Tegen haarverlies als gevolg van chemo, alopecia, bestaan verschillende behandelingen. Het koelen van de hoofdhuid komt volgens het Integraal Kankercentrum Nederland ‘naar voren als de enige effectieve strategie, die eveneens veilig is’.
In tegenstelling tot de meeste gezonde lichaamscellen, zijn de cellen van haarzakjes zeer gevoelig voor de chemobehandelingen. Met als gevolg een grote kans op tijdelijk haarverlies. In de meeste gevallen herstelt de haargroei uiterlijk zes maanden na afloop van de laatste kuur. Soms gebeurt dat echter nauwelijks of helemaal niet. Dat is het geval bij veertien procent van de kinderen die kanker overleven tot dertig procent van de patiënten met borstkanker.
Factoren die daarbij een rol spelen zijn het type medicijnen, de combinaties ervan, de leeftijd van de patiënt, bijkomende ziekten, hormoonstatus en voedingsstatus. ‘Haarverlies ten gevolge van chemotherapie heeft een grote impact op patiënten met kanker’, schrijft het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) op haar website. ‘Het risico dat het haar na de behandeling niet opnieuw gaat groeien is een belangrijk discussieonderwerp onder overlevenden van kanker.’
Werking en effectiviteit
Het IKNL wijst op een publicatie in het vakblad van de Braziliaanse dermatologen, waar een medewerkster van het Nederlandse instituut co-auteur van is. Het artikel vat de huidige stand van wetenschap rond dit thema samen. De methode werkt doordat de haarvaatjes samentrekken en de medicatie niet, of in veel mindere mate, de haarzakjes bereikt.
Om het krimpeffect te bereiken dient de hoofdhuid tot circa twintig graden Celsius te worden afgekoeld; een half uur voorafgaand aan het moment dat de medicatie door het infuus vloeit, tot anderhalf uur erna.
Of het doel van haarbehoud bereikt wordt hangt af van de correcte uitvoering en de bovengenoemde factoren, maar vooral van het soort medicatie. Het middel Taxane bijvoorbeeld, veroorzaakt altijd tijdelijke kaalheid. De auteurs wijzen op een recent onderzoek (gerandomiseerd dubbelblind) waarbij dit middel werd ingezet, al dan niet in combinatie met andere medicatie. De helft van de vrouwen in de onderzoeksgroep had na afloop van de vier kuren hun haar nog. De vrouwen in de controlegroep waren zonder uitzondering kaal.
Bijwerkingen en risico’s
Logischerwijs wordt ‘kou’ genoemd als bijwerking en daarnaast ook hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid en claustrofobie. Het feit dat de chemo niet in staat is alle lichaamscellen te bereiken, geeft aanleiding tot enige zorg over een verhoogd risico op uitzaaiingen in de hoofdhuid. Het beschikbare onderzoek geeft daar echter geen aanwijzingen voor. Al zou onderzoek met een langere follow-up tijd wat dat betreft welkom zijn.
Meer informatie over hoofdhuidkoeling.
Een filmpje van het IKNL over hoofdhuidkoeling:
MMV maakt wekelijks een selectie uit het nieuws over voeding en leefstijl in relatie tot kanker en andere medische condities.
Inschrijven nieuwsbrief
