Een leefstijlprogramma van acht weken kan de epigenetische leeftijd met twee jaar verlagen. Dat toonde een internationale groep onderzoekers in een kleine klinische studie. Het protocol voorzag in gezonde voeding, voldoende slaap, beweging, ontspanning en suppletie met probiotica en micronutriënten.
‘Gezien de economische en maatschappelijke kosten van onze vergrijzende bevolking, zijn manipulaties die biologische veroudering vertragen en het aantal gezonde jaren doen toenemen van belang.’ Zo beginnen de auteurs, afkomstig van zes verschillende reguliere universiteiten en alternatieve instituten, hun artikel in vakblad Aging. Gevorderde leeftijd is de grootste risicofactor voor tal van beperkingen en ziekten.
Mocht het lukken de klok voor de hele bevolking een paar jaar terug te draaien dan scheelt dat alleen al de VS de komende decennia duizenden miljarden dollars. En dat is nog maar het economische rendement, stellen de onderzoekers. In hun pilotstudie met 43 gezonde mannen van vijftig tot 72 jaar, tonen ze aan dat het inderdaad mogelijk is de klok terug te zetten.
DNA-klok
De klok in kwestie heet de Horvath DNAmAge Clock. Waarbij de ‘m’ staat voor methylering, een epigenetisch proces dat van invloed is op hoe de genen in het DNA tot uitdrukking komen. Met enige fantasie laat het woord zich ook lezen als ‘damage’, Engels voor ‘schade’. Methylering speelt onder meer een rol bij kanker. Het kan een voorspellende waarde hebben. Deze studie uit 2019 bijvoorbeeld toonde in bloedmonsters van gezonde vrouwen een verhoogde DNAm-leeftijd, jaren voor bij hen borstkanker werd vastgesteld.
Methylering gebeurt op meer dan twintigmiljoen plekken op het menselijke genoom en een paar duizend daarvan hangen nauw samen met leeftijd. In 2013 publiceerde de geneticus en statisticus Steven Horvath zijn DNAmAge Clock. Een breed toepasbaar algoritme dat volgens de auteurs nog altijd de beste is zijn soort is. Deze ‘voorspelt mortaliteit en talrijke ziekten beter dan de chronologische leeftijd’.
Voeding en supplementen
Over de relaties tussen voeding en DNAm-leeftijd, kozen de onderzoekers voor een dieetadvies waarvan algemeen wordt aangenomen dat het de gezondheid bevordert: een hoofdzakelijk plantaardig dieet, met een rol voor ei en lever. Koolhydraten werden beperkt. Daarbij kwam gedroogde groenten en fruit in poedervorm en probiotica – Lactobacillus plantarum.
Daarbij slikten de proefpersonen voedingssupplementen met micronutriënten die noodzakelijk zijn voor het goed verlopen van methyleringsprocessen: folaat, vitamine B12, choline en betaïne. Nutriënten die van belang zijn voor de vorming van zogeheten TET-enzymen: alpha-ketoglutaraat, vitamine C en A. En ‘polyfenole modulatoren van DNA methyltransferases’: curcumine, EGCG (uit groene thee) rozemarijnzuur, quercetine en luteoline (dat veel in peterselie voorkomt).
Inspanning en ontspanning
Wat betreft beweging was het protocol nog iets minder ambitieus dan officiële richtlijnen: minimaal vijf dagen per week een half uur inspannen op een intensiteit rond 70 procent van het maximale vermogen. (Nederland adviseert daarnaast twee dagen per week krachtoefeningen en voor ouderen balansoefeningen.)
Meer tijd ging zitten in actief ontspannen: twee maal daags twintig minuten ademhalingsoefeningen met als doel het reduceren van stress. Voor de minimaal hoeveelheid noodzakelijk slaap hanteerden de onderzoekers zeven uur.
Totaalpakket
De auteurs noemen drie andere studies waarin een mediterraan dieet, medicijnen en/of supplementen tot een jongere epigenetische leeftijd leidden. De huidige studie valt echter op vanwege het totaalpakket aan maatregelen en de korte periode waarin het resultaat bereikt werd. In de onderzoeksgroep was het verschil na acht weken 1,98 jaar. ‘Met een sterke trend naar significantie.’ (p=0,018)
Dat was in vergelijking tot beginwaarden van de onderzoeksgroep. Vergeleken met de eindwaarden Van de controlegroep lag de DNAm-leeftijd na acht weken 1,27 jaar hoger. Hoewel dat resultaat niet significant was, telt het begeleidende persbericht de twee getallen toch bij elkaar op: ‘Drie jaar jonger in slechts acht weken? Een nieuwe studie suggereert ja!’
De studie is gefinancierd door het bedrijf Metagenics Inc. en bij de conflicterende belangen staat vermeld dat de hoofdauteur en een mede-auteurs de beschreven interventie in hun eigen praktijk gebruiken. Ook zijn ze ‘genoemd zijn in een gerelateerde gepatenteerde applicatie en ontvangen verdiensten van educatieve producten’ die bij het gebruik van die applicatie horen. Daar staat tegenover dat zij niet van dag tot dag bij de uitvoering betrokken waren, noch bij het verzamelen van monsters en de analyse daarvan.
Mede-auteur Moshe Szyf, epigeneticus aan de McGill Universiteit: ‘Deze studie geeft het eerste inzicht in de mogelijkheid met natuurlijke middelen de epigenetische processen aan te pakken en zo ons welzijn te verbeteren en misschien zelfs onze levensduur.’
“Anti Aging” by PracticalCures is licensed under CC BY 2.0
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
