Geluk en gezondheid hangen sterk samen. Een slechte gezondheid maakt ongelukkiger, maar gevoelens van geluk en tevredenheid sterken het zelfhelend vermogen. Langjarig onderzoek geeft inzicht in welk soort goede voornemens het meest gelukkig maken.
Net als uithoudingsvermogen en kracht, laten tevredenheid en geluk zich trainen. Ook wie niet voor het geluk geboren is, kan er steeds beter in worden. Een blijde boodschap want geluk ervaren is een weldaad voor het immuunsysteem. ‘Wij zien dat het immuunsysteem dan duidelijk beter functioneert’, zegt Tobias Esch op de Duitse radio.
Esch is professor aan het Instituut voor Integratieve Gezondheidszorg en Gezondheidsbevordering van de universiteit Witten/Herdecke. Hij stelt dat geluk het aantal hartinfarcten meetbaar doet afnemen en de bloeddruk doet dalen. Verklaarbaar want: ‘Gelukkige gevoelens die via het beloningssysteem in de hersenen ontstaan, verminderen stress en de effecten van stress.’
Mensen die met zichzelf en hun bestaan in het reine zijn, blijken zich ook gezonder te gedragen. Ze eten gezonder, bewegen meer, roken minder, hebben minder overgewicht en meer sociale contacten. ‘Alles bij elkaar’, zegt Esch, ‘volgt daaruit dat geluk een substantieel effect heeft op de levensverwachting en het risico op ziekte.’
Van bidden tot bosbaden
Arts, auteur en ‘gezondheidscabaretier’ Eckart von Hirschhausen adviseert daarom werk te maken van een gelukkiger bestaan. ‘In Japan schrijven artsen recepten uit voor ‘bosbaden’. Twee vliegen in één klap. Zowel de natuurbeleving als het bewegen doet je goed.’
Volgens Tobias Esch ontwikkelen mensen die ten tijde van stress en crisis hun geest bewust proberen te ontspannen, diepere gevoelens van vertrouwen en geluk. Het gaat daarbij om ‘rituelen van innerlijke inkeer’. Dat kan over verschillende wegen: autogene training, progressieve spierontspanning, yoga, meditatie of bidden.
Belangrijk daarbij is iets te vinden dat bij je past. Voor wie zittend werk doet, is meditatie wellicht minder ontspannend dan beweging in de frisse lucht. Mensen die met regelmaat in de tuin werken, blijken dat jarenlang vol te houden en er veel vreugde aan te ontlenen.
Alles wat je aandacht geeft groeit. Bewust acht slaan op de dagelijkse huis-tuin-en-keukengelukjes, hoe vluchtig deze ook mogen zijn, helpt meer dan het grote geluk achterna jagen. Wie dankbaarheid kan voelen voor dat kleine geluk is een gezegend mens. Want dankbaarheid bevordert op zichzelf weer de gezondheid, maakt gelukkiger én is volgens psycholoog Ernst Bolmeijer te trainen.
Geluk met goede voornemens
Geluk kun je niet afdwingen, maar je kunt er weldegelijk naar toe werken. Veertig jaar onderzoek naar motivatie en welzijn bracht Richard Ryan tot de overtuiging dat de inzet voor een betere wereld het meeste oplevert. Klassieke goede voornemens zoals gewicht verliezen, gezonder eten, meer bewegen of minder drinken halen weinig uit, stelt de emeritus professor psychologie op de website van de universiteit van Rochester – New York.
Eerder vroeg dan laat stranden dit soort voornemens massaal op de weerbarstige werkelijkheid. Gewoontes laten zich niet zomaar veranderen en weer een mislukte poging draagt bepaald niet bij aan het persoonlijk welbevinden. Hoewel het volgens Ryan wel een goede gelegenheid is om op ons leven te reflecteren en dat kan best wel eens nuttig zijn. Maar als het aankomt op haalbare doelen die bevredigen, dan is het zaak bij te dragen aan het welzijn van anderen:
‘Bedenk hoe je kunt helpen. De nood is hoog. Als we doelen kunnen stellen die er op gericht zijn anderen te helpen, dan zullen die doelen op hun beurt ook bijdragen aan ons eigen welzijn.’
Ryan ontwikkelde, samen met collega-professor Edward Deci, de zelfbeschikkings- of zelfdeterminatietheorie. Deze draait om drie menselijke basisbehoeften – autonomie, competentie en verbondenheid – als voorwaarde voor motivatie, ontwikkeling en welbevinden.
Basisbehoefte autonomie betekent in dit verband deelname aan activiteiten waar je oprecht achter staat, energie van krijgt en persoonlijke waarde in vindt. Competentie gaat om je effectief voelen en het idee hebben iets te presteren. Verbondenheid draait om werken met anderen en je met hen verbonden voelen.
‘Als je een goed voornemen voor het nieuwe jaar zoekt waar je echt gelukkig van wordt’, vat Ryan samen, ‘bedenk dan manieren waarop je aan de wereld kan bijdragen. Het bevredigt alle drie basisbehoeften. Het wetenschappelijk onderzoek laat zien dat dit niet alleen de wereld baat, maar ook echt goed is voor jou.’
“Smoothie Trio” by TinyTall is licensed under CC BY-ND 2.0
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
