaarsperiode steeg het aantal risico-gerelateerde doden met ruim twintig procent en het aantal DALY’s met bijna zeventien procent. Daarbinnen steeg het aandeel van ‘metabole risico’s’ het hardst: bijna 35 procent stijging in de overlijdens en ruim 33 procent van de DALY’s die daarvan het gevolg waren.
In de top-10 van risicofactoren voor het aantal verloren gezonde levensjaren als gevolg van kanker nemen roken en drinken in gewicht af, terwijl overgewicht – uitgedrukt in bmi – als oorzaak toeneemt. Zet deze trend door dan kan overgewicht in de volgende verslagperiode de tweede plaats overnemen van alcohol. De bijdrage van onveilige seks (vierde plek) daalde en die van te hoge bloeksuikerwaarden steegs.
Luchtvervuiling ( min 2 procent), blootstelling aan asbest (min 17 procent), een dieet laag in hele granen (min 4 procent) en een dieet met te weinig melk (plus 2 procent) bezetten net als in 2010 de plaatsen zes tot en met negen. Meeroken (min 5 procent) drukte een dieet met te weinig fruit uit de top-10. Kennelijk is fruitconsumptie wereldwijd flink gestegen. Het gewicht van te weinig fruit daalde als risicofactor met achttien procent.
Beeld boven: Verdeling metabole risico’s. Global map of age-standardised DALY rate quintiles for risk-attributable cancer burden, both sexes combined, 2019. GBD 2019 Cancer Risk Factors Collaborators
Verdeling milieu- en bedrijfsrisico’s (A) en gedragsrisico’s (B). Global map of age-standardised DALY rate quintiles for risk-attributable cancer burden, both sexes combined, 2019. GBD 2019 Cancer Risk Factors Collaborators
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
