Aanwezigheid van als gunstig voor de gezondheid bekend staande darmmicroben gaat samen met de effectiviteit van immuuntherapie. Dat toont Europees klinisch onderzoek waar ook Nederlandse patiënten aan meededen. ‘Deze studie toont dat de overlevingskansen gebaseerd op gezonde microben tussen de subgroepen bijna verdubbelde.’
De studies over de rol van darmbacteriën bij de effectiviteit van immuun checkpointremmers volgen elkaar in snel tempo op. Wetenschappers uit Groot Brittannië, Spanje en Nederland publiceerden deze week in Nature Medicine ‘het meest uitgebreide onderzoek dat tot nu toe is uitgevoerd naar het verband tussen de darmflora en immunotherapie’, zoals het op de website van Universitair Medisch Centrum Groningen heet. De studie combineert de data van 165 patiënten met huidmelanoom met die van 147 patiënten uit eerder gepubliceerde onderzoeken.
Hoewel de resultaten in de verschillende patiëntgroepen geen al te grove generaliseringen toelaten, sprongen er drie soorten bacteriën uit: Bifidobacterium pseudocatenulatum, Roseburia spp. en Akkermansia muciniphila. De aanwezigheid van deze soorten in de ontlasting ging samen met een tot betere effectiviteit van checkpointremmers. ‘Het fascinerende van onze resultaten is dat het impliceert dat als je de darmflora aan zou passen, de effectiviteit van een kankerbehandeling beter zou kunnen worden’, zegt Rinse Weersema, van de afdeling Gastro-enterologie en hepatologie van het UMCG.
Een hoopvol vooruitzicht voor patiënten die met eigen inbreng hun kansen op genezing willen verbeteren. Want de samenstelling van de darmflora is aan te passen, meldt het nieuwsbericht. ‘Dit kan bijvoorbeeld door voeding of door poeptransplantaties.’
‘De impact van een goed dieet’
Ook de wetenschappers die verantwoordelijk waren voor de Britse deelnemersgroep, zien in de resultaten van het onderzoek aanleiding gezonde voeding te propageren. ‘Deze studie toont dat de overlevingskansen gebaseerd op gezonde microben tussen de subgroepen bijna verdubbelde’, zegt genetisch epidemioloog Tim Spector op de website vak King’s College London.
Het ultieme doel is er achter te komen welke kenmerken van het darmmicrobioom daar in meespelen en die zo te manipuleren dat gepersonaliseerde behandelingen mogelijk worden, zegt Spector. Dat doel is ook met deze studie nog heel ver weg. ‘Maar ondertussen belicht deze studie de potentiële impact van een goed dieet en darmgezondheid op de overlevingskansen van patiënten die immuuntherapie ondergaan.’
Onderbouwing van deze claim is overigens niet eenvoudig terug te vinden in het artikel van Spector en zijn collega’s in Nature Medicine. Daar beperken de auteurs zich tot de onderzoekstechnische details, tegenstellingen en de uitdagingen waar de enorme bacteriële en menselijke verscheidenheid het huidig en toekomstige onderzoek voor stelt. Noch samenvatting, introductie of het discussiedeel van het artikel verwijst naar relaties tussen het voedingspatroon, darmmicrobioom en de effectiviteit van checkpointremmers. Daarvoor is lezers aangewezen op deze tabellen.
Jacht op biomarkers voor succes
In een inmiddels alweer gedateerde internetpagina somt Johns Hopkins Hospitals een aantal cijfers op die een indruk geven van de opkomst die immuun checkpointremmers doormaken. De eerste werd in 2011 op de Amerikaanse markt toegelaten, in 2017 waren dat er vier en momenteel zitter er zeventig medicijnen van die categorie in de pijplijn. Wereldwijd bedroeg de omzet met checkpointremmers in 2020 bijna zeventien miljard dollar. Het onderzoek ernaar is zo hot dat er een beursindex is samengesteld met 25 erin gespecialiseerde farmaceutische bedrijven met een beurswaarde van honderd miljoen dollar of meer.
Gemiddeld bereikt vijftien tot twintig procent van de patiënten een ‘duurzaam resultaat’ en het zoeken is naar biomarkers die het mogelijke succes van behandelingen kunnen voorspellen. Alleen al in de Amerika lopen op er meer dan duizend klinische onderzoeken. Vandaar dat er veel over te melden valt. Recentelijk berichtte MMV over een plantstof uit tropische bessen die binnenkort op patiënten wordt getest. En over observationeel onderzoek dat een positief verband toonde tussen vezelinname en de effectiviteit van checkpointremmers. En over een studie die experimenteel aantoonde hoe de aanwezigheid van magnesium in het micro-milieu van tumoren, CAR T-cellen activeert.
Foto door Christopher Pooley, both of USDA, ARS, EMU. – This image was released by the Agricultural Research Service, the research agency of the United States Department of Agriculture
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
