Aanpassing van etenstijden kan het lichaam in een toestand brengen die vergelijkbaar is met vasten, inclusief de gezondheidsvoordelen ervan. Onderzoek met proefdieren geeft echter aanwijzingen dat de effecten tussen vrouwen en mannen flink kunnen verschillen. Juist op het punt waar het velen om te doen is: afvallen.
Time-restricted feeding – tijd-beperkt voeden – is de minst ingrijpende manier om vasten na te bootsen. Het concept is simpel en gebruikersvriendelijk: alle eetmomenten van de dag vallen binnen een beperkt tijdvenster. Wanneer het lichaam twaalf uur of langer geen voedsel te verwerken krijgt, grijpt het terug op mechanismen waarmee het ook langere perioden van voedselgebrek weet te overleven. Het glucosemetabolisme neemt af en het vetmetabolisme krijgt een grotere rol in de energiehuishouding.
Deze impuls voor de vetverbranding voedt de hoop op gewichtsafname. Verschillende studies, veelal met proefdieren, ondersteunen de hypothese dat het mogelijk is op deze manier bij gelijk voedselaanbod toch gewicht te verliezen. Onderzoekers van het Salk Institute for Biological Studies in Californië viel het op dat de proefdieren die in deze studies gebruikt werden, meestal jonge mannetjesmuizen betrof.
Daarom zetten ze een studie op om na te gaan wat er onder gelijke omstandigheden met vrouwtjesmuizen gebeurt. In vakblad Cell Reports deden zij vorig week verslag over de sekseverschillen en -overeenkomsten van tijd-beperkt voeden bij muizen. Ze voerden jonge en oude muizen van beide geslachten een dik makend dieet met veel suiker en vet. De onderzoeksgroepen mochten dat eten zo veel ze wilden, maar alleen binnen een tijdvenster van negen uur. De overige vijftien uur hadden ze alleen de beschikking over water. Dit regime bleek jonge en oude mannetjes te beschermen tegen het ontstaan van obesitas, maar de vrouwtjes niet.
Leverkanker voorkomen
Een teleurstellend resultaat voor degenen die in de eerste plaats gewicht hopen te verliezen. Ook de meeste klinische onderzoeken richten zich op afvallen, zegt Satchidananda Panda, professor aan het Salk Institute. ‘Wij hebben echter gevonden dat tijd-beperkt eten niet alleen goed is in het voorkomen van metabole ziekte, maar ook de weerstand tegen infectieziekten verhoogt en tegen insulineresistentie werkt.’
Alle proefdieren van Panda en zijn team waren als gevolg van de beperkte voedertijden beschermd tegen leververvetting en insulineresistentie – wat betekent dat de bloedglucose binnen de perken bleef. Insulineresistentie is de eerste stap in de richting van non-alcoholische leververvetting en leverkanker, stelt het persbericht. Een van de kankersoorten die de laatste decennia sterk is toegenomen.
In Nederland steeg het aantal nieuwe gevallen van leverkanker van 208 diagnoses in 1989 naar 898 in 2019. Het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) spreekt van HPB-tumoren (lever, alvleesklier en galwegen) en toont deze samen in een grafiek. Bij elkaar opgeteld steeg in een tijdsbestek van dertig jaar het aantal nieuwe HPB-gevallen van 2147 naar 4614 per jaar.
Biologische klok
De experimenten van Panda en haar collaga’s toonden nog meer positieve gezondheidseffecten van tijd-beperkt eten. Blootgesteld aan sepsis (bloedvergiftiging) telde de groep die vijftien uur per dag niet kon eten duidelijk minder sterfgevallen dan de groep die op elk moment van de dag kon eten. Oudere mannelijke proefdieren behielden daarnaast langer hun spierkracht en uithoudingsvermogen.
Behalve dat het onderzoeksprotocol onderscheid maakte naar leeftijd en geslacht van de proefdieren, hield het ook rekening met de biologische klok van de knaagdiertjes. Muizen zijn nachtdieren. Eten en bewegen doen ze in principe in het donker. Wat betekende dat de wetenschappers hun onderzoek deels in het donker deden, voorzien van nachtzichtapparatuur. Overgedragen op de mensen suggereren de bevinding dat tijd-beperkt eten overdag gebeurt. Bijvoorbeeld tussen negen uur ’s morgens en zes uur ’s avonds.
“Alarm Clock 3” by Alan Cleaver is licensed under CC BY 2.0
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
