Werken, studeren, zorgen, sporten, huishouden, tuinieren, administratie. De manier waarop onze westerse maatschappij is ingericht, vergt inspanning op allerlei fronten. Om gezond te blijven, is het belangrijk dat daar voldoende rust (slaap) en ontspanning tegenover staat.
‘Je staat 1-0 voor als je goed slaapt’
Huisarts Tamara de Weijer, oprichter van de Vereniging voor Arts & Leefstijl
Na inspanning volgt ontspanning. Dat je af en toe eens even helemaal niks moet doen – alleen maar zijn – is essentieel voor de gezondheid. Maar waarom? Het heeft alles te maken met de herstel- en opruimwerkzaamheden in ons lichaam. Omgevingsfactoren, zoals UV-straling en metabole processen kunnen leiden tot schade aan ons lichaam. Naar schatting treden op moleculair niveau in iedere cel per dag duizenden beschadigingen op aan het DNA.
Dit kan de juiste werking van genen in de weg staan en leiden tot mutaties aan de genen. Om zoveel mogelijk schade te repareren, is in het lichaam voortdurend een DNA Reparatiesysteem aan het werk. Dit systeem werkt minder goed bij stress, maar het verbetert bij ontspanning. Het repareren van het DNA lukt beter als je ontspannen bent en slechter als je stress ervaart. Chronische stress kan ook de ontwikkeling en groei van tumoren beïnvloeden, doordat het reparatiemechanisme minder goed werkt.
Ons DNA reparatiesysteem wordt beïnvloed door de invloed van de omgeving op onze genen, de epigenetica. Lees hier meer over de werking van ‘Genetica en epigenetica’.
Vind je eigen ontspanning
Een wandelen in de buitenlucht- bos, park of duingebied – werkt ontspannend en opwekkend. De natuur zorgt voor een vredig gevoel, omdat het de plaats is waar wij mensen van nature thuishoren. Vind iets wat bij jou past en ga erin op. Activiteiten die je ontspannen zijn gunstig voor de hersenactiviteit, hormoonhuishouding en voor de werking van onze genen. Lees hier meer over op de pagina ‘Psyche’.
Slaap van goede kwaliteit
Gezond slapen betekent slapen zonder tussendoor wakker te worden. Met een regelmatige ademhaling en hartritme. Gemiddeld kost het vijftien minuten om in slaap te komen. Veel mensen hebben moeite met slapen. Om jezelf in slaap te helpen is het belangrijk om je comfortabel te voelen, warm en rustig te zijn van geest. Ook timing speelt een rol. Liefst sluit de slaap aan op het bioritme van het lichaam. Ook moet er voldoende ‘slaapdruk’ zijn, een gevoel van moeheid, waardoor je gemakkelijker in een slaapmodus komt.
Slaapdeskundigen adviseren elke dag rond dezelfde tijd op te staan – ook in het weekend. Geen alcohol en koffie te drinken voor de nachtrust en te zorgen voor rust (en donkerte) in de slaapkamer.
